Mệt mỏi vì giảm cân sai cách

Chị Thanh Thư (36 tuổi, TP HCM) nghe lời quảng cáo trên mạng mua về một lọ thuốc được cho rằng có khả năng giảm cân trong 12 ngày về dùng thử. Theo hướng dẫn của người bán, chị sử dụng 2 viên mỗi ngày kèm uống nước chanh muối vào buổi sáng. Kết quả sau một tháng, chị nhận thấy cân nặng đã giảm hẳn 3 kg. Tuy nhiên, chị dễ chóng mặt, hay mệt mỏi và thường xuyên gặp căng thẳng trong công việc.

Chị Thu Hà (29 tuổi, Tiền Giang) cũng gặp phải vấn đề về sức khỏe khi theo đuổi chế độ ăn kiêng. Chị cho biết đã áp dụng công thức giảm cân bằng phương pháp ăn low-carb. Chế độ ăn này hạn chế tối đa ăn thực phẩm có chứa tinh bột và đường, như cơm trắng, bánh kẹo, ngũ cốc và trái cây ngọt. Thay vào đó, ăn nhiều chất đạm (protein) và chất béo có trong thịt, cá, trứng, sữa...

Với phương pháp ăn low-carb, chị Hà đã giảm được vài kg nhưng chỉ được vài tháng. Sau đó, chị cho biết cân nặng lại phục hồi trở lại và không thể theo đuổi chế độ ăn trên. Chị Hà nói thêm: "Hai tháng ăn low-carb, cơ thể tôi nặng trĩu, mệt mỏi và có xu hướng nạp đường nhiều hơn bình thường".

Theo bác sĩ chuyên khoa II Đỗ Thị Ngọc Diệp - Phó Chủ tịch Hội Dinh dưỡng Việt Nam, Chủ tịch Liên Chi Hội Dinh dưỡng Thực phẩm TP HCM, hai cách giảm cân trên không bền vững và an toàn cho người sử dụng. Tuy giảm cân nhanh nhưng chúng sẽ tái lập lại cân nặng ban đầu. Ngoài ra, việc ăn kiêng khắc nghiệt còn dẫn tới tình trạng thiếu sức khỏe để duy trì các hoạt động bình thường, giảm sức đề kháng và tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng, rối loại chuyển hóa và tiêu hóa.

Với trường hợp của chị Thanh Thư, trên thị trường hiện không có loại thuốc giảm cân cấp tốc nào được y khoa công nhận, thay vào đó là các loại thực phẩm chức năng được quảng cáo thổi phồng về lợi ích giảm cân. Chúng gây giảm cân thông qua tác dụng lợi tiểu, nhuận tràng gây mất nước nhưng lượng mỡ thừa trong cơ thể không thay đổi. Thậm chí, có vài loại thực phẩm chức năng còn có chứa các chất cấm, chất ức chế thần kinh trung ương gây chán ăn tâm thần, chất gây tăng chuyển hóa cơ bản rối loạn nội tiết, rối loạn chuyển hóa.

Nguy hiểm hơn, việc tự ý dùng thuốc còn có thể khiến người uống gặp phải nhiều nguy cơ tim mạch, suy gan, suy thận.

Còn việc theo đuổi chế độ low-carb như chị Thu Hà có thể giúp giảm cân khá nhanh trong thời gian đầu. Nguyên lý của chế độ ăn này là khi giảm lượng chất bột đường đến mức thấp, cơ thể sẽ huy động chất bột đường được dự trữ sẵn dưới dạng glycogen trong cơ để chuyển hóa thành năng lượng và sử dụng chúng. Quá trình cắt giảm chất bột đường vốn là nguồn cung cấp năng lượng chính của cơ thể. Nếu quá trình vẫn tiếp tục diễn ra sẽ dẫn tới dị hóa chất đạm và chất béo đang dự thành năng lượng; từ đó, dẫn tới giảm cân nặng bao gồm cả khối cơ và khối mỡ.

Chế độ ăn low-carb thường gây mệt mỏi, uể oải, nhược cơ, nhức đầu, khó tập trung tư tưởng, rối loạn tiêu hóa. Về lâu dài có thể gây mất khối cơ, thiếu hụt vitamin nhóm B và nhiều chất khoáng, rối lọan đường huyết. Một số nghiên cứu cho thấy hầu hết người ăn low-carb bỏ cuộc sau thời gian ngắn và cân nặng ban đầu được tái lập nhanh chóng trong khi khối cơ phục hồi rất chậm.

Do đó, những người có tiền sử bệnh tim mạch, hô hấp, rối loạn chuyển hóa, rối loạn nội tiết... không nên áp dụng các cách giảm cân tùy tiện có thể gây hại cho cơ thể.

BS Diệp cho biết, nguyên tắc kiểm soát cân nặng hiệu quả là áp dụng đồng bộ các giải pháp can thiệp dinh dưỡng, vận động, thay đổi lối sống và dùng thuốc điều trị khi có chỉ định. Trong đó, chế độ dinh dưỡng, vận động đều cần phù hợp với từng cá thể.

Người bị béo phì nên áp dụng chế độ cắt giảm năng lượng và các chất sinh năng lượng. Đây là chế độ ăn tuy giảm cân chậm nhưng giúp điều trị béo phì an toàn và bền vững hơn so với các phương pháp cắt giảm chất béo hoặc chất bột đường.

Chế độ vận động thể lực cho người béo phì cần phối hợp cả hai loại hình vận động hiếu khí và kháng lực với cường độ từ trung bình trở lên. Thời gian luyện tập cần duy trì được 60 phút mỗi ngày. Vận động hiếu khí giúp tiêu hao nhiều năng lượng từ đó tạo cân bằng âm về năng lượng giúp tăng chuyển hóa khối mỡ đang tích tụ trong cơ thể. Vận động có kháng lực giúp duy trì khối cơ, tăng lượng mỡ nâu, giảm tình trạng mất cơ và tăng tiêu hao năng lượng.

Thay đổi lối sống rất quan trọng trong đạt mục tiêu giảm cân nhanh và duy trì cân nặng. Hãy ăn đúng giờ, không bỏ bữa, hạn chế để bụng đói, kiểm soát stress, ngủ đủ giấc, không thức khuya, hạn chế bia rượu và nói không với thực phẩm chế biến nhiều muối, nhiều đường.

Không quên tuân thủ việc tái khám theo định kỳ để được bác sĩ theo dõi, đánh giá tổng thể sức khỏe, hiệu quả giảm cân, điều chỉnh phác đồ điều trị phù hợp. Việc được bác sĩ chuyên khoa khám còn giúp sớm có chỉ định dùng thuốc nhằm hỗ trợ điều trị nhanh, an toàn và đúng chỉ định.

Về vấn đề dùng thuốc giảm cân, BS Diệp khuyến cáo mỗi người nên thăm khám để được chẩn đoán mức độ béo phì và có chỉ định cũng như hướng dẫn sử dụng thuốc giảm cân phù hợp. Thông thường, việc dùng thuốc sẽ được chỉ định cho người béo phì nặng, béo phì nhẹ. Ngoài ra, những người có những biến chứng của béo phì như rối lọan dung nạp đường, rối loạn mỡ máu, tiền tăng huyết áp... hoặc thay đổi chế độ dinh dưỡng, lối sống và tập luyện nhưng không đạt được mục tiêu giảm cân cũng có thể dùng thuốc.

Theo các hướng dẫn về điều trị béo phì ở nhiều quốc gia hiện chỉ có 2 loại thuốc được phê duyệt là Orlistat dạng viên uống và Liraglutide dạng tiêm. Orlistat hoạt động dựa trên cơ chế ức chế hấp thu chất béo từ đường tiêu hóa và cơ thể đã được đưa vào sử dụng điều trị béo phì trong nhiều năm và chứng minh được hiệu quả, tính an toàn, thuận tiện và kinh tế.

Trên thị trường có nhiều thương hiệu có sử dụng hoạt chất này, trong đó có Orlistat Stada 120 mg. Đây là thuốc không kê đơn chứa chất ức chế các men lipase ở đường tiêu hóa. Khi đi vào đến dạ dày và ruột non, thuốc sẽ tạo liên kết với men lipase làm bất hoạt enzyme và làm mất khả năng thủy phân các loại chất béo trong thức ăn nên chất béo không được hấp thu nên giảm năng lượng ăn vào; từ đó hỗ trợ giảm cân một cách sinh lý.

Theo Công ty Cổ phần Thương mại Dược phẩm Pypharm - đơn vị phân phối, người tiêu dùng cần kiểm tra thuốc đúng tên Orlistat Stada 120 mg và có logo "Stada" trên bao bì để đảm bảo an toàn và mua đúng thuốc.

Huyền My