Cục Hải quan và Biên phòng Mỹ (CBP) hôm 2/12 cho biết lệnh không thông quan do cơ quan này ban hành sẽ cấm nhập khẩu bông và các sản phẩm bông từ Binh đoàn Sản xuất và Xây dựng Tân Cương (XPCC).
Lệnh cấm nhắm vào XPCC, công ty sản xuất 30% bông của Trung Quốc vào năm 2015, được đưa ra sau khi Bộ Tài chính Mỹ hồi tháng 7 cấm tất cả giao dịch bằng đồng đôla với binh đoàn này.
XPCC được thành lập năm 1954 tại Khu tự trị Duy Ngô Nhĩ Tân Cương, với mục tiêu phát triển khu vực biên giới, thúc đẩy kinh tế, đảm bảo ổn định xã hội và hòa hợp dân tộc, cũng như củng cố hệ thống biên phòng. Binh đoàn này là một tổ chức kinh tế - quốc phòng độc đáo, có cấu trúc hành chính riêng và thực hiện một số chức năng quản lý nhà nước tại các thành phố trực thuộc, tách biệt với chính quyền khu tự trị Tân Cương.
Công nhân đi bộ bên hàng rào được gọi là trung tâm giáo dục kỹ năng nghề ở Dabancheng, Tân Cương, Trung Quốc năm 2018. Ảnh: Reuters.
Brenda Smith, trợ lý điều hành của giám đốc CBP, cho biết các lệnh trừng phạt của Bộ Tài chính nhắm vào cơ cấu tài chính của XPCC, còn sắc lệnh của CBP sẽ buộc các công ty may mặc và nhập khẩu sản phẩm bông phải loại sợi bông do XPCC sản xuất khỏi nhiều tầng lớp trong chuỗi cung ứng của họ.
Vào tháng 9, CBP xem xét lệnh cấm nhập khẩu rộng hơn nhiều đối với tất cả các sản phẩm bông và cà chua từ Tân Cương, nhưng do bất đồng quan điểm từ nội bộ chính quyền Tổng thống Donald Trump, họ quyết định công bố lệnh cấm ở phạm vi nhỏ hơn đối với các sản phẩm từ các thực thể cụ thể, gồm hai nhà sản xuất bông và may mặc nhỏ hơn.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ An ninh Nội địa Mỹ Kenneth Cuccinelli, người giám sát CBP, nói trong một cuộc họp báo rằng lệnh cấm nhập khẩu bông trên toàn khu vực Tân Cương đang tiếp tục được nghiên cứu.
"Những sản phẩm bông giá rẻ mà bạn có thể mua cho gia đình và bạn bè trong mùa lễ này, nếu đến từ Trung Quốc, có thể được tạo ra bởi lao động cưỡng bức", Cuccinelli nói.
Các nhà sản xuất hàng may mặc Mỹ đã chỉ trích lệnh cấm quy mô lớn hơn là bất khả thi, nhưng các nhóm sản xuất quần áo và bán lẻ hôm 2/12 ra tuyên bố chung hoan nghênh lệnh cấm XPCC của CBP và cho biết họ đang ở "tuyến đầu nỗ lực để đảm bảo lao động cưỡng bức không ảnh hưởng chuỗi cung ứng của chúng tôi hoặc hàng hóa vào Mỹ".
Trung Quốc chưa bình luận về lệnh cấm này của CBP.
Các nhóm, gồm Hiệp hội May mặc và Giày dép Mỹ, và Liên đoàn Bán lẻ Quốc gia, cho biết việc chấm dứt tình trạng lao động cưỡng bức ở Trung Quốc không thể đạt được trước sức ép đơn phương của Mỹ mà cần phải có "cách tiếp cận toàn thế giới".
Liên Hợp Quốc trích dẫn các báo cáo cho biết khoảng một triệu người Hồi giáo bị giam giữ trong các trại cải tạo ở Tân Cương đã chịu các hình thức lao động cưỡng ép khác nhau. Trung Quốc phủ nhận việc ngược đãi người Duy Ngô Nhĩ, nói rằng các trại này là trung tâm đào tạo nghề cần thiết để chống lại chủ nghĩa cực đoan.
Lệnh cấm mới nhất của CBP nằm trong số những động thái mà chính quyền Trump xúc tiến trong những tuần cuối cùng nhằm củng cố lập trường cứng rắn của Mỹ đối với Trung Quốc, khiến Tổng thống đắc cử Joe Biden khó có thể xoa dịu căng thẳng Mỹ - Trung.
Biden đã cam kết làm việc với các đồng minh của Mỹ để gây áp lực lên Trung Quốc nhằm kiềm chế các hành vi vi phạm nhân quyền và thương mại, trong khi Trump trong những tuần gần đây gia tăng hành động chống lại các công ty nhà nước lớn của Trung Quốc, cấm họ tiếp cận với công nghệ và các khoản đầu tư của Mỹ.
Huyền Lê (Theo Reuters)