Từ 2015 đến 2019, doanh số dòng MPV 7 chỗ liên tục tăng trưởng doanh số. Riêng trong 2019, doanh số phân khúc này đạt 39.442 xe, chiếm 17% thị phần tổng dòng xe du lịch tiêu thụ tại Việt Nam, theo số liệu của Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA). Doanh số trong 5 năm qua của phân khúc xe gia đình tăng hơn gấp 3 lần.
Cục diện thị trường
Phân khúc xe gia đình không phải đến nay mới được chú ý. Toyota Innova, Suzuki Ertiga, Kia Rondo đã xuất hiện từ lâu, chưa kể Chevrolet Orlando, mẫu xe ngưng bán từ 2018. Trước 2019, Innova là ông vua phân khúc MPV giá dưới một tỷ đồng.
7 người lớn ngồi trong xe vẫn cho không gian thoải mái, Innova thực dụng cho cả hai mục đích: kinh doanh dịch vụ lẫn sử dụng cho gia đình. Thương hiệu mạnh và được kiểm chứng qua thời gian, mẫu xe của Toyota trở thành lựa chọn số một dù tầm giá hơn 700-900 triệu đồng và kích thước đều nhỉnh hơn các đối thủ. Những Ertiga, Rondo, Orlando thuộc nhóm xe dưới 700 triệu đồng, mức giá phổ thông hơn, dễ tiếp cận hơn nhưng chưa thể khiến Innova phải dè chừng.
Những năm từ 2015 đến giữa 2018, sự thống trị của Innova trở nên quen thuộc. Hãng bán đều đặn trung bình hơn 10.000 xe/năm, các đối thủ tính bằng số lẻ. Mitsubishi xuất hiện nửa cuối 2018 và trở thành ngôi sao mới nổi của thị trường với doanh số hơn 20.000 xe trong 2019. Điều này làm bất ngờ chính Mitsubishi lẫn thị trường trong nước, bởi không những bán chạy, Xpander đánh bại cả Innova, điều chưa có mẫu xe nào làm được trước đây.
Trước sức hút bất ngờ của Xpander, Suzuki hâm nóng hình ảnh bằng việc việc giới thiệu thế hệ mới Ertiga hồi tháng 6/2019. Doanh số của Suzuki Ertiga trong 2019 đạt 2.297 xe, tốt nhất trong vòng 5 năm qua. Rush và Avanza của Toyota cũng tăng trưởng doanh số sau khi ra mắt hồi tháng 9/2018. Tất cả tạo hiệu ứng khiến dòng MPV cỡ nhỏ dưới 700 triệu trở nên sôi động trở lại.
Trong xu thế chuộng xe gầm cao trên thế giới lẫn tại Việt Nam, thiết kế hiện đại, lai phong cách SUV như Xpander, Rush thu hút khách Việt. Avanza, Ertiga, Rondo thuần kiểu dáng MPV hơn nhưng cũng doanh số cải thiện qua các năm.
Một mẫu MPV Xpander tại đại lý Mitsubishi ở TPHCM. Ảnh: Thành Nhạn
Những tân binh của phân khúc MPV tạo nên một thứ gia vị mới trên thị trường. Với tầm giá dưới 700 triệu, bản cao của Xpander có cân bằng điện tử, kiểm soát hành trình. Nhiều lựa chọn hơn, thiết kế hợp xu hướng hơn, những mẫu xe của Suzuki, Mitsubishi và chính Toyota (Rush, Avanza) khiến Innova san sẻ bớt khách.
Innova trong 2019 bán 12.164 xe, lần đầu tiên trong 5 năm qua, sụt giảm doanh số (17%). Không cùng phân khúc đối đầu, nhưng sự xuất hiện của các đối thủ đã tác động không nhỏ đến "cựu vương" Innova.
Dịch vụ taxi công nghệ nở rộ trong khoảng 5 năm trở lại đây tại Việt Nam khiến nhiều người nghĩ đến sở hữu xe hơi để kinh doanh. Ngoài sedan cỡ B và hatchback hạng A là những lựa chọn đầu tiên, dòng MPV cỡ nhỏ thuyết phục nhiều người chi thêm tiền để có chiếc xe gầm cao hơn, chở được nhiều người (sử dụng cho gia đình khi không kinh doanh) và không gian vừa đủ, không cần rộng như Kia Sedona, Honda Odyssey.
Dòng MPV cỡ nhỏ có thêm một điều kiện để thu hút khách hàng là chi phí đầu tư ban đầu thấp. Phần lớn các ngân hàng hiện nay hỗ trợ cho khách cao nhất đến 80% giá trị xe kèm các mức lãi suất khác nhau.
Cuộc đua sôi động
Doanh số của Innova và Xpander, hai mẫu xe bán chạy nhất chiếm hơn 80% thị tổng phân khúc. Cơ hội cho các đối thủ còn lại như Ertiga, Rondo, Avanza, Rush tăng doanh số là điều khả quan nếu hãng có kế hoạch kinh doanh hợp lý.
Hiệu ứng tốt từ những Xpander, Ertiga mới khiến các hãng nhanh nhạy giới thiệu các biến thể dựa trên những mẫu xe này. Hôm 25/4 vừa qua, Suzuki công bố giá bán 589 triệu đồng cho XL7 tại thị trường Việt Nam, mẫu xe phong cách SUV phát triển từ Ertiga.
XL7 tại một đại lý Suzuki ở TPHCM. Ảnh: Nguyễn Tân
XL7 thực tế là một mẫu xe "độ chính hãng" kiểu dáng SUV chứ không phải là một chiếc SUV thực thụ. Ngoài những khác biệt về thiết kế ngoại thất, khoảng sáng gầm xe tăng từ 180 mm lên 200 mm, hệ thống khung gầm, động cơ, hộp số, thiết kế nội thất đều tương tự mẫu MPV 7 chỗ Ertiga.
Đối thủ của XL7 là Mitsubishi Xpander Cross, phiên bản "SUV hóa" từ Xpander với cách làm tương tự Suzuki, đã cập cảng Việt Nam và nhiều khả năng ra mắt trong 2020. Mức giá dưới 600 triệu của XL7 thấp hơn bản Xpander AT đặc biệt (650 triệu đồng) khoảng 60 triệu đồng, nhỉnh bản cao nhất Ertiga AT (555 triệu) 34 triệu đồng.
Như vậy, trong thời gian tới, thị trường có tổng 8 mẫu xe tham chiến ở phân khúc xe 7 chỗ giá dưới một tỷ đồng, tăng gấp đôi so với thời điểm 2015. Với riêng Innova, sức ép của các đối thủ khiến hãng xe Nhật đang đứng trước bài toán lấy lại mức tăng trưởng cho mẫu xe này.
Sau ba tháng đầu 2020, Toyota Innova tiêu thụ 1.562 xe, giảm gần 52% so với cùng kỳ 2019, trong khi Xpander bán 3.001 xe, giảm nhẹ 0,5%, theo VAMA. Innova là mẫu xe bán chạy thứ ba của Toyota tại thị trường Việt Nam sau Vios và Fortuner, hiện lắp ráp trong nước. Mức sụt giảm lớn như vậy, với Toyota, hãng không thể ngồi yên.
Thành Nhạn