- Mỹ đã có kế hoạch đưa một viên tướng đứng đầu bộ máy quân quản. Điều này có ảnh hưởng như thế nào đến chủ quyền của Iraq?
- Thực ra cuộc chiến đã vi phạm luật pháp quốc tế và quyền tự quyết của người dân Iraq. Vấn đề quan trọng hiện nay là chấm dứt chiến tranh, lập lại hoà bình, ổn định cho Iraq. Khi trật tự được lập lại, người dân Iraq sẽ tự quyết định. Một điều quan trọng nữa là bảo đảm toàn vẹn lãnh thổ cho Iraq.
- Nếu LHQ tham gia công cuộc tái thiết Iraq, với vai trò giới thiệu ứng viên tham gia một chính phủ lâm thời, điều đó có đồng nghĩa với việc tổ chức toàn cầu này công nhận cuộc chiến là hợp pháp?
- Iraq đã chỉ trích việc Hội đồng Bảo an thông qua nghị quyết trao toàn quyền quản lý chương trình đổi dầu lấy lương thực cho Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, vì trước đây nó thuộc thẩm quyền của chính phủ nước này. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện tại, nếu Liên Hợp Quốc không điều chỉnh thì sẽ gặp nhiều khó khăn.
Mỹ đang có lợi thế áp đảo nên các nước khác cũng phải điều chỉnh cho phù hợp với lợi ích quốc gia. Đại sứ Iraq tại Liên Hợp Quốc đã rời New York sang Pháp. Ghế của Iraq tại Liên Hợp Quốc đang bị bỏ trống. Tôi cho rằng nhiều khả năng nó sẽ được chuyển sang cho một chính phủ mới.
- Nga, Pháp, Đức sẽ hành động như thế nào để duy trì ảnh hưởng chính trị và quyền lợi kinh tế sau chiến tranh?
- Các nước này sẽ vẫn giữ cầu quan hệ với Mỹ. Họ không thể vì Iraq mà gây phương hại tới mối bang giao với siêu cường của thế giới. Để có phần ở Iraq, các nước này muốn Liên Hợp Quốc có vai trò chủ đạo trong tái thiết.
Ngay nội bộ phe gây chiến, cũng có sự khác biệt. Anh gắn với châu Âu, không thể vì riêng Mỹ mà tách khỏi châu Âu thống nhất. London phải tính đến quan hệ của mình với các nước lớn ở cựu lục địa.
- Liệu Mỹ có nhắm đến một mục tiêu nào nữa ngay sau Iraq không?
- Tôi cho rằng trước mắt Mỹ chưa tính đến, bởi họ còn nhiều vấn đề nội bộ, mà rõ nhất là cuộc bầu cử tổng thống sắp tới. Hơn nữa, cuộc bình định Iraq cũng rất tốn kém và phức tạp. Trong thế giới hiện nay, muốn can thiệp vào một nước nào đó không phải đơn giản, mà phải có cớ. Hiện nay, Mỹ chưa có cớ cho mục tiêu khác.
- Ông có nhận định gì về quan hệ Việt Nam - Iraq trong thời gian tới?
- Việt Nam và Iraq vốn có quan hệ truyền thống. Iraq đã giúp đỡ chúng ta trong lúc khó khăn, ngược lại VN luôn giữ mối quan hệ tốt, đặc biệt là về kinh tế với Iraq. Chiến tranh là điều không ai muốn, nhưng nó đã xảy ra. Chúng ta đã có sẵn các cơ sở, người dân có sự hiểu biết lẫn nhau, VN sẽ cân nhắc các bước tiếp theo để không đánh mất mối quan hệ vốn có.
T.G. thực hiện