"Các đối tác của chúng tôi phải nỗ lực nhiều hơn nữa cho nền quốc phòng châu Âu. Chúng ta phải đưa NATO vĩ đại trở lại", Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth ngày 13/2 nói trong cuộc họp báo sau hội nghị với những người đồng cấp NATO tại Brussels, Bỉ. "Mỹ vẫn duy trì cam kết với NATO, song các thành viên cần làm nhiều hơn nữa để liên minh trường tồn".
Ông Hegseth nhận định xung đột Nga - Ukraine là động lực "tái thiết toàn bộ NATO", bày tỏ đồng tình với việc Tổng thống Mỹ Donald Trump muốn các thành viên liên minh tăng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP.
"Không gì thay thế được quyền lực cứng", Bộ trưởng Hegseth nói, ám chỉ sức mạnh quân sự. "Đối phó với Nga là trách nhiệm quan trọng của châu Âu".
Đặc nhiệm Bulgaria, Mỹ và Romania diễn tập gần Sofia tháng 3/2024. Ảnh: US Army
Thông qua đóng góp cho NATO, Mỹ trở thành một trụ cột quan trọng của an ninh châu Âu trong 7 thập kỷ qua. Khi được hỏi liệu Mỹ, quốc gia đang chi 3,4% GDP cho quốc phòng, có kế hoạch đạt mục tiêu nâng con số này lên 5% hay không, ông Hegseth nói "chúng tôi có những cân nhắc riêng về ngân sách".
Ông Hegseth ngày 12/2 nêu loạt lằn ranh đỏ về Ukraine, trong đó có việc Mỹ không đưa quân đến nước này trong bất cứ thỏa thuận đảm bảo an ninh nào. Ông cũng nhận định việc khôi phục biên giới Ukraine như trước năm 2014, thời điểm Nga sáp nhập bán đảo Crimea, là "ảo tưởng".
Sau khi nhiều bên bày tỏ lo ngại về nhận định trên, ông Hegseth ngày 13/2 tuyên bố đây không phải là động thái nhượng bộ Nga. "Đây là việc thừa nhận thực tế của quyền lực cứng trên thực địa", ông Hegseth nói.
Tổng thống Trump gần đây kêu gọi các thành viên NATO chi 5% GDP cho ngân sách quốc phòng. Trước đây, ông nhiều lần phàn nàn về mức chi tiêu quốc phòng quá thấp ở nhiều quốc gia châu Âu.
Ngân sách quốc phòng của các thành viên châu Âu là 442 tỷ USD, chiếm chưa đến 1/3 tổng ngân sách 1.440 tỷ USD của NATO. Trong khi đó, ngân sách quốc phòng của Mỹ là 967 tỷ USD, chiếm 2/3.
Viện Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (IISS) ở Anh chỉ ra nếu các nước châu Âu thực hiện cam kết chi 3% GDP cho quốc phòng, NATO sẽ có thêm hơn 250 tỷ USD. Con số này sẽ tăng lên 750 tỷ USD nếu họ đạt ngưỡng 5% như ông Trump mong muốn.
Tuy nhiên, IISS nhận định những con số như vậy hiện không thể đạt được, khi một số quốc gia thậm chí đã phải sử dụng các khoản ngoài ngân sách để tăng chi tiêu quốc phòng. Các nhà nghiên cứu thêm rằng ngay cả việc duy trì mức tăng ngân sách hiện tại "có thể sẽ là thách thức" đối với châu Âu.
Nguyễn Tiến (Theo AFP, AP, Reuters)