Chị Lê Ánh, sinh năm 1989, hiện làm trong lĩnh vực kiến trúc xây dựng tại Michigan, Mỹ. Sau khi tốt nghiệp Đại học Kiến trúc Hà Nội năm 2012, Ánh nhận học bổng sang Italy học thạc sĩ chuyên ngành Kiến trúc tại Đại học Bách khoa Milano. Năm 2014, chị tiếp tục sang Mỹ học thêm bằng thạc sĩ chuyên ngành Kiến trúc cảnh quan tại Đại học bang Iowa và ở lại Mỹ làm việc sau khi tốt nghiệp năm 2016.
Từ trải nghiệm du học tại hai quốc gia, cựu du học sinh chia sẻ năm điều nuối tiếc mà chị chưa làm tốt khi còn đi học.
1. Rèn luyện tư duy tài chính
Theo Ánh, tư duy tài chính bao gồm quản lý tài chính cá nhân và đầu tư tài chính. Trước đây, chị từng nghĩ đó là việc của các sinh viên ngành Kinh tế, Tài chính, còn mình là "dân" Kỹ thuật, Thiết kế nên không quan tâm. Sau này, khi ra trường, kết hôn, có con và đối mặt với các gánh nặng cuộc sống tại Mỹ, Ánh thấm thía đây là kỹ năng rất quan trọng.
"Mình thấy cực kỳ hối hận vì đã không học, tìm hiểu về tài chính hoặc nghĩ nhiều về nó trước đây", chị nói. Ánh cho rằng, tư duy tài chính là việc phải rèn luyện một thời gian dài, không phải học một khoá học hay vài cuốn sách là có ngay. Nó giống việc khi bắt tay thực hiện bất cứ điều gì, bạn cần cân nhắc việc nào có hiệu quả hay có nên đầu tư không để sử dụng tài nguyên, tiền vốn một cách hợp lý.
Ánh nhận thấy, những người bạn thành công sau khi ra trường thường tiếp xúc với tư duy kinh tế sớm từ hồi sinh viên, có thể qua việc làm thêm, bán hàng online. Sau đó, khi ra trường họ có vốn và tham gia các hoạt động đầu tư ở mức độ lớn hơn.
Chị Ánh lưu ý, tư duy tài chính thực sự quan trọng và cần thiết nếu du học ở Mỹ. Lãi suất tiết kiệm ở Mỹ đa phần chỉ khoảng 0,1%, thậm chí nhiều ngân hàng chỉ có mức lãi suất 0,01%. Trong khi đó, theo báo cáo của Bộ Lao động Mỹ, lạm phát tại Mỹ trong tháng 9/2022 là 8,2%. Do đó, tiền nên được đưa vào đầu tư sinh lời thay vì gửi tiết kiệm.
Lê Ánh (váy hồng) cùng các thực tập sinh quốc tế trong kỳ thực tập tại một công ty thiết kế xây dựng ở Mỹ hồi tháng 9/2015. Ảnh: Nhân vật cung cấp
2. Không gặp gỡ bạn bè
Thời điểm du học Italy năm 2013, Ánh nhận học bổng giá trị vừa đủ cho chi phí học tập, sinh hoạt nên chi tiêu rất tiết kiệm. Cùng nhận học bổng như của Ánh có khoảng 50-60 du học sinh đến từ nhiều quốc gia, cuối tuần họ hay tụ tập ở một quán bar. Tiền góp cho mỗi lần gặp mặt khoảng 6,5 euro (khoảng 180.000 đồng) để mua đồ uống, ăn vặt. Nhưng vì "rất tiếc tiền" nên Ánh chọn ở nhà.
"Hồi đó, tiền ăn cả tháng của mình chỉ 30-40 euro, mà chi 6,5 euro cho một lần tụ tập với mình là xa xỉ", Ánh nhớ lại. Sau khi tốt nghiệp, Ánh nhận ra mình không có một người bạn nào quá thân. Trong khi các bạn vẫn duy trì được mối quan hệ tốt đẹp, thường xuyên liên hệ dù sau khi tốt nghiệp mỗi người ở một nơi trên thế giới.
Nhìn lại thời điểm du học, 6,5 euro có thể lớn, nhưng Ánh cho rằng, du học sinh vẫn có thể cắt bớt một chút tiền ăn, tiền quần áo, nếu ý thức được giá trị của các mối quan hệ với bạn cùng đại học.
"Những người bạn đó lúc học có thể chỉ là quan hệ bạn bè nhưng ra trường có thể là đồng nghiệp tương lai, đối tác quốc tế. Sau này, muốn lập lại mối quan hệ sẽ rất khó", chị nhấn mạnh và khuyên các du học sinh, trong thời gian học đại học nên tranh thủ kết nối và mở rộng quan hệ.
3. Không kết nối với các giáo sư
Ánh nhớ lại, hồi mới đến Mỹ chị vẫn rất dè dặt khi tiếp xúc với các giáo sư. Tuy nhiên, sau khi học tập hai năm ở Mỹ, chị nhận thấy họ đều khá cởi mở, đặc biệt với những bạn trẻ ham học hỏi.
"Ở Mỹ, bạn muốn làm bạn với giáo sư cũng rất dễ", Ánh chia sẻ. Chị cho hay, các giáo sư Mỹ sẽ rất chào đón, nhất là khi bạn có thể giới thiệu với họ kiến thức về văn hoá, con người, cuộc sống ở quê hương của bạn. Du học sinh có thể kết nối với giáo sư không chỉ bằng kiến thức, bài vở mà còn bằng đam mê và các chủ đề ngoài học tập.
Các trường đại học Mỹ thường hợp tác, làm việc chặt chẽ với các công ty, tổ chức vốn là nơi nơi có nhiều tài nguyên cho nghiên cứu, việc làm. Do vậy, việc kết nối và giữ kết nối với các giáo sư có thể mang đến cho du học sinh nhiều cơ hội tốt trong quá trình học cũng như khi ra trường.
Chị Ánh nuối tiếc vì đã không thực sự chú trọng kết nối và có các mối quan hệ bền chặt với giáo sư để hợp tác làm các dự án lớn sau khi tốt nghiệp.
4. Không tận dụng các tài nguyên ở trường đại học
Học phí ở các trường đại học Mỹ khá đắt đỏ. Theo U.S News & World Report, học phí trung bình ở các trường đại học quốc gia top đầu lên đến 50.000-60.000 USD mỗi năm (gần 1,2-1,5 tỷ đồng) mỗi năm.
Theo Ánh, học phí ở Mỹ "đắt nhưng sắt ra miếng" vì các trường đại học quốc gia quy mô lớn có rất nhiều nguồn lực về cơ sở vật chất, các trung tâm nghiên cứu, trung tâm thể dục thể thao, trung tâm nghệ thuật, các phòng thí nghiệm. Bạn cũng có thể tham gia câu lạc bộ bắn cung, lớp học thử rượu vang, lớp học ứng xử, leo núi trong nhà.
Khi còn là du học sinh, một phần do bận học, phần khác do lười nên chị Ánh bỏ qua tất cả các khoá học và câu lạc bộ đó. Sau khi ra trường, Ánh mới biết các dịch vụ, khoá học tương tự rất đắt.
"Để mua một cuốn sách chuyên ngành Kiến trúc, mình cần bỏ ra 100 -150 USD (khoảng 2,4-3,7 triệu đồng) và rất khó tìm, trong khi ở thư viện đại học có thể tận dụng dễ dàng mà mình lại bỏ qua", chị Ánh nói.
5. Không có kế hoạch dài hơi cho tương lai
Ánh lưu ý, không ít du học sinh thường không chuẩn bị kế hoạch 5-10 năm tới nên bỏ lỡ nhiều cơ hội. Chị cho hay, ở Mỹ có nhiều quy định liên quan đến Luật Di trú, visa diện ở lại làm việc mà người nước ngoài cần để ý khi còn là du học sinh. Khi nhập học năm đầu, du học sinh cũng phải nghĩ đến cơ hội thực tập sau này. Và việc tìm công việc ở trường để có thể xin SSN (Social Security number, mã số An sinh xã hội dành cho công dân Mỹ, thường trú nhân và cư dân tạm thời tại Mỹ) sẽ giúp bạn sau này xin thực tập rất nhanh.
Hay visa làm việc, một năm chỉ xét một lần vào tháng 4. Theo chị Ánh, ứng viên cần làm hồ sơ từ tháng 1. Nếu không chuẩn bị trước, không sớm thuyết phục công ty bảo lãnh, khi ra trường du học sinh gần như không đủ thời gian và hầu hết bỏ lỡ mất cơ hội quay visa H-1B một năm chỉ có một lần. Ngoài ra, các cử nhân tốt nghiệp ra trường phải xin OPT (quyền làm việc cho du học sinh trong 12 tháng sau khi tốt nghiệp), nhưng thông thường, cần phải xin từ trước đó 3 tháng trước mới được duyệt.
"Nếu nước đến chân mới nhảy và bạn có lời mời làm việc nhưng lại không có giấy tờ sẽ bỏ lỡ cơ hội việc làm", Ánh nói.
Lệ Thu