Từ việc thi thể nằm giữa hai căn nhà hai tầng và bị thương ở cổ, cảnh sát thành phố Columbia, bang Missouri ban đầu cho rằng nạn nhân có thể muốn thể hiện bản lĩnh nên nhảy từ mái nhà này sang mái nhà kia song bất thành. Nhưng khi kiểm tra rìa mái nhà và cục nóng máy lạnh, cảnh sát không thấy vết máu nên mau chóng loại bỏ khả năng tai nạn. Việc điều tra theo hướng án mạng được tiến hành.
Thi thể được tìm thấy trên bãi cỏ giữa hai căn nhà. Ảnh: Filmrise.
Nạn nhân là Jesse Valencia, 23 tuổi, người đồng tính nam, sinh viên ngành luật và làm lễ tân khách sạn bán thời gian. Bạn bè Valencia cho biết tối 5/6/2004, anh vẫn còn trực ca tại khách sạn, đi chơi tiệc rồi mới về nhà. Hôm sau, thi thể được phát hiện.
Valencia sống một mình trong căn hộ cách hiện trường một tòa nhà. Cửa vào để mở nhưng trong phòng không có dấu hiệu giằng co. Dưới đống quần áo trên sàn, cảnh sát thu một bao cao su đã qua sử dụng.
Dựa vào độ cứng tử thi và hoạt động của côn trùng, giám định viên xác định Valencia bị giết vào khoảng 3h-5h ngày 5/6/2004. Hung khí là con dao có lưỡi hình răng cưa nhưng trên bàn tay Valencia không có vết dao cắt thường thấy khi nạn nhân giơ tay tự vệ.
Hiện tượng trên được làm rõ khi giám định viên thấy trên bề mặt khí quản và trong mắt của Valencia có sự xuất huyết, dấu hiệu thường thấy khi bị siết cổ. Ngoài ra, máu không chảy xuống dưới ngực, chứng tỏ nạn nhân đã nằm dưới đất khi bị sát hại. Từ căn cứ trên, điều tra viên nhận định Valencia đã bị siết cổ tới bất tỉnh trước khi bị cứa cổ.
Giám định ADN trong bao cao su, điều tra viên thấy có dịch cơ thể của hai người, một của Valencia, mẫu còn lại chưa được xác định nhưng chắc chắn là "đối tác tình cảm" của nạn nhân.
Giám định viên còn cắt móng tay của Valencia để kiểm tra, từ đó phát hiện hai mảnh móng tay có vết ố màu đen đỏ. Vết ố này chứa hỗn hợp ADN có thể của ba người: một của Valencia và hai mẫu lạ.
Tiếp theo, cảnh sát kiểm tra lịch sử cuộc gọi, phát hiện Valencia từng gọi vài cuộc cho một nam sinh viên cùng trường tên Ed McDevitt vào khoảng 3h ngày 5/6/2004. Giám định ADN xác nhận McDevitt là chủ nhân mẫu ADN lạ trong bao cao su, ADN của McDevitt cũng phù hợp với một trong hai mẫu lạ dưới móng tay Valencia.
McDevitt thừa nhận có quan hệ tình cảm đồng giới với Valencia. Hai người "thân mật" lần cuối cùng là vào tối hai hôm trước khi sự việc xảy ra nên đó là lý do ADN của McDevitt xuất hiện dưới móng tay và trong bao cao su. McDevitt khẳng định không giết người, nói vào thời điểm xảy ra vụ án đã ở tại nhà với bạn cùng phòng. Chi tiết này được bạn cùng phòng xác thực.
Như vậy, vẫn còn mẫu ADN lạ thứ ba dưới móng tay của Valencia. Cảnh sát lần lượt hỏi các "đối tác tình cảm" đồng giới khác của Valencia và được người tên Andy Schermerhorn tiết lộ chi tiết bất thường.
Schermerhorn kể vào khoảng vài tháng trước, trong lúc hai người đang "thân mật" ở căn hộ của Valencia, đột nhiên có một nam cảnh sát mặc đồng phục bước vào... Trước khi đi, viên cảnh sát dặn hai người phải giữ bí mật. Schermerhorn nghe thấy Valencia hỏi "khi nào gặp lại" và người kia trả lời "khi nào gặp thì biết".
Việc quen nam cảnh sát được mẹ Valencia xác thực. Bà nói con trai có kể về nam cảnh sát này nhưng "đối tác" không cho Valencia biết tên thật và thường chỉ trả lời mơ hồ khi được hỏi về đời tư. Theo mẹ Valencia, trước khi chết, con trai từng nói sợ người cảnh sát này và đã có ý định chấm dứt quan hệ vì nghi ngờ anh ta có gia đình.
Điều tra viên lập tức gọi Schermerhorn tới đồn cảnh sát thành phố Columbia để nhận diện nam cảnh sát qua bộ ảnh nhân viên. Trên đường vào phòng họp, Schermerhorn đột nhiên hoảng sợ và nói vừa nhìn thấy nam cảnh sát.
Rios tại phiên tòa lần hai. Ảnh: AP.
Người làm Schermerhorn hoảng sợ là Steven Rios, 28 tuổi, công tác tại phòng cảnh sát thành phố Columbia được ba năm. Rios có vợ và vừa có con nên từ trước tới nay chưa có một tin đồn nào về giới tính của Rios.
Khi được hỏi, Rios phủ nhận cáo buộc từ người tình của Schermerhorn, nói sau khi tan ca trực sáng hôm đó đã lái xe về thẳng nhà với vợ. Rios sẵn sàng cung cấp ADN để hỗ trợ điều tra.
Trong lúc chờ kết quả giám định ADN, điều tra viên phát hiện ba tháng trước khi sự việc xảy ra, Rios từng viết vé phạt Valencia vì hành vi gây rối mất trật tự trong buổi tiệc ồn ào. Trước chứng cứ này, Rios thay đổi lời khai, nói đã có quan hệ tình cảm với Valencia, lần thân mật cuối cùng vào một tuần trước án mạng. Viên cảnh sát giải thích đã dối để bảo vệ gia đình nhưng không giết người.
Giám định viên xác định ADN của Rios có phù hợp một phần với mẫu ADN lạ dưới móng của Valencia, nhưng là mẫu hỗn hợp nên không thể chắc chắn vì vẫn có thể trùng khớp với người khác với xác suất 1/7.000. Hơn nữa, dù phù hợp, đây cũng chưa thể là chứng cứ buộc tội xác đáng vì ngoài Rios còn có ADN của McDevitt trong hỗn hợp.
Nhằm xác thực chứng cứ ngoại phạm của Rios, điều tra viên kiểm tra máy chấm công và được biết Rios rời đồn cảnh sát một mình vào lúc 4h47. Khoảng 5h15 thì Rios về nhà, theo thông tin từ người vợ. Điều tra viên bấm giờ quãng đường từ nơi làm việc tới căn hộ của Valencia, rồi từ hiện trường án mạng về nhà của Rios, thấy rằng thời gian lái xe mất khoảng 10 phút. Cho rằng Rios vẫn có thời gian gây án, điều tra viên thu thập thêm chứng cứ.
Ban điều tra rà soát kỹ lại thi thể và thấy rằng có vết thâm tím lớn ngang ngực và ở vùng lưng dưới gáy, dấu hiệu đặc trưng khi nạn nhân bị khống chế sai cách bằng kỹ thuật khóa vai – kỹ thuật mà cảnh sát Columbia thường được đào tạo để khống chế người chống đối. Như vậy, nhiều khả năng Valencia đã bị làm cho bất tỉnh bằng kỹ thuật khóa vai sai thao tác.
Với kỹ thuật này, cảnh sát khóa vai và cổ để chặn lưu thông máu lên não, khiến đối phương bất tỉnh trong vòng 5-6 giây và không để lại dấu vết nếu làm đúng kỹ thuật. Điều tra viên kiểm tra biên bản đào tạo của Rios, thấy ở khóa học có dạy kỹ thuật khóa vai, Rios thi trượt vì ứng dụng sai cách.
Điều tra viên trình bày kỹ thuật khóa vai trong học phần Rios thi trượt. Ảnh: Columbia Daily Tribune.
Ngoài ra, trên ngực của Valencia, nơi người thực hiện kỹ thuật khóa vai sẽ đặt tay vào, giám định viên thấy vài sợi lông tóc. Vì sợi này ngắn, cong và có đầu thuôn dần về ngọn, trong khi tóc người thông thường dài, thẳng và không nhất thiết thuôn dần, giám định viên xác định đây là lông tay. Do phần nang lông – nơi chứa ADN, đều còn nguyên vẹn, giám định viên xét nghiệm và kết luận ba sợi lông tay này thuộc về Rios.
Với số chứng cứ trên, công tố viên bắt Rios về tội Giết người cấp độ I. Công tố viên cáo buộc tối hôm đó, Rios tới gặp Valencia sau ca trực. Thấy Valencia nói muốn chấm dứt quan hệ và sẽ công khai bí mật nếu Rios tiếp tục đeo bám, Rios nổi cơn giận, bịt miệng nạn nhân.
Để tránh cãi nhau, Valencia mặc mỗi quần đùi chạy ra ngoài nhưng bị Rios bám theo. Rios dùng kỹ thuật khóa vai sai khiến Valencia bất tỉnh... Nam cảnh sát sau đó về nhà với vợ để tạo chứng cứ ngoại phạm.
Rios bị phạt tù chung thân không ân xá, tuy nhiên bản án sau đó bị hủy vì lỗi thủ tục. Tại phiên tòa mở lần hai vào năm 2008, Rios vẫn bị kết án về tội Giết người cấp độ II và Thực hiện tội phạm có vũ trang, tiếp tục nhận án chung thân cùng 23 năm tù.
Quốc Đạt (Theo Komu, CNN, Oxygen)