Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin và Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đang trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên, bắt đầu từ 15/3 tại Nhật Bản nhằm tìm cách củng cố liên minh trong khu vực và gửi thông điệp tới Bắc Kinh.
Các cuộc thảo luận ở Tokyo tập trung vào Trung Quốc, bao gồm sự hiện diện ngày càng tăng của nước này tại các đảo tranh chấp với Nhật Bản, cũng như tình hình ở Hong Kong và Đài Loan.
Ngoại trưởng Mỹ trong cuộc họp ở Tokyo hôm 16/3. Ảnh: AFP
"Hành vi của Trung Quốc không phù hợp với luật lệ quốc tế, đặt ra thách thức về chính trị, kinh tế, quân sự và công nghệ", trích tuyên bố chung của các quan chức Mỹ và Nhật Bản hôm 16/3. "Các bộ trưởng cam kết phản đối hành vi ép buộc và gây bất ổn đối với những nước khác trong khu vực", giới chức hai nước nói thêm.
Blinken bày tỏ "đoàn kết hướng đến khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương tự do và cởi mở, nơi các quốc gia tuân thủ luật lệ, hợp tác để giải quyết mâu thuẫn trong hòa bình".
"Chúng tôi sẽ phản ứng nếu cần, khi Trung Quốc sử dụng biện pháp cưỡng ép hoặc gây hấn để đạt mục đích của mình", Ngoại trưởng Mỹ tuyên bố.
Quyết định cử hai quan chức hàng đầu tới châu Á của Tổng thống Joe Biden được coi là minh chứng cho thấy quyết tâm của chính quyền mới trong thiết lập chương trình nghị sự với Bắc Kinh. Trước khi lên đường, Blinken và Austin đã tuyên bố chống lại các động thái của Bắc Kinh trong khu vực là ưu tiên hàng đầu.
"Chúng tôi sẽ cùng nhau truy cứu trách nhiệm của Trung Quốc", hai bộ trưởng ra tuyên bố. "Nếu chúng ta không hành động dứt khoát và dẫn dắt, thì Bắc Kinh sẽ vậy".
Tuyên bố chung đưa ra hôm nay đề cập cụ thể tới "tầm quan trọng của hòa bình và ổn định ở eo biển Đài Loan", dù Austin từ chối bình luận về nhận định ông đưa ra gần đây khi cho rằng Bắc Kinh sẽ tấn công đảo Đài Loan trong vòng 6 năm nữa.
Các bộ trưởng cũng đề cập tới sự hiện diện ngày càng tăng của Trung Quốc ở vùng biển xung quanh đảo Senkaku/Điếu Ngư, khu vực mà Tokyo và Bắc Kinh tranh chấp nhiều năm nay.
Tuyên bố bày tỏ "quan ngại nghiêm trọng về những diễn biến gây rối trong khu vực thời gian gần đây", cảnh báo cả Mỹ và Nhật Bản sẽ phản đối "bất kỳ hành động đơn phương nào nhằm thay đổi hiện trạng hoặc phá hoại sự quản lý của Nhật Bản với những hòn đảo này".
"Hoạt động của cảnh sát biển Trung Quốc xung quanh đảo Senkaku rõ ràng vi phạm luật pháp quốc tế. Mỹ đã xác nhận lại cam kết bảo vệ Senkaku", Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Nobuo Kishi nói thêm.
Blinken và Austrin đang công du châu Á sau hội nghị thượng đỉnh quan trọng giữa lãnh đạo liên minh Bộ Tứ gồm Mỹ, Australia, Nhật Bản và Ấn Độ. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ sẽ tới New Delhi sau khi sang Seoul. Còn Blinken sẽ hội đàm với các quan chức Trung Quốc tại Mỹ sau chuyến thăm Seoul.
Hồng Hạnh (Theo AFP)