Chuyên gia đề xuất trồng cây thay vì lắp mái che đường trung tâm Sài Gòn

Sở Quy hoạch và Kiến trúc vừa đề xuất lắp mái che dọc vỉa hè đường Lê Lợi, quận 1, để tạo bóng mát, che mưa, hình thành không gian đi bộ, kinh phí khoảng 20-30 tỷ đồng. Mái che dự kiến lắp ở vỉa hè tuyến phía chợ Bến Thành, kết cấu khung sắt lợp tôn, đóng trần, vươn ra ngoài chừng 4 m. Phương án này đưa ra sau khi đường Lê Lợi được Metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) hoàn trả mặt bằng, song chưa thể bố trí cây xanh đủ lớn phục vụ nhu cầu đi bộ, mua sắm của người dân, du khách.

TS Võ Kim Cương, nguyên Phó kiến trúc sư trưởng TP HCM, cho rằng việc thành phố muốn tạo điều kiện cho người đi bộ cùng các hoạt động kinh doanh, buôn bán ở đường Lê Lợi là tốt. Tuy nhiên, phương án lắp mái che bằng tôn dọc tuyến sẽ làm giảm sự thông thoáng ở khu vực, gây ngột ngạt do thời tiết ở thành phố thường oi bức. Chưa kể, ngoài kinh phí đầu tư ban đầu, việc lắp mái che còn tốn kém cho duy tu, bảo dưỡng. Vào mùa mưa, mái che nếu không được quản lý tốt dễ gây mất an toàn như đổ sập khi gió mạnh.

Theo ông Cương, nhiều thành phố lớn trên thế giới đã lắp mái che vỉa hè, nhưng chỉ ở khu vực đã có metro hoặc mạng lưới giao thông công cộng đồng bộ. Lợp mái giúp che nắng, mưa, thuận tiện cho người đi bộ đến các nhà ga, dừng chân mua sắm, nghỉ ngơi. Tại TP HCM dự án Metro số 1 chưa hoàn thành, các tuyến giao thông khác để xe tránh qua khu vực này cũng chưa được quy hoạch bài bản. Do vậy, việc lắp mái che và tập trung phát triển không gian đi bộ ở đường Lê Lợi hiện quá sớm, chưa cần thiết.

Đường Lê Lợi vốn là tuyến phố thương mại, dịch vụ, trước đây hai bên là hàng cây xanh rợp bóng mát, thu hút nhiều người dân, du khách. "Hiện, một bên tuyến vẫn tồn tại hàng cây cũ nên phía còn lại thành phố cần trồng cây xanh tương tự để khôi phục lại cảnh quan cho đường như xưa", ông Cương nói.

TS Nguyễn Thị Lan Thi (Đại học Khoa học Tự nhiên TP HCM) cũng không ủng hộ phương án làm mái che dọc vỉa hè đường Lê Lợi, vì có thể gây xáo trộn, làm mất các nét kiến trúc đặc trưng ở trung tâm thành phố. Mái che sẽ làm không gian ở khu vực vốn đông người và xe qua lại thêm bức bí, gây ra cảnh nhếch nhác cho tuyến nếu không quản lý, duy tu tốt.

Theo bà Thi, nếu chỉ cần tạo bóng mát cho đại lộ Lệ Lợi, việc bố trí mảng xanh sẽ không tốn quá nhiều thời gian. Thành phố thay vì trồng các loại cây nhỏ từ đầu, chờ trưởng thành thì có thể chuyển những cây lớn 3-4 năm tuổi từ nơi khác đến. Nếu chăm sóc tốt, cây sinh trưởng nhanh chỉ cần thêm 1-2 năm giúp khu vực rợp bóng mát. Giải pháp này cũng góp phần cải thiện môi trường ở trung tâm thành phố vốn đang rất thiếu mảng xanh.

Ở góc độ khác, TS Nguyễn Hữu Nguyên (Hội Quy hoạch Phát triển đô thị TP HCM), cho rằng ý tưởng trên rất mới, nếu thực hiện sẽ là lần đầu thành phố có tuyến đường được phủ bằng mái che. Theo ông, mái che ở vỉa hè các đường hiện do người dân tự làm để thuận tiện buôn bán, kinh doanh nên không đồng nhất về kiến trúc, màu sắc... Vì vậy, khi có dải mái che thiết kế đồng đều, lắp dọc vỉa hè đường sẽ tạo cảnh quan mới, đồng bộ hơn.

Theo ông Nguyên, nếu triển khai giải pháp trên, thành phố cần đánh giá kỹ hiệu quả, so sánh giữa việc bỏ kinh phí đầu tư và tác dụng mang lại. Bởi số tiền 20-30 tỷ đồng có thể dùng để trồng cây xanh ở khu vực hoặc sử dụng cho vấn đề khác cần thiết hơn. "Kinh phí đề xuất không lớn so với đầu tư một số công trình, tiện ích khác ở TP HCM, nhưng có thể giải quyết rất nhiều vấn đề cấp bách. Ví dụ như thành phố hiện rất thiếu nhà vệ sinh công cộng, chưa đáp ứng nhu cầu của người dân, du khách", ông Nguyên nói.

Trong khi đó, theo TS. KTS Hoàng Ngọc Lan (Đại học Kiến trúc TP HCM), đường Lê Lợi thu hút lớn người đi bộ, du khách, trong khi tuyến chưa có cây xanh thì việc làm mái che là một giải pháp. Tuy nhiên, bà cho rằng trục đường trên ở trung tâm thành phố, tập trung nhiều hoạt động văn hoá, du lịch, mua sắm... Vì vậy việc thiết kế mái che cần đặc biệt chú trọng yếu tố thẩm mỹ, góp phần tạo cảnh quan cho khu vực.

"Tại Singapore, đất nước có điều kiện khí hậu tương tự Việt Nam, chính quyền đã làm khoảng 200 km đường có mái che xung quanh các ga tàu điện ngầm, trạm xe buýt, tạo tiện ích cho người đi bộ tiếp cận giao thông công cộng", bà Lan nói. Đây cũng là giải pháp tạo thêm tiện ích và khuyến khích người dân đi bộ, tiếp cận giao thông công cộng, khi tuyến metro đầu tiên ở thành phố sắp hoạt động.

Đường Lê Lợi dài chừng một km, gần chợ Bến Thành, phố đi bộ Nguyễn Huệ, là một trong tuyến phố thương mại, dịch vụ sầm uất bậc nhất trung tâm TP HCM. Nhiều năm qua, tuyến đường này bị rào chắn để thi công ga ngầm của Metro số 1. Tháng 8 năm ngoái, công trường tuyến metro sau khi hoàn trả mặt bằng, UBND quận 1 đề xuất chuyển đường Lê Lợi thành phố đi bộ để thu hút khách du lịch, phát triển kinh tế đêm. Riêng khu vực trước chợ Bến Thành đang được tính toán hình thành quảng trường lớn, bố trí nhiều mảng xanh.

Gia Minh