Cả Matxcơva và Washington đều nhất trí rằng lợi ích quốc gia của mình chỉ được đảm bảo bằng sự ra đi của tổng thống lâu năm Eduard Shevardnadze, nhân vật vốn đã bị yếu thế do các cuộc biểu tình rầm rộ và cuộc bầu cử bị cho là gian lận.
Nga lo rằng sự bất ổn ở miền biên giới phía nam, vốn là khu vực nhạy cảm, có thể tạo điều kiện cho các chiến binh ly khai đẩy mạnh tấn công quân đội Nga ở Chechchnya. Mỹ e rằng xáo động chính trị kéo dài có thể gây ảnh hưởng tới việc xây dựng đường ống dẫn dầu và khí qua Gruzia, đưa nguồn vàng đen khổng lồ từ Azerbaijan tới thị trường phương Tây thông qua Thổ Nhĩ Kỳ.
Trong khi hàng nghìn người biểu tình bên ngoài toà nhà quốc hội ở Tbilisi đòi ông Shevardnadze từ chức hoặc bầu cử lại, trước nguy cơ vị tổng thống gặp nguy nan có thể sử dụng sức mạnh của quân đội, một chiến lược liên đại dương - hình thành từ những lợi ích chung - đã ra đời sau những cú điện đàm của các nhân vật cao cấp.
"Nhờ chính sách mềm dẻo hơn, Nga đã đặt dấu ấn ở Gruzia với vai trò người bảo hộ chính trị của phe đối lập nay nắm quyền", Igor Bunin, giám đốc Viện Công nghệ chính trị ở Matxcơva nhận xét. "Điều này hiển nhiên là kết quả của sự thương lượng nào đó với Mỹ".
Matxcơva từng bực bội khi chứng kiến việc Mỹ điều cố vấn tới Gruzia để huấn luyện và trang bị cho quân đội nước này hành xử với các chiến binh Chechnya. Lực lượng ly khai này thường sử dụng khu vực đèo Pankisi làm căn cứ tấn công Nga.
Hợp tác quân sự Mỹ - Gruzia được Washington mô tả là một phần của cuộc chiến chống khủng bố, giúp củng cố vị trí của Mỹ ở vùng Caucasus. Khu vực này vốn được coi là sân sau của Nga, nhưng lại là một yếu tố quan trọng trong chiến lược của nước Mỹ khát dầu.
Một nhà ngoại giao phương Tây cho biết Washington không gây sức ép để Nga làm nguội những cái đầu nóng ở Gruzia, nhưng cố vấn an ninh Condolezza Rice đã liên lạc với người đồng nhiệm Nga để thảo luận về cuộc khủng hoảng.
Tổng thống Nga điều Ngoại trưởng Igor Ivanov tới Tbilisi để làm trung gian thương thuyết, và khi ông Ivanov vừa đặt chân tới thủ đô Gruzia thì nhận được điện thoại của đồng nhiệm Mỹ Colin Powell, nhà ngoại giao nói trên cho biết. "Trước khi Ivanov gặp Shevardnadze, ông ấy đã điện đàm với Powell".
Lợi ích Nga thu được từ một giải pháp hoà bình cho Gruzia được nhà phân tích chính trị độc lập Vitaly Tretyakov thẳng thắng nói: "Chính quyền Gruzia suy yếu là một điều xấu đối với Nga: thêm nhiều cuộc xung đột ở khu vực Caucasus mà Matxcơva buộc phải can thiệp bằng cách này hay cách khác".
Gruzia phụ thuộc vào nguồn năng lượng giá rẻ của Nga. Những đường ống dự định lắp đặt ở nước này không chỉ mang lại tiền cho ngân quỹ trống rỗng của Tbilisi, mà còn giúp Gruzia đã dạng hoá nguồn cung cấp năng lượng - từ đồng minh Mỹ.
Tuy nhiên, "láng giềng gần" luôn là quan trọng. Tờ Kommersant bình luận rằng bước đi thực dụng của Nga còn nhằm gửi một thông điệp rõ ràng tới những người sẽ lên nắm quyền ở Tbilisi: "Mỹ thì ở xa, Nga lại rất gần và đáng để được cân nhắc".
T. Huyền (theo Reuters)