Qua tám kỳ UEFA Youth League - giải trẻ ra đời năm 2013 cho 32 CLB vào vòng bảng Champions League và 32 nhà vô địch giải trẻ các quốc gia châu Âu, chỉ hai lần các đại diện Bồ Đào Nha vắng mặt ở bán kết. Trong đó, Benfica là CLB thành công nhất với ba lần về nhì vào năm 2014, 2017 và 2020, trước khi đăng quang năm 2022, còn Porto vô địch năm 2019.
Một minh chứng khác cho thấy bóng đá trẻ Bồ Đào Nha đang phát triển mạnh mẽ, là việc họ ba lần vô địch U21 châu Âu (2000, 2003 và 2016), một lần vô địch U19 châu Âu (2018) và hai lần vào chung kết giải U21 châu Âu (2015 và 2021).
Những chiến tích này cho thấy Bồ Đào Nha đang có hệ thống đào tạo trẻ tốt bậc nhất châu Âu và thế giới. Tuy nhiên, họ không chỉ đào tạo những cầu thủ trong nước, mà còn có hệ thống tuyển trạch những cái tên tiềm năng khắp thế giới.
Tiền đạo người Colombia Luiz Diaz (áo đỏ) đến Liverpool từ Porto, trong khi hậu vệ người Bồ Đào Nha Joao Cancelo (áo xanh) là sản phẩm của học viện Benfica. Họ là hiện thân cho thành công của bóng đá Bồ Đào Nha trong việc phát hiện, mài giũa những viên ngọc thô, rồi bán với giá cao. Ảnh: Reuters
Theo tờ AS, bóng đá Bồ Đào Nha là một trong những bàn đạp yêu thích của cầu thủ Brazil khi tìm đường đến với những giải lớn ở châu Âu. Sự gần gũi về ngôn ngũ giúp họ có thể dễ dàng thích nghi với cuộc sống tại Bồ Đào Nha. Ngoài ra, mạng lưới tuyển trạch của các CLB Bồ Đào Nha thường tập trung nhiều vào các quốc gia Nam Mỹ, nơi có nhiều tài năng với chi phí tuyển mộ thấp mà sau này có thể giúp thu về phí chuyển nhượng lớn.
Nhờ bán các cầu thủ bản địa mà họ tự đào tạo và những viên ngọc thô được phát hiện từ mạng lưới tuyển trạch, Benfica và Porto - hai CLB hàng đầu Bồ Đào Nha - dẫn đầu về cán cân thu chi trong chuyển nhượng trên toàn thế giới trong thế kỷ 21. Theo số liệu của Transfermarkt (Đức), Benfica lãi nhiều nhất nhờ việc chuyển nhượng từ năm 2000 với 697 triệu USD. Porto theo sát với 657 triệu USD. Nếu không trừ đi phí mua cầu thủ, Benfica thu về 1,46 tỷ USD tiền chuyển nhượng, còn Porto bỏ túi 1,35 tỷ USD.
Xếp sau Benfica và Porto trong nhóm CLB lãi nhiều từ bán cầu thủ lần lượt là Ajax (473 triệu USD), Lille (433), River Plate (367), Udinese (357), RB Salzburg (330), Sao Paulo (310), Santos (307) và Dinamo Zagreb (297).
Benfica có ba vụ bán cầu thủ đắt giá nhất trong lịch sử giải VĐQG Bồ Đào Nha, khi chuyển nhượng Joao Felix cho Atletico với giá 142 triệu USD, Darwin Nunez cho Liverpool với tổng phí 107 triệu USD và Ruben Dias cho Man City với giá 79 triệu USD. Porto bán Eder Militao, Luis Diaz, Eliaquim Mangala, James Rodriguez, Fabio Silva, Falcao và Hulk với giá hơn 40 triệu USD mỗi người.
Nhưng các ông lớn của châu Âu không chỉ nhắm những tên tuổi của Benfica và Porto. Sporting đứng thứ 11 trong danh sách những CLB có công tác chuyển nhượng tốt nhất từ năm 2000, với lợi nhuận 295 triệu USD. Gần đây, họ đã bán Bruno Fernandes cho Man Utd với mức phí 88 triệu USD, Joao Mario cho Inter với 42 triệu USD và Nuno Mendes sang PSG với 40 triệu USD. Braga - CLB đứng thứ tư giải VĐQG Bồ Đào Nha mùa trước - cũng vào top 15 với lợi nhuận 238 triệu USD.
Dù mang về lợi ích kinh tế lớn, việc mất những cầu thủ quan trọng khiến Benfica, Porto hay Sporting không có đội ngũ mạnh nhất để tiến sâu tại Champions League. Nếu giữ chân được các trụ cột, Benfica bây giờ sẽ có những ngôi sao ở mọi tuyến như Jan Oblak, Ruben Dias, Joao Cancelo, Renato Sanches, Bernardo Silva, Darwin Nunez hay Joao Felix để cạnh tranh sòng phẳng với những CLB hàng đầu châu Âu. Tương tự, Porto có thể ra sân với đội hình gồm Eder Militao, Ruben Neves, Luis Diaz hay Andre Silva...
Hồng Duy