Xe cứu kéo M88 Hercules cùng 4 binh sĩ Mỹ mất tích tại thao trường gần thành phố Pabrade ở miền đông Litva hôm 25/3, khi đang tiến vào khu vực huấn luyện để cứu kéo một chiếc xe khác bị sa lầy. Một ngày sau, lực lượng tìm kiếm phát hiện chiếc Hercules chìm dưới đầm lầy sâu khoảng 5 m, nhưng chưa thể tiếp cận được bên trong hay kéo nó ra.
Bộ Tư lệnh Quân đội Mỹ ở châu Âu và châu Phi ngày 28/3 cho biết đã sử dụng hơn 30 tấn sỏi làm đường triển khai máy xúc, máy bơm công suất lớn để rút nước và đào bùn khỏi đầm lầy, nhưng nói rằng hoạt động đào bùn để thu hồi thiết giáp sẽ mất nhiều thời gian.
Các thiết bị tham gia chiến dịch tìm kiếm 4 quân nhân Mỹ mất tích tại Litva hôm 27/3. Ảnh: AFP
"Khu vực xung quanh địa điểm này cực kỳ lầy lội và không chịu được trọng lượng của những thiết bị hạng nặng cần thiết để thu hồi chiếc xe nặng hơn 63 tấn. Việc rút nước hiện diễn ra chậm chạp và khó khăn do nước ngầm vẫn chảy vào", cơ quan này cho hay.
Giới chức Mỹ không nêu cụ thể phiên bản Hercules gặp nạn, nhưng thông tin chiếc xe nặng hơn 63 tấn cho thấy nó là mẫu M88A2 nặng nhất trong biên chế lục quân Mỹ.
M88 Hercules là thiết giáp cứu kéo chuyên làm nhiệm vụ cứu hộ và thu hồi phương tiện hư hỏng trên chiến trường. Mỹ quyết định phát triển dòng M88 do các xe cứu kéo M74 không đủ sức thu hồi xe tăng M60 Patton có khối lượng hơn 46 tấn.
M88 Hercules được thiết kế dựa trên khung gầm và các bộ phận cơ khí của xe tăng M48 và M60 Patton. Kíp lái tiêu chuẩn của Hercules gồm trưởng xe, người vận hành và thợ máy, trong xe cũng có khoang cho 4 thành viên kíp lái xe tăng hoặc thiết giáp được cứu kéo.
Phiên bản M88 nguyên gốc ra mắt năm 1961, biến thể nâng cấp M88A1 xuất hiện năm 1977. Chúng được định danh là xe cứu kéo hạng trung, trang bị động cơ xăng Continental AVSI-1790-6A công suất 908 mã lực và sau đó là động cơ diesel Continental AVDS-1790-2DR công suất 750 mã lực, cùng hộp số XT-1410-5A với ba số tiến và một số lùi.
Xe cứu kéo M88A2 Hercules của Mỹ huấn luyện ở Romania năm 2019. Ảnh: US Army
Dòng M88/M88A1 có thể thu hồi các phương tiện nặng gần 50 tấn, đủ sức cứu kéo toàn bộ dòng M60 Patton của Mỹ và đồng minh, cùng cụm cần trục với sức nâng 25 tấn.
Tuy nhiên, dòng M88A1 không đủ sức kéo các xe tăng M1 Abrams với khối lượng trên dưới 60 tấn. Quân đội Mỹ phải triển khai hai chiếc M88A1 để kéo một xe Abrams, dẫn đến nhu cầu phát triển phiên bản M88A2 vào năm 1991.
Dòng M88A2 được đưa vào biên chế lục quân Mỹ từ năm 1997 với định danh là xe cứu kéo hạng nặng. Nó được trang bị động cơ diesel Continental AVDS-1790-8CR với công suất 1.050 mã lực, có thể thu hồi phương tiện chiến đấu nặng 64 tấn, cần trục cũng được cải tiến và nâng được 35 tấn.
Biến thể này còn được nâng cấp giáp, trong đó phần thân có thể chịu được mìn chống tăng, mảnh đạn pháo và vũ khí hạng nhẹ. Một số xe M88A2 tiếp tục được nâng cấp từ năm 2017, tăng sức kéo lên 73 tấn để hỗ trợ những phiên bản xe tăng Abrams mới nhất.
Lục quân và Thủy quân lục chiến Mỹ đã đặt mua tổng cộng gần 700 xe M88 các loại. Chúng cũng phục vụ trong quân đội của nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.
Xe cứu kéo M88A2 Hercules của Mỹ tại buổi huấn luyện ở bang Texas năm 2019. Ảnh: US Army
Dòng M88 tham gia nhiều cuộc xung đột lớn, trong đó có Chiến tranh Vùng Vịnh, Chiến tranh Iraq và Afghanistan. Nó cũng xuất hiện tại xung đột ở Kosovo song với mức độ hạn chế hơn, chủ yếu dùng để hỗ trợ thu hồi xe bọc thép bị hư hại.
Dù có sức kéo lớn và cần trục khỏe, chiếc M88A2 vẫn không thể tự cứu mình khi sa lầy ở Litva. Giới chuyên gia quân sự chỉ ra rằng khối lượng quá lớn khiến nó rất dễ mắc kẹt trong nền đất mềm hoặc kém ổn định.
"Đầm lầy và ao hồ là thách thức nguy hiểm nhất với thiết giáp. Vụ xe cứu kéo Hercules chìm dưới đầm lầy là một trong những kịch bản xấu nhất có thể xảy ra. Nó gần như sẽ chìm ngay lập tức sau khi sa lầy", Gintaras Azubalis, cựu đại tá quân đội Litva, nhận xét.
Phạm Giang (Theo Army Technology, AFP, Fox News)