Tàu hải cảnh Trung Quốc sơn màu trắng. Ảnh: AFP
Trong khi lực lượng hải quân Mỹ và Trung Quốc đang làm việc chặt chẽ hơn , tuân thủ theo Quy tắc chạm trán ngoài ý muốn trên biển, việc Trung Quốc triển khai tàu hải cảnh và các tàu phi hải quân khác trong khu vực là "mối lo ngại của tôi", Bloomberg dẫn lời Phó đô đốc Joseph Aucoin, chỉ huy Hạm đội 7 của hải quân Mỹ, hôm 15/2 nói với các phóng viên tại Singapore.
"Chúng tôi có nhiều mức liên hệ cấp cao với hải quân Trung Quốc và gặp họ khá thường xuyên", ông Aucoin nói. Ông cho biết ông có "nỗi sợ lớn hơn" về các nhân tố khác, "đó là các tàu hải cảnh, loại tàu chúng tôi gọi là phi hải quân hay tàu hàng địa phương, chúng tôi không chắc về tính chuyên nghiệp của họ".
Theo Defense News, Trung Quốc ngày càng đưa vào sử dụng nhiều tàu hải cảnh mới, sơn màu trắng chứ không phải màu xám như tàu hải quân, để thực hiện các hành vi khiêu khích. Nhiều tàu nhỏ hơn của nước này, như tàu cá hay tàu hàng địa phương, đang bị dân quân điều khiển, sử dụng chiến thuật tấn công để đe dọa hoặc thậm chí làm hỏng tàu khác.
Khi chiến hạm USS Lassen của Mỹ hồi tháng 10 năm ngoái đi vào phạm vi 12 hải lý quanh đá Subi, quần đảo Trường Sa, thuộc chủ quyền Việt Nam, nó bị tàu Trung Quốc cảnh báo và bám đuôi, trong đó có cả tàu phi hải quân.
"Trong hoạt động của tàu Lassen, rõ ràng những tàu này bị điều khiển, họ không hoạt động độc lập, và đó là điều chúng tôi đang suy xét", ông Aucoin nói. "Làm thế nào chúng tôi có thể đối phó khi nó không phải là tàu thân xám (tàu hải quân) giống chúng tôi. Chúng là các loại tàu khác. Tôi nghĩ rằng chúng ta sẽ thấy nhiều tàu như thế hơn trong tương lai".
Ông Aucoin cho biết chưa có đàm phán chính thức về việc yêu cầu tàu hải cảnh chấp hành Quy tắc chạm trán ngoài ý muốn trên biển. "Tôi đang kêu gọi lực lượng tuần duyên Mỹ tham gia nhiều hơn, để hỗ trợ chúng tôi trong các hoạt động, vì giờ không chỉ đơn giản là có tàu thân xám nữa", ông nói. Tôi nghĩ rằng sẽ tốt hơn nếu có quy tắc ứng xử cho cả tàu hải cảnh.
Trung Quốc đã gần hoàn thành một tàu hải cảnh khổng lồ và có thể sẽ trang bị cho nó súng máy, pháo, và triển khai nó đến Biển Đông, Global Times đưa tin hồi tháng một. Tờ này nói rằng con tàu có biệt danh"Quái thú" có trọng lượng rẽ nước 12.000 tấn, sẽ mang theo súng máy 76 mm, hai khẩu súng phụ và hai súng máy phòng không.
"Hạm đội tàu thân trắng" của Trung Quốc trước đây chủ yếu chỉ được trang bị vòi rồng và còi báo động. Trong khi đó, con tàu đang được đóng còn lớn hơn so với một số tàu hải quân Mỹ đang tuần tra tại khu vực. Nó là tàu tuần duyên lớn nhất thế giới, theo Global Times. Một chiếc tương tự đã được biên chế năm ngoái ở biển Hoa Đông, nơi Trung Quốc có tranh chấp chủ quyền với Nhật Bản.
Phương Vũ