Quê hương là nơi nuôi dưỡng tâm hồn con trẻ, nơi tuổi thơ bình yên có bóng cha dáng mẹ sớm khuya tần tảo, nơi có những con người một đời lam lũ bền bỉ vượt qua gian khổ thử thách bằng niềm tin của mình. Tình quê hương da diết ngọt ngào như dòng máu nóng chảy trong huyết mạch, làm nên nhịp đập mỗi trái tim.
Tôi với lời hứa nguyện một đời vun đắp xây dựng quê hương. Vậy mà khi ăn học nên người, tuổi trẻ bồng bột chối bỏ quê hương, tôi chạy theo ánh sáng phố phường, tự đặt mình vào guồng quay của cuộc sống đô thành sôi động, đầy toan tính. Khao khát được bứt phá ra khỏi miền quê nghèo bé nhỏ, tôi quyết định bỏ lại sau lưng con đường đất lầy lội mùa mưa bão, bếp củi ướt khói cay nhoè mắt mẹ, căn nhà dột cha một mình che chắn, chị tất tưởi sớm chiều gồng gánh mưu sinh; bỏ lại ruộng đồng nứt nẻ ngày nắng hạn, cò trắng bơ vơ bên gốc rạ tìm mồi và bỏ cả một tình yêu “trao nhẫn cỏ”, mặc cho người nghẹn lòng theo thuyền về bến khác.
Tôi đi tìm cuộc sống của riêng mình. Tôi đã lao vào kiếm tiền, kiếm thật nhiều tiền để mua những phương tiện vật chất hiện đại và xa xỉ, hòa mình vào nhịp sống ồn ào nơi phố thị phồn hoa, bằng nhiều mánh khóe luồn lách để được nâng đỡ thăng quan tiến chức... và thoả mãn những tham vọng tầm thường, ích kỷ. Sau nhiều nỗ lực, tôi trở thành con rể của một gia đình thuộc hàng danh gia vọng tộc chốn đô thành. Hình bóng quê hương luôn ở trong tâm trí tôi, nhưng đường về quê hương trở nên xa xôi vạn dặm.
Cuộc sống vương giả chìm đắm trong nhung lụa, tìm được chỗ đứng trong thế giới phù hoa, đôi khi tôi biết mình không còn là mình nữa nhưng thật khó cưỡng lại được ham muốn…
Bất chợt một ngày nhận ra mình đã đi rất xa. Quá nửa đời người, quay đầu lại thấy tâm hồn mình đã như bên lở của dòng sông. Danh vọng tiền tài như dòng nước lũ làm tâm hồn tôi chông chênh xói lở. Cái giây phút nhận ra mình vô cùng quan trọng, có ý nghĩa lớn lao hơn cả quãng đời bôn ba đắm chìm trong danh lợi. Sự thức tỉnh muộn màng có xen với niềm ân hận và nỗi xót xa, dẫu sao cũng thật may mắn vì tôi còn nhận ra khiếm khuyết của đời mình. Tình quê lại sáng bừng như mặt trời ban mai kiêu hãnh ló mình sau giấc ngủ trường miên.
Tất cả vẫn còn đó, cánh đồng lúa trĩu hạt vàng mênh mông, triền đê dài gió lộng rập rờn bướm bay, tiếng sáo diều du dương mỗi chiều về, lũy tre làng cao vút ngàn năm che chở ôm ấp xóm làng, bao con người cần mẫn thủy chung... Với vẻ đẹp bình dị mà sâu xa, tất cả vẫn vững vàng bồi đắp tình quê da diết cho những đứa con đi ra với đất rộng trời cao mà bàn chân lạc lối về. Biết rằng thật khó làm lại được những gì thuộc về quá khứ, cũng như không thể đi lại chuyến đò đã lỡ nhưng tôi tin sẽ tạo lập được cuộc sống trên mảnh đất này, sẽ gieo mầm yêu thương trên vùng khô cằn sỏi đá.
Tâm hồn thật thư thái, thảnh thơi khi trở lại dù không trọn nghĩa tình quê hương nhưng đất mẹ bao dung dang rộng vòng tay đón đứa con lạc lối quay về. Dù muốn hay không con người ta không thể dứt bỏ được nơi chôn nhau cắt rốn của mình, ai khôn ngoan sớm nhận ra phần máu thịt trong từng nắm đất quê hương, ai dại khờ lạc bước cuối đời mới nhận lại gốc rễ cội nguồn. Đấy là điều giản dị nhưng bền vững của chân lý nhân sinh. Tôi chợt nhớ vần thơ của Giang Nam:
“Em ơi! Dù xa xôi cách trở
Dù hết cùng em chia ngọt xẻ đau
Anh vẫn là cây cổ thụ rễ sâu
Bám chặt xóm thôn, ăn vào lòng đất”
Nguyễn Thị Hải