"Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper bày tỏ quan ngại với những hoạt động gây bất ổn của Trung Quốc trên Biển Đông và khu vực gần Đài Loan, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc Bắc Kinh tuân thủ luật pháp, quy chuẩn và thông lệ quốc tế, cũng như thực thi các cam kết của mình", phát ngôn viên Lầu Năm Góc Jonathan Hoffman cho biết hôm 6/8, đề cập đến nội dung cuộc điện đàm giữa Bộ trưởng Esper với người đồng cấp Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa.
Bộ trưởng Esper trong một hội thảo an ninh ở Mỹ hôm 5/8. Ảnh: Lầu Năm Góc.
Lầu Năm Góc sau đó cũng ra thông cáo về cuộc điện đàm, cho biết hai bên thống nhất sẽ "phát triển hệ thống cần thiết cho liên lạc trong khủng hoảng và giảm thiểu nguy cơ".
Đây là cuộc điện đàm đầu tiên giữa Bộ trưởng Esper và người đồng cấp Trung Quốc kể từ tháng 3. Nó diễn ra trong bối cảnh quan hệ Mỹ - Trung đang ở mức thấp nhất trong hàng chục năm, liên quan tới nhiều vấn đề như nguồn gốc và cách ứng phó Covid-19, hoạt động của tập đoàn viễn thông Huawei, yêu sách chủ quyền phi lý của Trung Quốc trên Biển Đông và luật an ninh Hong Kong.
"Bộ trưởng Ngụy hối thúc phía Mỹ ngừng sử dụng từ ngữ và hành động sai lầm, cải thiện khả năng kiểm soát nguy cơ hàng hải, tránh thực thi những bước đi nguy hiểm có thể làm leo thang căng thẳng, đồng thời bảo vệ hòa bình và ổn định khu vực", hãng thông tấn Trung Quốc Xinhua cho hay.
Trung Quốc thời gian qua đã triển khai loạt hoạt động gây hấn trên Biển Đông như điều tàu khảo sát địa chất Hải Dương 8 đi vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam rồi bám theo tàu khoan của Malaysia, cho tàu hải cảnh đâm chìm tàu cá của Việt Nam, tập trận trái phép ở quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam.
Bộ Ngoại giao Mỹ hồi tháng trước đăng tuyên bố của Ngoại trưởng Mike Pompeo, trong đó bác bỏ các yêu sách của Trung Quốc đối với những nguồn tài nguyên trong hầu hết phạm vi Biển Đông, đồng thời gọi những động thái của nước này nhằm kiểm soát chúng là "hoàn toàn bất hợp pháp" và nhấn mạnh Trung Quốc không có căn cứ pháp lý để đơn phương áp đặt ý chí của mình tại khu vực.
Washington cho biết đang điều chỉnh lập trường đối với yêu sách của Trung Quốc tại Biển Đông phù hợp với những nội dung trong phán quyết từ Tòa Trọng tài Thường trực năm 2016.
Việt Nam đã nhiều lần đề nghị Trung Quốc dừng các hành động trái phép, làm phức tạp thêm tình hình, đe dọa hòa bình và ổn định tại Biển Đông. Hồi cuối tháng 3, Việt Nam gửi công hàm lên Liên Hợp Quốc phản đối yêu sách chủ quyền vô lý của Trung Quốc.
Quân đội Trung Quốc gần đây nhiều lần tổ chức diễn tập quanh đảo Đài Loan với các khí tài hiện đại nhất, đồng thời tiến hành hàng loạt chuyến bay áp sát, buộc lực lượng phòng vệ hòn đảo điều tiêm kích ngăn cản. Mỹ cũng liên tục triển khai trinh sát cơ quanh đảo Đài Loan trong hai tháng qua để theo dõi hoạt động của Trung Quốc.
Vũ Anh (Theo Reuters)