Nghị quyết được đưa ra chung với Albania ngày 27/9 nhằm kêu gọi các quốc gia lên án Nga về cuộc trưng cầu dân ý sáp nhập 4 tỉnh Ukraine, không công nhận kết quả và yêu cầu Nga rút quân khỏi Ukraine. "Cuộc trưng cầu giả của Nga, nếu được chấp nhận, sẽ mở ra chiếc hộp pandora mà chúng ta không thể đóng lại", Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc Thomas-Greenfield nói ngày 27/9 .
Nghị quyết này nhiều khả năng chỉ mang tính biểu tượng do Nga gần như chắc chắn sẽ phủ quyết. Tuy nhiên, Thomas-Greenfield cho biết Mỹ sẽ mang vấn đề này ra Đại hội đồng LHQ nếu "Nga chọn cách né tránh trách nhiệm giải trình".
Quan chức Mỹ cho biết phái đoàn ngoại giao nước này sẽ tiếp xúc với tất cả thành viên của Hội đồng Bảo an, trong đó có đại diện của Trung Quốc và Ấn Độ, nhằm thuyết phục họ bỏ phiếu thuận.
Đại sứ Thomas-Greenfield nhận định Nga muốn sáp nhập 4 tỉnh Ukraine "trong nỗ lực đoạt lãnh thổ" của một thành viên LHQ bằng vũ lực, điều mà hiến chương LHQ ngăn cấm.
"Thay vì dự tuần lễ cấp cao Đại hội đồng LHQ, ông Putin thông báo về nỗ lực tuyển quân mới tại Nga và yêu cầu các khu vực ở Ukraine mà họ kiểm soát chuẩn bị cho cuộc trưng cầu dân ý bất hợp pháp", bà Thomas-Greenfield nói. "Ông ấy cử đại diện tới, người này đe dọa dùng vũ khí hạt nhân đối với một quốc gia phi hạt nhân nhằm đảm bảo lợi ích quân sự phi pháp của Nga".
"Chúng tôi đề nghị các bạn cùng tái khẳng định cam kết của chúng ta với Hiến chương LHQ và đối mặt trực tiếp với thách thức này", bà Thomas-Greenfield nói. "Đây là việc bảo vệ các quyền an ninh tập thể của chúng ta, cũng là vấn đề hòa bình và an ninh cho tất cả".
Nga chưa bình luận về thông tin này.
Giới chức thân Nga tại 4 tỉnh Lugansk, Donetsk, Kherson và Zaporizhzhia tổ chức trưng cầu dân ý ngày 23-27/9 và sau đó tuyên bố hầu hết người dân đồng ý sáp nhập Nga. Phe ly khai gọi đây là cuộc "đoàn tụ với quê hương vĩ đại".
Quốc hội Nga có thể thông qua tiến trình sáp nhập 4 tỉnh Ukraine vào cuối tháng 9 hoặc đầu tháng 10 nếu đủ phiếu thuận. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói rằng các cuộc bỏ phiếu sẽ có ý nghĩa pháp lý "cấp tiến" và "sẽ dẫn tới hệ quả an ninh", ám chỉ việc Nga cảnh báo sử dụng vũ khí hạt nhân để bảo vệ các lãnh thổ này.
Nga đang kiểm soát hầu hết tỉnh Lugansk, Kherson, 73% tỉnh Zaporizhzhia và 60% tỉnh Donetsk. Tính đến tháng 1, khoảng 1,4 triệu người sống tại Lugansk, 2,2 triệu ở Donetsk, hơn một triệu ở Kherson và 1,6 triệu ở Zaporizhzhia. Sau khi chiến sự nổ ra, nhiều người dân đã di tản đến các vùng khác trong nước và ra nước ngoài.
Hơn 8 năm trước, chính quyền bán đảo Crimea ngày 16/3/2014 tổ chức trưng cầu dân ý và sau đó thông báo 97% cử tri đồng ý ly khai khỏi Ukraine để sáp nhập vào Nga. Thỏa thuận sáp nhập được ký kết với Nga vào ngày 18/3/2014, ba ngày sau đó hạ viện Nga thông qua đạo luật hiện thực hóa thỏa thuận này. Ukraine và phương Tây lên án động thái này và không công nhận Crimea thuộc Nga.
Nguyễn Tiến (Theo CNN)