Chính quyền Ấn Độ tuần trước gấp rút phê duyệt đề xuất mua 33 tiêm kích mới của Nga với giá 2,4 tỷ USD và nâng cấp 59 chiếc MiG-29 hiện có, sau cuộc ẩu đả đẫm máu với Trung Quốc ở biên giới. Trước đó, Ấn Độ đã ký hợp đồng mua hệ thống phòng không tầm xa S-400 trị giá 5,43 tỷ USD của Nga.
Tuy nhiên, mối quan hệ thân thiết giữa Nga và Trung Quốc khiến nhiều người Ấn Độ đặt câu hỏi về độ tin cậy của Moskva. Trong khi đó, Mỹ, nước đang tăng cường quan hệ với New Delhi thông qua chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, cũng đang thúc đẩy bán vũ khí cho Ấn Độ.
Một tiêm kích Su-30K Ấn Độ mua của Nga. Ảnh: IAF.
"Nhiều người tin rằng Ấn Độ không nên bỏ tất cả trứng vào một giỏ, mà tiếp tục chính sách cân bằng, làm việc với cả Nga và Mỹ", Rajeswari Pillai Rajagopalan, người đứng đầu Sáng kiến Hạt nhân và Chính sách Không gian tại Quỹ Nghiên cứu Quan sát viên ở New Delhi, nói.
Ấn Độ là khách hàng hàng đầu trong thị trường vũ khí quốc tế, nhập khẩu hàng tỷ USD vũ khí mỗi năm. Trong 10 năm qua, họ đã chi nhiều tiền cho vũ khí nước ngoài hơn bất kỳ quốc gia nào trên thế giới, theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm.
Nga là nhà cung cấp chính cho Ấn Độ từ thời Liên Xô. Từ năm 2000 tới nay, họ đã bán cho Ấn Độ khoảng 35 tỷ USD vũ khí, chiếm hơn 2/3 trong tổng ngân sách mua sắm vũ khí 51 tỷ USD của New Delhi.
Hầu hết vũ khí chiến lược của Ấn Độ, từ tàu sân bay INS Vikramaditya cùng các loại máy bay chủ lực MiG-29 và Ka-31 trên tàu, cho đến tàu ngầm tấn công hạt nhân duy nhất Chakra II và xe tăng chiến đấu chính T-90 và T-72, đều là khí tài Nga. Ngoài ra, Nga còn cấp phép cho công ty HAL của Ấn Độ chế tạo Su-30 MKI, tiêm kích chủ lực của không quân Ấn Độ và hợp tác sản xuất tên lửa hành trình siêu thanh có thể mang đầu đạn hạt nhân BrahMos.
Trong khi đó, giá trị các thương vụ vũ khí Ấn - Mỹ chỉ đạt 3,9 tỷ USD trong 20 năm qua, nhưng Mỹ đã tăng tốc kể từ năm 2010 để vươn lên trở thành nhà cung cấp vũ khí số hai cho Ấn Độ, vượt qua Israel và Pháp.
Ấn Độ đã mua máy bay vận tải Boeing C-17 và C-130J của Mỹ. Đầu năm nay, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cam kết mua khí tài Mỹ trị giá 3 tỷ USD, trong đó có trực thăng, khi hai bên cùng muốn đối phó với sức ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và dần dần xác lập quan hệ quốc phòng gần gũi hơn bằng một loạt hiệp ước quân sự chiến lược.
Căng thẳng giữa Ấn Độ và Trung Quốc leo thang trong thời gian gần đây, lên đỉnh điểm với cuộc đụng độ ngày 15/6 tại thung lũng Galwan, vùng Ladakh, khiến 20 binh sĩ Ấn Độ thiệt mạng. Phía Trung Quốc cũng chịu thương vong nhưng không công bố con số. Vụ ẩu đả càng khiến Ấn Độ gấp rút bổ sung, hiện đại hóa kho vũ khí của mình.
"Nga hưởng lợi từ cuộc đụng độ Trung - Ấn. Người Mỹ không vui vẻ khi thấy điều đó", Zhou Chenming, nhà phân tích quân sự tại Bắc Kinh, nói. "Chính quyền Trump đã rất cố gắng để giành được thị phần lớn hơn trong thị trường vũ khí hàng tỷ USD mỗi năm này".
Mỹ sở hữu đòn bẩy là Đạo luật Đối phó Đối thủ Mỹ bằng Biện pháp Trừng phạt (CAATSA) ban hành năm 2017. Theo luật này, Mỹ có thể trừng phạt bất cứ bên nào tham gia vào "các giao dịch quan trọng" trên 15 triệu USD với ngành công nghiệp quốc phòng Nga. Mặc dù Ấn Độ liên tục yêu cầu được miễn trừ khỏi quy định này, Washington vẫn không nêu rõ quan điểm.
"Tôi không nghĩ Mỹ sẽ thực sự thực thi lệnh trừng phạt. Đó chỉ là một phần trong nỗ lực gây áp lực cho Ấn Độ để họ lựa chọn vũ khí Mỹ thay vì Nga", Song Zhongping, nhà bình luận quân sự ở Hong Kong, nói.
Đầu năm nay, Mỹ đề xuất phát triển cho Ấn Độ một loại tiêm kích "siêu F-16" và thậm chí chuyển dây chuyền sản xuất sang Ấn Độ theo mong muốn của chính phủ Thủ tướng Modi. Họ cũng đề xuất bán cho Ấn Độ hệ thống phòng không thay thế S-400 Nga. Mỹ đã bàn giao trực thăng Apache và Chinook cho Ấn Độ và chúng đang được triển khai tại Ladakh.
Nhà bình luận Song cho rằng sự cạnh tranh giữa Nga và Mỹ để tranh giành "miếng bánh béo bở" tại Ấn Độ vẫn sẽ tiếp tục. "Nga sẽ không khoanh tay đứng nhìn. Họ cũng sẽ có hành động để giữ chân Ấn Độ", Song nói.
Phương Vũ (Theo SCMP)