“Giải Thách Đấu (Candidates Tournament) sẽ không còn thú vị nếu thiếu Aronian”, đó là bình luận của nhiều người hâm mộ cờ vua trước trận bán kết Levon Aronian (Elo 2.802) – Maxime Vachier-Lagrave (Elo 2.804). Kỳ thủ được mệnh danh là “Beckham của Armenia” buộc phải đánh bại “Quái thú Lyon” để giành vé dự Thách Đấu vào năm tới, bởi những cánh cửa khác đều đã đóng sập lại với anh.
Aronian thắng nghẹt thở MVL. Ảnh: Chess.com
Kể từ năm 2005, chỉ có Aronian xuất hiện trong tất cả giải Thách Đấu, dù chưa từng vô địch để tranh ngôi Vua cờ. Sau khi về nhất siêu giải cờ tiêu chuẩn Grenke và Na Uy trong năm nay, Aronian đang ở phong độ cao. Người hâm mộ cho rằng đây là thời điểm thích hợp để anh lật đổ Carlsen. Trước hết, Aronian phải vượt qua MVL – kỳ thủ số hai thế giới và cũng tiến bộ chóng mặt thời gian qua.
Aronian ngồi vào ghế với hành động quen thuộc - thắt chặt dây giày, nhưng không phải vì mê tín. “Thực ra thì giày của tôi luôn bị hơi rộng. Tôi mua đúng cỡ, nhưng càng ngày nó càng giãn ra. Có lẽ do tôi không quan tâm đến những đôi giày nhiều như cách tôi chăm sóc những quân tốt của mình”, anh hóm hỉnh chia sẻ. Thực tế cho thấy Aronian đoạt thắng lợi quyết định nhờ sức mạnh của những quân tốt.
Sau hai ván cờ tiêu chuẩn hòa nhau chóng vánh, cả hai ngầm thỏa thuận sẽ giải quyết ở loạt tie-break (đánh cờ tốc độ). Dù không được đánh giá cao ở nội dung này, Aronian vừa bất ngờ giành ngôi vương Cờ nhanh và cờ chớp St Louis. Nhưng anh nhận phải thất bại khi cầm Đen ở ván cờ nhanh đầu tiên (25+10). Không còn gì để mất, Aronian phải dốc hết sức cho ván thứ hai. Đó cũng là thời cơ để anh bộc lộ lối đánh chiến thuật khó ai bì kịp.
*Ván cờ nhanh thứ hai Aronian - MVL
Cựu vua cờ Anand từng nhận xét rằng Aronian có khả năng tính toán thiên bẩm. Nhiều danh thủ khác cũng coi “Beckham của Armenia” sở hữu lối đánh tấn công ấn tượng nhất làng cờ. Thay vì sử dụng khai cuộc Grünfeld (1.d4 Nf6 2.c4 g6 3.Nc3 d5) ưa thích, Aronian tạo biến thể với 3.f3, cố đưa ván cờ về thế phức tạp.
MVL có lẽ phải hối tiếc vì đã chọn phương án phòng ngự Benoni (1.d4 Nf6 2.c4 c5. 3.d5), dù chỉ cần một trận hòa. Bởi lẽ, thành của Đen thường dễ bị tấn công khi chọn khai cuộc này.
Aronian làm tất cả để tấn công cánh vua của Đen, với 13.Bh6 và sau đó là đòn thí mã không ngờ tới. Sau 13…h4, Trắng không chạy mã mà chọn 15.Bc4.
Thế cờ sau 15.Bc4.
MVL không ngại "nếm quả táo" mà Aronian mang tới, dù không chắc nó có độc hay không. Hy sinh mã nhưng đổi lại, Aronian mở toang cột h. Sức ép từ Trắng càng lớn hơn. MVL không nghĩ Trắng đủ lực lượng đe dọa thành của Đen, và chính Aronian cũng không đảm bảo chiến thắng. “Tôi không có gì để mất, nên phải mạo hiểm thôi”, anh nói sau trận.
Kế hoạch tấn công thành của Aronian được thực hiện tuần tự bằng cách mở đường cho tượng ở c4, nhắm vào điểm yếu f7, sau đó đưa mã lên trung tâm. Sau 21.d6, hậu, xe, tượng và mã trắng đều lên đạn, hướng vào thành đen để chuẩn bị khai hỏa.
Aronian có lối tấn công mê hoặc nhất làng cờ. Ảnh: Chess.com
Nhưng Đen vẫn phòng ngự hiệu quả, chủ yếu nhờ vào hậu ở e5. Để bắt đầu phát pháo đầu tiên, Aronian tìm cách đưa nó ra khỏi cuộc chơi. Anh từng bẫy thành công hậu của hai nhà vô địch thế giới trong hai ván cầm Trắng liên tiếp ở giải cờ Na Uy, giờ đến lượt MVL chịu chung số phận.
Sau 24.f4, MVL mắc sai lầm chí mạng khi đáp trả bằng 24…Qd4 (thay vì 24...Qf5). Hậu đã rơi vào tròng và buộc phải chạy tiếp sang ô b4 sau 25.Qe2. Khi quân mạnh nhất của Đen mất khả năng phòng thủ, Aronian nổ phát súng đầu tiên với 26.Qh5, chĩa thẳng vào tử huyệt f7. MVL đầu hàng ngay lập tức do anh không tránh khỏi cảnh bị chiếu hết trong vài nước tiếp theo.
Đen đầu hàng sau 26.Qh5.
Thoát hiểm ngoạn mục, Aronian nắm lợi thế trong bốn lượt cờ nhanh và cờ chớp tiếp theo. Nhưng “Beckham của Armenia” không thể giải quyết đối thủ. Ở ván đầu cờ chớp, anh có ưu thế chiến thắng hoàn toàn, nhưng sau đó suýt thua ngược.
“Quái thú Lyon” cho thấy anh không dễ bị bắt nạt. Lần đầu tiên kể từ đầu giải, ván tận thế (armageddon - trắng có năm phút, đen có bốn phút, cộng thêm ba giây từ nước 61, nếu hòa coi như đen thắng) được áp dụng để phân định thắng thua.
*Ván "tận thế" Aronian - MVL
MVL bốc thăm thắng và chọn Đen. Anh nắm giữ lợi thế sau khai cuộc, với tốt thông cột a. Nhưng khi vào tàn cuộc, Aronian thể hiện khả năng tính toán tuyệt vời khi một lần nữa thí quân giành thắng lợi. Với 57.Rxa2, Trắng chịu mất xe nhưng đổi lại là cơ hội phong cấp cho cặp tốt siêu cường ở d6 và e6.
Với 57.Rxa2, Aronian thí xe nhẹ nhàng cho cặp tốt tiến đến phong cấp.
Tạo được thế hậu chống xe căn bản, Trắng tiến đến chiến thắng đơn giản sau 78.Qa6+. MVL xin thua vì anh sẽ bị chiếu hết ở nước kế. Quá vui sướng, Aronian ngửa đầu ra sau ghế, không kìm nổi nụ cười.
MVL vui vẻ chấp nhận thất bại. Ảnh: Chess.com
Dù thất bại và gần như mất cơ hội dự Thách Đấu, MVL vẫn mỉm cười chúc mừng Aronian. Sau chín ván căng thẳng, Aronian vào chung kết với tỷ số 5-4. Vài giờ sau trận, “Quái thú Lyon” cũng đăng ảnh bữa tối lên Twitter, kèm lời hẹn phục thù.
Aronian cũng chia sẻ đây là một trong những thắng lợi ý nghĩa nhất sự nghiệp. Người hâm mộ và giới chuyên môn cũng chỉ biết tấm tắc khen loạt cờ căng thẳng tột độ từ hai danh thủ này. “Hôm nay là quốc khánh Armenia, và cũng là ngày chiến thắng”, một CĐV Armenia chia sẻ về thắng lợi của Aronian.
Đối thủ của Aronian tại chung kết là Ding Liren (2.771), sau khi kỳ thủ số một Trung Quốc thắng Wesley So (2.792) với tỷ số 3,5-2,5. Ding cũng ghi danh vào Thách Đấu và trở thành người Trung Quốc đầu tiên làm được điều này. Nhà vô địch Cup thế giới sẽ bỏ túi 120.000 đôla, người về nhì nhận 80.000 đôla.
Xuân Bình