Tại kỳ thi Olympic Toán quốc tế (IMO) 2020 hồi tháng 9, Nguyễn Mạc Nam Trung (học sinh trường Phổ thông Năng khiếu, Đại học Quốc gia TP HCM) đạt 28 trên 42 điểm, giành huy chương bạc. Đã hơn một tháng, song nam sinh 18 tuổi cho biết vẫn còn cảm giác lâng lâng.
IMO là kỳ thi Toán học cấp quốc tế hàng năm dành cho học sinh trung học phổ thông, lần đầu tiên tổ chức tại Rumani, năm 1959. Đến nay, kỳ thi được cho là uy tín nhất thế giới về nghiên cứu toán học sơ cấp.
Năm nay, Nga là nước chủ nhà. Do ảnh hưởng của Covid-19, kỳ thi lùi lại so với dự kiến ban đầu và chuyển từ hình thức thi trực tiếp sang thi online. Thí sinh thi tại nước mình thay vì tập trung đến nước chủ nhà như mọi năm.
Nguyễn Mạc Nam Trung hồi còn học tại trường Phổ thông Năng khiếu. Ảnh: Nhân vật cung cấp.
Dù không đặt nặng thành tích phải đạt huy chương, song Trung luôn tự nhủ phải làm bài hết sức mình. Lúc rời phòng thi, cậu thấy mình làm không tốt nên không hy vọng nhiều. Lúc nhận kết quả từ đoàn dự thi IMO Việt Nam, cậu hét toáng lên vui mừng, còn cha mẹ đi khoe khắp xóm.
Để có được niềm vui này, Trung từng nếm trải nhiều thất bại trong các cuộc thi trước. Hồi lớp 10, cậu vẫn ở top đầu môn toán, không bị làm khó bởi những bài hóc búa. Nhưng đến mùa hè tham dự hội trại toán học, theo lớp của các chuyên gia, cậu chỉ giải được số bài đếm trên đầu ngón tay, trong khi các học sinh khác làm được gần hết. "Tôi ngỡ ngàng. Hoá ra từ trước đến nay kiến thức của mình chỉ như một chú ếch ngồi đáy giếng", cậu kể.
Lớp 11, kỳ thi học sinh giỏi toàn quốc 2019, Trung đạt giải nhì, giành một suất thi vào đội tuyển quốc gia để tham dự các giải quốc tế. Trong tuần ôn tập cuối, thầy Trần Nam Dũng (Hiệu phó trường Phổ thông Năng khiếu) trực tiếp huấn luyện, đã dặn rất kỹ "bài khó có thể không làm được nhưng bài dễ nhất định phải vượt qua". Trung không để tâm, nên đợt thi này trượt khỏi danh sách (49 học sinh chỉ lấy 6).
"Hối hận vì không nhớ này lời dặn của thầy, tôi trách mình giá như không chủ quan. Tôi cũng nghĩ là cánh cửa đến giải Olympic Toán quốc tế đã khép lại. Nhưng, ngã ở đâu đứng lên ở đó, tôi tìm lý do để tiếp tục chứ không suy nghĩ tiêu cực mà từ bỏ", Trung kể.
Lên lớp 12, Trung tiếp tục thi vào đội tuyển quốc gia, trở thành học sinh duy nhất của TP HCM được vào đội tuyển, đứng hạng 3 trong 6 thành viên tham gia Olympic Toán quốc tế.
Tự nhận mình không có chỉ số IQ cao, không thuộc diện tài năng xuất chúng, Trung nói mọi thành tích đạt được là do dành phần lớn thời gian và kiên trì phấn đấu. Vì yêu thích toán nên ngoài giờ học với giáo viên, cậu tự học ở nhà buổi tối, đến khi ngủ ngục trên bàn. Giờ học trong đội tuyển, Trung luôn quan sát đàn anh giải quyết bài toán, những chỗ phù hợp sẽ áp dụng vào cách làm bài của mình.
Có những bài khó, cậu mất một tuần mới giải được nhưng không từ bỏ. Những lúc căng thẳng, cậu thường xem phim, nghe chút nhạc để lấy lại cân bằng.
Tấm huy chương bạc IMO là sự khích lệ, giúp Trung vững tin hơn vào nghiên cứu toán học. Trước đó, cậu từng nghĩ, nếu không đạt huy chương sẽ ngừng theo đuổi toán nghiên cứu, chuyển sang toán ứng dụng.
Hiện, Trung là sinh viên năm nhất chuyên ngành Toán - Tin trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia TP HCM. Nam sinh dự định xin học bổng du học Pháp, tiếp tục niềm đam mê nghiên cứu toán học. Cậu muốn thực hiện được công trình nghiên cứu lớn như một nhà toán học thực thụ. "Với tôi, toán như tri kỷ. Tôi dùng tất cả lòng si mê và sự kiên trì để thấu hiểu nó", Trung nói.
Nam Trung (bên phải) cùng bạn trong đội tuyển tham dự Olympic Toán quốc tế. Ảnh: Nhân vật cung cấp.
Hôm 28/10, Nguyễn Mạc Nam Trung được UBND TP HCM trao thưởng 150 triệu đồng trong lễ tuyên dương khen thưởng cho 943 học sinh giỏi năm học 2019-2020.
Theo Hiệu phó trường Phổ thông Năng khiếu, TS Trần Nam Dũng, Trung khá khiêm tốn, trung thực và dám đương đầu với thách thức. Những lúc khó khăn nhất, cậu vẫn vượt qua khủng hoảng, tham gia cuộc thi với tâm lý và phong độ tốt nhất. "Trung trình bày bài kỹ từ lời giải đến hướng suy nghĩ, để các bạn trong đội tuyển hiểu được tư duy. Em ấy xứng đáng là đầu tàu của đội", ông Dũng nói.
Olympic Toán học quốc tế lần thứ 61 năm 2020 có 616 thí sinh đến từ 105 quốc gia và vùng lãnh thổ tham dự. Đội tuyển Việt Nam xếp thứ 17 với hai huy chương vàng, một huy chương bạc, hai huy chương đồng và một bằng khen.
Tuấn Kim