Tác phẩm ra mắt năm 2017, được nhiều khán giả đón nhận khi phát lại trên truyền hình từ ngày 28/10 đến 5/11. Lần thứ hai xem phim, nhà thơ Lê Tự Minh xúc động khi nhìn lại khung cảnh Quảng trường Đỏ, đồi Lenin, bến tàu điện ngầm Moskva - những địa điểm đặc trưng của thành phố nơi ông từng sinh sống. Ông gọi bộ phim là bản tình ca lãng mạn, gợi nhớ ký ức về nước Nga với phong cảnh đẹp, những con người chân tình. Đạo diễn Trọng Trinh kể nhiều khán giả nói họ khóc vì cảm động câu chuyện tình, thêm yêu xứ Bạch Dương dù chưa từng đặt chân đất nước bạn.
Đạo diễn Trọng Trinh kể kịch bản được đạo diễn Đỗ Thanh Hải, biên kịch Trịnh Khánh Hà sửa đi sửa lại nhiều lần, chỉnh lần cuối ngay trên máy bay, trước giờ bấm máy. Êkíp đều là những người yêu mến nước Nga, mong muốn tái hiện chân thực, sinh động cuộc sống ở xứ sở này. Bốn tập phim dài hơn bốn tiếng, quay trong 20 ngày. Dù làm việc với cường độ cao, tinh thần anh luôn ở trong trạng thái thư thái, lãng đãng khi hòa mình vào cảnh trời nước Nga.
"Tôi từng sang Nga biểu diễn năm 1989, khi mới 20 tuổi. Trở lại sau nhiều năm, tôi cảm nhận nước bạn hiện đại hơn nhưng không thay đổi nhiều. Người dân Nga vẫn hồn hậu, nồng ấm. Từng mái nhà, góc phố, hàng cây đều toát lên vẻ thơ mộng, ý vị, đẹp hiền hòa như một bức tranh. Tôi nghĩ những khung hình đó gợi ký ức cho khán giả - những người từng du học hoặc gắn bó văn hóa Nga", đạo diễn Trọng Trinh nói.
Bài hát Tôi hỏi cây tần bì cũng là điểm nhấn thú vị trong phim, khiến tác phẩm mềm mại, lãng mạn hơn, phù hợp tinh thần Nga. Ca khúc được nhiều thế hệ khán giả Nga và Việt Nam yêu thích, trở đi trở lại trong nhiều phân cảnh, hài hòa nội dung. Bài hát kể chuyện người con trai đi tìm cô gái mình yêu, anh chất vấn nhiều sự vật, hiện tượng, từ cây tần bì, cây dương trắng, vầng trăng... nhưng đều nhận sự im lặng, cuối cùng anh được biết cô đã lấy chồng.
Matxcơva - Mùa thay lá có điểm tương đồng bài hát khi khắc họa mối tình ngang trái giữa Minh (Hồng Đăng) và Phương (Hồng Diễm). Họ yêu nhau khi còn là sinh viên ở Nga, chia tay sau khi Minh "bặt vô âm tín" bảy năm vì biến cố gia đình. Gặp lại tình cũ ở thủ đô Moskva, cả hai không thể ngăn tim mình thổn thức nhưng gặp cách trở vì Phương đã có gia đình, chồng cô tình cờ là bạn thân của Minh. Nhiều khán giả nói họ xúc động khi nghe giai điệu trầm buồn của bài hát, lập tức tìm kiếm thông tin dù không hiểu tiếng Nga. Suốt quá trình làm phim, Trọng Trinh nghe đi nghe lại ca khúc, nhiều lần bật khóc vì xúc động. Khi quay cảnh nhân vật Minh đọc bài thơ trong công viên, Hồng Đăng cũng không kìm được nước mắt.
Êkíp gặp nhiều khó khăn những ngày quay phim ở Nga năm 2016. Khi ấy, trời đã chuyển thu nhưng những cây dương trong thành phố Moskva vẫn chưa ngả vàng. Đoàn làm phim phải di chuyển đến Sergiev Posad - địa điểm du lịch nổi tiếng với búp bê Matrioshka - nơi mùa thu đến sớm hơn, để quay được những khuôn hình ưng ý. Ở những địa điểm công cộng như ga tàu điện ngầm, Quảng trường Đỏ, êkíp chỉ được phép quay trong hai tiếng.
Thời tiết khắc nghiệt ở Nga cũng gây trở ngại cho đoàn phim. Nhiều ngày, nhiệt độ xuống dưới 10 độ C, diễn viên chỉ có thể đứng ngoài trời một lúc rồi nhanh chóng trở lại xe sưởi ấm. Đạo diễn Trọng Trinh và một số thành viên bị ốm vì sự chênh lệch nhiệt độ giữa trong xe và ngoài trời. Mỗi ngày, họ còn di chuyển hàng trăm cây số giữa các bối cảnh, đối mặt nạn tắc đường.
Ngoài bối cảnh, âm nhạc, diễn xuất ăn ý của Hồng Đăng, Hồng Diễm chinh phục khán giả. Hồng Diễm diễn tả tinh tế cảm xúc chông chênh của Phương - người phụ nữ có tâm hồn mơ mộng, đấu tranh giữa những rung động với mối tình đầu và trách nhiệm với gia đình hiện tại. Trong khi đó, Hồng Đăng đóng tròn vai chàng trai si tình.
Trong khi cặp nhân vật của Minh - Phương tạo nên nét thơ mộng cho phim thì nhân vật Đức của Việt Anh lại phản ánh góc nhìn thực tế về những người Việt xa xứ. Đức tính cách mạnh mẽ, xù xì, mang gánh nặng "cơm áo gạo tiền". Anh nuôi mộng làm giàu, chăm chỉ làm ăn nhưng gặp nhiều khó khăn vì "lạ nước lạ cái", bị lừa tiền. Các cảnh quay những thương nhân Việt diễn ra ở Tổ hợp đa chức năng Hà Nội - Moskva - nơi nhiều người Việt từng làm ăn, sinh sống.
"Sau tất cả, bộ phim truyền tải thông điệp về tình bạn, tình yêu đẹp giữa người với người, đặc biệt là những thân phận xa xứ, nhắc nhở người xem trân trọng những người thân yêu quanh mình. Tôi nghĩ đó là điều làm nên giá trị tác phẩm", nghệ sĩ Trọng Trinh nói.
Hà Thu