Máy bay Embraer E190 chở 67 người của hãng Azerbaijan Airlines ngày 25/10 rơi gần thành phố Aktau của Kazakhstan, khiến 38 người thiệt mạng. Phi cơ gặp nạn khi đang trên đường từ thủ đô Baku của Azerbaijan đến thành phố Grozny, thủ phủ Cộng hòa Chechnya thuộc Nga.
Tuy nhiên, khi đến gần Grozny, phi công thông báo về một vụ va chạm trên không, buộc phải chuyển hướng máy bay sang phía đông, di chuyển trên Biển Caspi để tìm cách hạ cánh tại sân bay Aktau. Máy bay lao xuống đất khi đang bay vòng gần sân bay Aktau.
Cơ quan Hàng không Nga Rosaviatsia nhận định máy bay đã đâm phải chim, nhưng video được quay tại hiện trường và công bố ngày 25/12 cho thấy nhiều lỗ thủng chi chít xuất hiện trên khu vực đuôi chiếc Embraer E190, rất giống với dấu vết của mảnh tên lửa phòng không.
Lỗ thủng trên thân máy bay Embraer E190 bị rơi ở Kazakhstan ngày 25/12. Video: Telegraph
Video do hành khách sống sót trong máy bay quay cho thấy một số người trên khoang bị thương và chảy máu, dấu hiệu cho thấy các vật thể sắc nhọn từ bên ngoài đã xuyên thủng thân phi cơ và trúng hành khách bên trong.
Các điều tra viên phát hiện một bình oxy trên máy bay đã phát nổ trước cú đáp khẩn cấp. Tuy nhiên, hướng xuyên của những lỗ thủng trên thân máy bay là từ ngoài vào trong, không phải do lực nổ từ bên trong hướng ra ngoài.
Dựa trên những dấu hiệu này, chuyên gia quân sự Oleksandr Kovalenko nhận định chiếc máy bay nhiều khả năng đã trúng tên lửa phòng không, khiến hàng loạt mảnh văng từ đầu đạn tên lửa xuyên thủng thân và phần cánh đuôi, làm phát nổ bình oxy trong phi cơ.
Máy bay lúc đó có thể đang bay ở độ cao thấp nên không bị vỡ tan do trúng tên lửa, nhưng các mảnh văng nhiều khả năng đã làm hư hại một số bộ phận điều khiển quan trọng, trong đó có phần cánh đuôi, hạn chế khả năng vận hành bình thường.
Nhóm Tình báo Xung đột của những nhà phân tích Nga đối lập, thường đăng bài viết trên truyền thông phương Tây, cho rằng lỗ thủng trên chiếc Embraer E190 là do tên lửa phóng từ tổ hợp phòng không Pantsir-S.
Trước đó cùng ngày, quân đội Nga thông báo kích hoạt lưới phòng không tại khu vực miền nam nước này, khi 50 máy bay không người lái (UAV) của Ukraine tập kích lãnh thổ Nga. "Một số UAV bị bắn hạ tại Bắc Ossestia và Cộng hòa Ingushetia", kênh Telegram Rybar ủng hộ chính quyền Nga cho biết.
"Những hư hại đó giống như do một tên lửa phòng không phát nổ phía trên, bên hông máy bay gây ra", Yuriy Podolyaka, blogger Nga ủng hộ Điện Kremlin, cho biết.
"Hành khách sống sót cho biết đã nghe thấy tiếng nổ trong lúc máy bay tìm cách hạ cánh lần thứ ba xuống Grozny, trước khi chuyển hướng tới Makhachkala. Máy bay có thể vướng vào trận giao tranh giữa phòng không Nga và UAV tập kích Grozny", Podolyaka viết.
Oliver Alexander, nhà nghiên cứu tình báo nguồn mở, nhận định các vật thể tạo ra lỗ thủng trên cánh đuôi ngang đã xuyên qua phía bên kia. "Nếu là chim hoặc mảnh vỡ, các lỗ thủng này sẽ bị lõm nhiều hơn", ông nói. "Vật thể gây ra lỗ thủng dường như có đủ động năng để xuyên thủng thân máy bay thay vì chỉ làm móp vỏ".
Giới chức Nga chưa bình luận về thông tin trên.
Vị trí máy bay rơi ở Aktau, Kazakhstan, ngày 25/12. Đồ họa: AA
Theo Bộ Tình trạng Khẩn cấp Kazakhstan, trên chiếc Embraer E190 gặp nạn có 62 hành khách và 5 thành viên phi hành đoàn. Trong số hành khách có 37 người mang quốc tịch Azerbaijan, 6 người Kazakhstan, ba người Kyrgyzstan và 16 người Nga.
Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev cho biết vẫn còn quá sớm để đưa ra kết luận về nguyên nhân vụ tai nạn. Ông nói máy bay thay đổi lộ trình giữa Baku và Grozny do thời tiết xấu và hướng tới sân bay Aktau, Kazakhstan trước khi rơi.
Dữ liệu của trang FlightRadar24 cho thấy máy bay lượn vòng hình số 8 khi tiếp cận sân bay Aktau. Máy bay thay đổi độ cao đáng kể trong những phút cuối trước khi rơi xuống đất.
Nguyễn Tiến (Theo Telegraph, AFP, AP, Times)