Hai quan chức Lầu Năm Góc giấu tên hôm 12/6 tiết lộ quân đội Mỹ phải chi 530 USD mỗi ngày cho một lính Vệ binh Quốc gia triển khai ở thủ đô Washington. Dù họ không trực tiếp nêu con số cụ thể, thông tin này cũng cho thấy một phần số tiền được chính phủ Mỹ bỏ ra kể từ đầu tháng 6.
Vào giai đoạn cao điểm, 1.200 lính Vệ binh Quốc gia Washington và 3.900 binh sĩ từ các bang khác đã hiện diện ở thủ đô để hỗ trợ lực lượng cảnh sát đối phó với các cuộc biểu tình. Lầu Năm Góc không tiết lộ chi phí của hoạt động này, trong khi Vệ binh Quốc gia thủ đô Washington ước tính ngân sách cho sự hiện diện của 5.000 binh sĩ sẽ vào khoảng 2,65 triệu USD/ngày.
Lính Vệ binh Quốc gia Mỹ dàn đội hình gần Nhà Trắng hôm 6/6. Ảnh: Reuters.
Đợt triển khai đã vướng chỉ trích từ nhiều nghị sĩ đảng Dân chủ và Thị trưởng Washington Muriel Bowser, những người cho rằng sử dụng lính Vệ binh Quốc gia đối phó biểu tình ôn hòa là hành động vi phạm hiến pháp, cũng như cản trở quyền tự quyết của chính quyền thủ đô.
"Sử dụng ngân sách liên bang để huy động lính Vệ binh Quốc gia và điều chuyển lực lượng chính quy, cũng như từ chối cung cấp chi tiết về chi phí, là không thể chấp nhận được", thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Chris Van Hollen phát biểu. Ông dự kiến chất vấn Lầu Năm Góc trong những ngày tới để nhận được câu trả lời đầy đủ về số tiền tiêu tốn cho sự hiện diện của Vệ binh Quốc gia tại thủ đô.
Phát ngôn viên của Thị trưởng Bowser cho biết chính quyền thủ đô chưa tham gia trả chi phí cho Vệ binh Quốc gia, trong khi quan chức Nhà Trắng khẳng định chính quyền liên bang đã gánh toàn bộ số tiền trên.
Vệ binh Quốc gia là lực lượng quân sự dự bị của các lực lượng vũ trang Mỹ. Mỗi bang và vùng lãnh thổ Mỹ đều có lực lượng Vệ binh Quốc gia riêng, chịu sự chỉ đạo trực tiếp từ thống đốc, người đóng vai trò là tổng tư lệnh Vệ binh Quốc gia ở bang đó. Trường hợp ngoại lệ là Vệ binh Quốc gia thủ đô Washington, lực lượng không thuộc quản lý của chính quyền thành phố mà nằm dưới quyền chỉ huy của Bộ trưởng Lục quân Mỹ.
Nhà Trắng từng muốn triển khai 10.000 quân chính quy ứng phó biểu tình, nhưng vấp phải phản đối từ Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper và Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mark Milley. Bộ trưởng Esper tuần trước khẳng định ông không ủng hộ kích hoạt Đạo luật Chống bạo loạn để huy động lính chính quy đối phó biểu tình, dù Tổng thống Donald Trump cảnh báo có thể sử dụng biện pháp này.
Biểu tình vẫn diễn ra tại thủ đô Washington và nhiều nơi khác trên nước Mỹ để phản đối tình trạng phân biệt chủng tộc và bạo lực cảnh sát sau cái chết của George Floyd, người thiệt mạng sau khi bị cảnh sát ghì cổ gần 9 phút tại thành phố Minneapolis hôm 25/5.
Vũ Anh (Theo Reuters)