Xúc cảnh hay còn gọi là Ngóng gió đông, là bài thơ được trích trong cuốn Ngư Tiều y thuật vấn đáp, do nhân vật Đường Nhập Môn đọc.
Hoa cỏ ngùi ngùi ngóng gió đông,
Chúa xuân đâu hỡi, có hay không?
Mây giăng ải Bắc trông tin nhạn,
Ngày xế non Nam bặt tiếng hồng.
Bờ cõi xưa đà chia đất khác,
Nắng sương nay há đội trời chung.
Chừng nào thánh đế ân soi thấu,
Một trận mưa nhuần rửa núi sông.
Lớp nghĩa thứ nhất là biểu hiện tấm lòng yêu nước của nhân vật Đường Nhập Môn, lớp nghĩa thứ hai là tấm lòng yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu. Ngư Tiều y thuật vấn đáp được viết trong khoảng năm 1874 trở về sau, khi cả Nam Bộ bị chiếm đóng. Do đó, những nhân vật trong tác phẩm như ông Ngư, ông Tiều, Đường Nhập Môn đều là phiên bản của Nguyễn Đình Chiểu.
Bài thơ gửi thông điệp về tấm lòng son sắt, trung trinh với đất nước và niềm tin, hy vọng quê hương sẽ sạch bóng quân xâm lược của nhà thơ.
Câu 5: Từ nào còn thiếu trong câu thơ sau của Nguyễn Đình Chiểu?
Chở bao nhiêu (...) thuyền không khẳm,
Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà.