Tháng 2/2018, con út của cố lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-il làm nên lịch sử khi trở thành thành viên đầu tiên trong gia đình họ Kim đặt chân đến Hàn Quốc kể từ khi kết thúc Chiến tranh Triều Tiên 1950-1953. Cô dẫn đầu phái đoàn Triều Tiên đến Hàn Quốc dự Thế vận hội mùa đông ở Pyeongchang.
Park Ji-won, cựu nghị sĩ Hàn Quốc, cho biết sau 4 lần gặp Kim Yo-jong, ông thấy cô là người thông minh và tự tin vượt xa tuổi tác. "Cô ấy giống cha và anh mình", Park nói. "Cô ấy rất thông minh và nhanh trí. Cô ấy nhã nhặn, nhưng thể hiện rõ lập trường".
Kim Yo-jong tại Hà Nội tháng 3/2019. Ảnh: Reuters.
Cô Kim ở lại Hàn Quốc ba ngày và được ghi nhận là đã giúp đặt nền móng cho hội nghị thượng đỉnh đầu tiên giữa Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in và lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un năm 2018. Nhưng chuyến thăm này cũng tạo tiền đề cho những diễn biến trở nên rõ ràng trong vài ngày qua: Kim Yo-jong trở thành "người cầm trịch" tại Triều Tiên về mối quan hệ với Hàn Quốc và có thể là người quyền lực thứ hai ở nước này.
Cô thể hiện mình là người quyết đoán, "nói là làm". Cuối tuần trước, cô cảnh báo văn phòng liên lạc chung liên Triều sẽ "bị sụp đổ hoàn toàn", sau khi bày tỏ tức giận về việc người đào tẩu Triều Tiên ở Hàn Quốc thường xuyên thả truyền đơn chống Bình Nhưỡng qua biên giới. Chỉ vài ngày sau, Triều Tiên đặt thuốc nổ, biến văn phòng liên lạc thành đống đổ nát.
Năm 2001, cố lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-il công du ở Nga trong ba tuần. Đồng hành với ông là nhà ngoại giao Nga Konstantin Pulikovsky, người đã trò chuyện với ông về gia đình.
Ông Kim được cho là có 7 người con. Ông nói rằng Kim Jong-un và Kim Yo-jong thể hiện hứng thú với chính trị và có năng khiếu trong lĩnh vực này. "Kim Yo-jong được nhận xét là nhanh trí và thể hiện kỹ năng lãnh đạo tốt", Pulikovsky nói với đài truyền hình Nhật Bản NHK năm 2012.
Kim Jong-il dành nhiều ưu ái cho con gái út. Kenji Fujimoto, cựu đầu bếp sushi của gia đình họ Kim, cho biết Kim Jong-il thường gọi con là "công chúa Yo Jong" và "Yo Jong ngọt ngào". Kim Yo-jong luôn ngồi bên trái cha trong bữa tối, trong khi vợ của Kim Jong-il ngồi bên phải.
Những diễn biến gần đây cho thấy Kim Jong-il đã đánh giá đúng. Việc giật sập văn phòng liên lạc là "nghệ thuật gây chú ý, chiếm được sự quan tâm của truyền thông quốc tế giữa lúc Covid-19 vẫn hoành hành toàn cầu, biểu tình sắc tộc gia tăng ở Mỹ và căng thẳng lên cao ở biên giới Ấn - Trung, hai quốc gia đông dân nhất thế giới", Joshua Berlinger, ký giả của CNN, viết.
Các chuyên gia tin rằng truyền thông nhà nước Triều Tiên đang thực hiện một chiến dịch chuẩn bị kỹ lưỡng để cho thấy Kim Yo-jong đã sẵn sàng nắm giữ một vai trò lãnh đạo nào đó. "Không ngày nào các báo nhà nước không đưa tin về tuyên bố và đăng ảnh của cô ấy", Evans Revere, từng là chuyên gia về châu Á của Bộ Ngoại giao Mỹ, cho biết, nhấn mạnh truyền thông Triều Tiên đang cho thấy năng lực và trách nhiệm của cô gia tăng.
Mặc dù gia đình họ Kim còn nhiều thành viên khác, chỉ Kim Yo-jong, Kim Jong-un cùng cha và ông nội được truyền thông Triều Tiên nhấn mạnh là mang "dòng máu Paektu", ám chỉ ngọn núi thiêng ở biên giới Triều Tiên với Trung Quốc. Động thái gay gắt với Hàn Quốc dường như nhằm giúp cô nâng cao uy tín trong giới quân sự Triều Tiên, sau khi các hoạt động trước đây của Kim Yo-jong thường chỉ gắn liền với nỗ lực ngoại giao.
Trong khi người Triều Tiên nghe nhiều tin tức hơn về Kim Yo-jong, họ dường như ít thấy Kim Jong-un xuất hiện hơn. Ông đã vắng bóng trong ba tuần hồi tháng 4, làm dấy lên tin đồn ông bệnh nặng. Sau khi tái xuất đầu tháng 5, Kim Jong-un vẫn ít xuất hiện trước công chúng so với trước đây. Nhiều người suy đoán Kim Yo-jong đang được chuẩn bị để làm người kế nhiệm nếu có điều bất trắc xảy ra với Kim Jong-un. Tuy nhiên, khó có thể nắm được thông tin chính xác về sức khỏe của Kim Jong-un vì Triều Tiên là quốc gia khép kín nhất thế giới.
Một số người suy đoán cô Kim chỉ đơn giản là đang đóng "vai phản diện" khi cứng rắn với Hàn Quốc, tạo điều kiện cho anh trai đóng "vai chính diện" nhằm xuống thang căng thẳng vào lúc thích hợp.
Những người khác cho rằng cô sẽ có vị thế giống như phó chủ tịch: một người quyền lực được anh trai tin tưởng, có thể giúp giảm bớt khối lượng công việc của ông.
Berlinger đánh giá khó có thể dự đoán con đường phía trước của Kim Yo-jong vì "chính trị là một trò chơi nguy hiểm ở Triều Tiên, biến động có thể đột ngột xảy ra". Nếu quan hệ với anh trai rạn nứt, Kim Yo-jong có thể nhận kết cục không tốt đẹp giống như chú rể Jang Song-thaek, người bị xử tử vì tội phản quốc năm 2013.
Tuy nhiên, Kim Yo-jong và Kim Jong-un có sự liên kết đặc biệt. Họ mất mẹ khi còn nhỏ và sống cùng nhau khi du học ở Thụy Sĩ. Trong quãng thời gian này, xung quanh họ chỉ có những người giúp việc và vệ sĩ. Ngoài đến trường, họ ít giao tiếp với xã hội bên ngoài.
"Chắc chắn Kim Jong-un có mối quan hệ đặc biệt thân thiết với em gái", Yang Moo-jin từ Đại học Nghiên cứu Triều Tiên ở Seoul, Hàn Quốc, nói. "Kim Jong-un và Kim Yo-jong đã trải qua phần lớn thời gian niên thiếu cô đơn ở nước ngoài cùng nhau. Tôi nghĩ quãng thời gian này đã giúp xây dựng nên một thứ tình cảm như tình đồng chí, bên cạnh tình anh em ruột thịt".
Phương Vũ (Theo CNN/Washington Post)