Dương Tiến Hải, 18 tuổi, hiện là học sinh lớp 12C3A chuyên Toán, trường THPT chuyên Hùng Vương, Gia Lai. Cách đây hai năm, Hải là học sinh lớp 10 đầu tiên của tỉnh đạt giải ở kỳ thi học sinh giỏi quốc gia, với giải nhì. Năm lớp 11, nam sinh tiếp tục duy trì thành tích này. Ở cả hai lần, Hải chỉ cách mức điểm đạt giải nhất 0,2-0,5 điểm. Ở lần thi thứ ba, Hải không dám đặt kỳ vọng nhiều.
"Em chỉ nhắm giải nhì vì nghĩ nâng được giải lên rất khó, nhất là phải thi với các bạn ở thành phố trung ương", Hải chia sẻ.
Nhận tin được giải nhất vào chiều 25/1, Hải nhảy cẫng lên và chạy ba vòng quanh nhà. Nam sinh là học sinh đầu tiên của Gia Lai giành giải nhất ở môn tiếng Anh trong kỳ thi học sinh giỏi quốc gia, từ trước đến nay.
Tiến Hải, học sinh trường THPT chuyên Hùng Vương, Gia Lai. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Hải nói hành trình đến với tiếng Anh khá tự nhiên. Từ ngày học lớp 2, nam sinh đã được đi học thêm môn này, nhưng không quá nổi bật vì chỉ học từ vựng và ngữ pháp theo giáo án của thầy cô. Đến hè lớp 5, Hải có bước chuyển nhờ vào chiếc TV mới mà bố mẹ mua khi chuyển nhà.
"Kênh Youtube của TV lúc đó định vị ở Mỹ, em không biết làm cách nào để chuyển về Việt Nam. Em cứ để như vậy và xem rất nhiều video trò chơi Minecraft bằng tiếng Anh", Hải kể, cảm nhận tốc độ thấm ngôn ngữ nhanh hơn hẳn trong các tháng hè.
Bước tiến lớn nhất là khi Hải bắt đầu đọc truyện tranh Nhật Bản trên mạng vào năm lớp 6. Hải thấy bản tiếng Việt có rất chậm, thường phải chờ hàng tuần mới có một tập. Hải chuyển hẳn sang đọc bản tiếng Anh do được cập nhật nhanh hơn.
"Vừa đọc em vừa học được cách sử dụng từ vựng và ngữ pháp trong văn cảnh. Trong phần bình luận của độc giả, em biết được nhiều cách dùng từ hợp thời", Hải nhớ lại, cho biết đọc truyện tiếng Anh trở thành thói quen đến tận bây giờ. Có ngày, nam sinh dành ra gần 10 tiếng để đọc.
Có gốc tiếng Anh, Tiến Hải định thi vào lớp 10 chuyên Anh. Tuy vậy, nam sinh đổi sang ôn thi chuyên Toán từ năm lớp 8 theo nguyện vọng của gia đình.
Tự đánh giá là tay ngang ở lớp chuyên Toán, khó vào được các vòng sâu nên từ đầu lớp 10, Hải đặt mục tiêu thi học sinh giỏi quốc gia môn tiếng Anh, cũng là thế mạnh của mình. Nam sinh cho biết đã học hầu hết các chủ điểm ngữ pháp cơ bản và từ vựng trong các năm trước đó, không mất nhiều thời gian để bắt nhịp với việc ôn tập cho các kỳ thi chuyên sâu.
Để học tốt, ngoài thói quen đọc truyện, Hải xem bản tin về các chủ đề môi trường, biến đổi khí hậu... trên báo nước ngoài, như The Guardian, Reuters. Nam sinh nhận thấy việc đọc báo không chỉ để thu lượm từ và cách hành văn, mà là cách học kiến thức hiệu quả.
"Em quan niệm rằng khi mình đọc nhiều và hiểu vấn đề, các yếu tố như từ hay ngữ pháp sẽ tự động đi theo", Hải nói.
Nam sinh cũng nghe podcast, xem các kênh âm nhạc hay phóng sự trên Youtube, qua đó làm quen với nhiều giọng tiếng Anh khác nhau như Ấn Độ và Nga.
"Các kênh luôn có rất nhiều giọng và tạp âm, em học được cách nghe như trong đời sống thật. Nó rất hợp với thi quốc gia vì trong bài thi có nhiều phần nghe lẫn tạp âm như vậy", Hải nói.
Nam sinh ấn tượng nhất với kênh Knowing Better, chuyên giải thích các hiện tượng xung quanh cuộc sống với thời lượng khoảng một giờ. Hải thường dành thời gian buổi trưa để xem, luyện bắt ý và suy nghĩ logic, tìm bố cục của video. Điều này giúp Hải học cách tập trung và hiểu được nội dung của cả một đoạn nghe dài.
Dù đạt giải cao, Hải không quá tự tin về kỹ năng Nói và Viết. Em nói đôi khi mình vẫn mắc vài lỗi cơ bản, ví dụ như viết thiếu "s", chia sai động từ, nên ra sức cải thiện sự chỉn chu. Hải tự học hai kỹ năng này bằng cách bắt chước lối hành văn qua các trang truyện, các youtuber và podcast thường nghe.
Thầy Mai Ngọc Linh, giáo viên chủ nhiệm lớp 12C3A, nói nam sinh là một trong ba học sinh xuất sắc nhất của trường trong 5 năm trở lại đây.
"Ngoài điểm học tập trung bình ba năm duy trì mức khoảng 9,8/10, Hải còn là phó bí thư của lớp, làm việc có trách nhiệm, được các bạn tín nhiệm", thầy Linh nói.
Năm ngoái, Hải thi Đường lên đỉnh Olympia 2023 và giành giải nhất tuần hai, tháng 1, quý II. Hiện nam sinh tham gia câu lạc bộ Olympia của trường, phụ trách tạo câu hỏi để học sinh luyện tập.
Về hướng đi sau khi tốt nghiệp THPT, Hải cho biết chưa có dự định du học. Nam sinh muốn dùng giải nhất quốc gia để xét tuyển vào ngành Quan hệ quốc tế của Học viện Ngoại giao năm nay.
Doãn Hùng