Không đoàn Tiêm kích số 124 của không quân Mỹ hôm 29/3 thông báo 300 nhân sự cùng nhiều cường kích A-10 đã rời căn cứ tại bang Idaho và lên đường tới khu vực Trung Đông. Số lượng máy bay và địa điểm đóng quân cụ thể chưa được công bố.
Động thái diễn ra giữa lúc quân đội Mỹ triển khai thêm nhiều đơn vị đến Trung Đông, nhằm đẩy mạnh chiến dịch đối phó nhóm vũ trang Houthi ở Yemen và gia tăng áp lực với Iran. Nhóm tác chiến tàu sân bay Carl Vinson, mang theo tiêm kích tàng hình F-35C, tuần trước cũng nhận lệnh tới khu vực để hội quân với nhóm tác chiến tàu sân bay Harry S. Truman.
Cường kích A-10 từng nhiều lần tới Trung Đông kể từ tháng 10/2023, thời điểm chiến sự Hamas - Israel bùng nổ, lần triển khai gần nhất diễn ra hồi mùa thu năm ngoái.
Dòng phi cơ này đóng vai trò quan trọng với các hoạt động chiến đấu của quân đội Mỹ trong khu vực. Những chiếc A-10 đã tham gia một số chiến dịch tập kích nhằm vào thành viên tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng ở miền đông Syria, cũng như yểm trợ cho đồng minh trong chiến dịch tiễu trừ IS ở các vùng núi Iraq cuối tháng 12/2024.
Cường kích A-10 cất cánh từ căn cứ ở bang Idaho, Mỹ tháng 12/2020. Ảnh: USAF
A-10 là cường kích do hãng Fairchild Republic phát triển từ đầu thập niên 1960 để thay thế dòng A-1 Skyraider, sản xuất hàng loạt từ năm 1972 và biên chế vào không quân Mỹ năm 1977.
Đây là máy bay được chế tạo chuyên biệt cho nhiệm vụ yểm trợ đường không tầm gần cho bộ binh, ưu tiên khả năng tấn công xe tăng, thiết giáp và lực lượng mặt đất đối phương, khiến chúng được mệnh danh là "sát thủ diệt tăng". Những chiếc A-10 cũng có thể đóng vai trò trạm kiểm soát không lưu tiền phương, điều phối các chiến đấu cơ khác tấn công mục tiêu mặt đất.
Vũ khí chính của A-10 là pháo tự động GAU-8 với 7 nòng xoay cỡ 30 mm, tốc độ bắn tối đa 3.900 phát mỗi phút, tầm bắn hiệu quả 1.200 m. Mỗi chiếc còn được trang bị 11 giá treo vũ khí, với tổng khối lượng vũ khí và thùng dầu phụ là gần 7,3 tấn. Phiên bản A-10C có thể sử dụng nhiều loại bom, rocket và tên lửa dẫn đường với độ chính xác cao, cùng tên lửa AIM-9 Sidewinder để tự vệ.
Điểm mạnh của A-10 là độ bền và khả năng sống sót cao. Phi công được bảo vệ bởi phần thân dạng bồn tắm làm bằng titan, có thể chịu được đạn pháo 23 mm. Động cơ máy bay được bố trí trên cánh đuôi ngang và trong cánh đuôi đứng, giúp chúng không hút các mảnh vụn từ đường băng dã chiến và hạn chế một phần tín hiệu nhiệt trước đầu dò hồng ngoại của tên lửa vác vai.
Dù vậy, A-10 cũng tồn tại một số điểm yếu như tốc độ chậm, khả năng cơ động kém, thiếu các hệ thống gây nhiễu và chỉ thị mục tiêu tiên tiến. Điều này khiến chúng chỉ có thể phát huy tối đa ưu thế khi không quân Mỹ đã làm chủ hoàn toàn bầu trời, không còn mối đe dọa từ tiêm kích và các tổ hợp tên lửa phòng không đối phương.
Quân đội Mỹ đang tìm cách loại biên toàn bộ phi đội gồm hơn 200 cường kích A-10 vào năm tài khóa 2028, bất chấp vẫn thường xuyên sử dụng chúng trong chiến đấu. Vai trò yểm trợ tầm gần của A-10 sau đó sẽ được giao cho tiêm kích và oanh tạc cơ.
Nguyễn Tiến (Theo Task&Purpose, AFP, AP)