Hai câu thơ trên trích trong bài Than đạo, được xem là quan niệm văn chương của Nguyễn Đình Chiểu.
Ba vua năm đế dấu vừa qua,
Nối đạo trời rao đức thánh ta.
Hai chữ can thường dằn các nước,
Một câu trung hiếu dựng muôn nhà.
Chở bao nhiêu đạo thuyền không khẳm,
Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà.
Căm lấy lòng nhơ mong thói bạc,
Trời gần chẳng gánh gánh trời xa.
Hai câu thơ nói lên một quan niệm văn chương "văn dĩ tải đạo" của nhà thơ: Văn chương có mục đích giáo dục to lớn, nhà thơ có sứ mệnh lấy thơ văn làm vũ khí chiến đấu để bảo vệ đạo đức, nêu cao chính nghĩa.
Các nhà nghiên cứu văn học đều thống nhất, thơ văn yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu có tính tư tưởng, chiến đấu rất cao. Ông sáng tác có mục đích, có đối tượng hướng đến cụ thể. Ông hiểu rất rõ đấu tranh cho cái gì, chống cái gì, đấu tranh cho ai và phải cùng đấu tranh với ai.
Về tầm vóc của Nguyễn Đình Chiểu, các nhà nghiên cứu xếp ông bên cạnh Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, Hồ Xuân Hương, Ngô Thì Nhậm, Cao Bá Quát...
Trong bài viết "Nguyễn Đình Chiểu, ngôi sao sáng trong bầu trời văn nghệ dân tộc" trên Tạp chí Văn học (tháng 7/1963), cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng từng viết: "Trên trời có những vì sao có ánh sáng khác thường, nhưng con mắt của chúng ta phải chăm chú nhìn thì mới thấy, và càng nhìn thì càng thấy sáng. Văn thơ của Nguyễn Đình Chiểu cũng vậy".