 |
|
Benito Mussolini. |
Xây dựng quyền lực
Benito Mussonili sinh tại Forli năm 1883 và thời trẻ từng là một giáo viên. Năm 1902 ông ta bỏ sang Thuỵ Sỹ để trốn quân dịch và mãi 2 năm sau mới trở về nước. Trong 10 năm tiếp theo, Mussolini hoạt động với tư cách là phóng viên và trở thành tổng biên tập một tờ báo. Năm 1919, Mussolini lập ra phong trào phát xít đầu tiên tại châu Âu mang tên Fasci di Combattimento và được nhiều người ủng hộ.
Sau Chiến tranh thế giới thứ I, bạo lực bùng phát giữa chính phủ Italy và các nghiệp đoàn thương mại. Năm 1922, Mussolini tổ chức một cuộc tuần hành tại Rome với sự tham gia của 26.000 người ủng hộ. Cuộc phô trương chính trị này đã khiến Quốc vương Italy Victor Emmanuel III bị uy hiếp và trao cho Mussolini chức thủ tướng.
Mussolini củng cố quyền lực của mình bằng cách giành ưu thế kiểm soát đối với cả Quốc vương và Giáo hoàng. Đến năm 1928 ông ta đã thực sự trở thành một kẻ độc tài ở Italy. Mussolini rất chú ý đến việc tự xây dựng hình ảnh bản thân như một biểu tượng của sự mạnh mẽ. Ông ta lao vào những cuộc chiến tranh thực dân như chiếm Ethiopia năm 1935 và thôn tính Albania năm 1939. Ngoài ra, Mussonili còn dính líu tới cuộc nội chiến tại Tây Ban Nha.
Đến năm 1937 ông ta quyết định liên minh với chế độ Đức Quốc xã của Hitler và Nhật hoàng Hirohito để tạo thành Trục phát xít. Năm 1940, Mussolini lãnh đạo và đẩy Italy tham gia vào cuộc Chiến tranh thế giới II.
Sụp đổ
 |
|
Mussolini và Hitler. |
Sau khi bị đánh bại tại Hy Lạp, Balkans, Bắc Phi và Nga, Mussolini mất dần sự ủng hộ của người dân. Sau đó, ngày 9/7/1943 quân Đồng minh đổ bộ lên đảo Sicily và đe doạ chiếm vùng phía nam Italy. Mussolini không được Đức ủng hộ đầy đủ để đẩy lùi cuộc tấn công của quân Đồng minh.
Do đó, những lãnh đạo trong đảng phát xít Italy quay ra chống lại Mussolini và ngày 25/7/1943, lệnh của Quốc vương Italy cho phép bắt ông ta đã được thực thi. Thống chế Pietro Badoglio được bổ nhiệm làm thủ tướng thay thế chính quyền do Mussolini đứng đầu và các tổ chức phát xít tại Italy cũng bị giải tán. Bên cạnh đó, chính quyền Italy còn thương thuyết với phe Đồng minh về một thoả thuận đình chiến.
Nhưng Đức Quốc xã đã không bỏ rơi ông ta vì khoảng 6 tuần sau, chúng cho mở một chiến dịch giải cứu đặc biệt. Ngày 13/9/1943, một chỉ huy phát xít Đức là Otto Skorzeny cầm đầu lực lượng biệt kích bằng đường không đã giải cứu Mussolini khỏi nơi giam giữ đặc biệt ở Abruzzi Apennines. Ngay sau đó, ông ta được dựng lên đứng đầu nước cộng hoà bù nhìn Salo ở miền bắc Italy khi Đức Quốc xã chiếm khu vực này tháng 9/1943. Ngày 11/10/1943, chính phủ Italy do Badoglio lãnh đạo tuyên chiến với Berlin.
Đoạn kết nhục nhã
 |
|
Xác Mussolini và người tình bị treo tại Milan. |
Ngày 27/4/1945, Mussolini bị du kích quân phát hiện tại trạm kiểm soát ở Dongo, gần hồ Como, khi đang cùng người tình là Clara Petacci trốn sang Thuỵ Sỹ. Ông ta mặc một chiếc áo bành tô kiểu Đức để che đi bộ quân phục của mình và ngồi sau một chiếc xe tải lẫn trong đoàn xe Đức.
Một ngày sau, du kích quân thuộc Lực lượng kháng chiến Italy quyết định hành quyết Mussolini và Petacci cùng 16 thuộc hạ. Ngày 29/4, họ cho chuyển xác những người này tới Milan và treo ngược trên quảng trường để mọi người chứng kiến. Sở dĩ xác Mussolini được đưa về Milan vì thành phố này là nơi ông ta lập ra phong trào phát xít đầu tiên tại châu Âu mang tên Fasci di Combattimento năm 1919.
Một phụ nữ đã cầm súng bắn 5 phát đạn vào xác Mussolini để trả thù cho 5 đứa con bị sát hại của bà. Nhiều người qua đường khác thì nhổ nước bọt vào những cái xác đang bị treo ngược để bày tỏ sự khinh bỉ.
Khi chính quyền Mussolini sụp đổ, sự xung đột giữa các đảng phái chính trị tại Italy đã dẫn đến một cuộc nội chiến từ 1943 đến 1945. Cuộc chiến này vẫn chưa kết thúc và kéo dài thêm 3 năm kể từ sau khi Mussolini bị hành quyết và Chiến tranh thế giới lần thứ hai đã chấm dứt. Năm 1946, người Italy bỏ phiếu quyết định giải tán chế độ quân chủ và một đến năm 1948 thì cuộc bầu cử chính trị đầu tiên trong lịch sử được tổ chức, mở ra một kỷ nguyên mới tại Italy.
Đình Chính (theo Enigma, BBC)