Mùa thu năm ngoái, Zuckerberg đã có cuộc trò chuyện về quyền tự do ngôn luận với sinh viên Đại học Georgetown. CEO Facebook khi đó đã cảnh báo về mối đe dọa từ các mạng xã hội Trung Quốc và nêu đích danh TikTok - một ứng dụng đang lên.
Ông nói rằng TikTok đã không chia sẻ cam kết như Facebook vẫn làm về quyền tự do ngôn luận. Ông bày tỏ e ngại rằng TikTok là mối nguy đối với giá trị và vị thế công nghệ của Mỹ. Đó cũng là thông điệp mà Zuckerberg đưa ra trong các cuộc họp với quan chức và nhà lập pháp Mỹ trong chuyến công du tháng 10/2019 và chuyến thăm riêng đến Washington vài tuần trước đó.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (bên trái) gặp CEO Facebook Mark Zuckerberg (bên phải) tại Nhà Trắng. Ảnh: Donald J. Trump/Twitter.
Trong một bữa tối riêng tại Nhà Trắng với Thổng thống Trump cuối tháng 10, Zuckerberg cũng trình bày rằng sự nổi lên của các công ty Internet Trung Quốc đang đe dọa hoạt động kinh doanh của không ít doanh nghiệp Mỹ. Theo nguồn tin của WSJ, ông đã gợi ý người đứng đầu nước Mỹ nên "quan tâm" các công ty này hơn là kiềm chế Facebook.
Mark Zuckerberg cũng thảo luận về vấn đề TikTok trong một số cuộc họp với các thượng nghị sĩ. Sau đó, Thượng nghị sĩ Tom Cotton - người từng gặp Zuckerberg vào tháng 9/2019 - và Thượng nghị sĩ Chuck Schumer đã viết một lá thư cho các quan chức tình báo yêu cầu một cuộc điều tra về TikTok.
Ông chủ Facebook cũng được cho là đã liên hệ với các thành viên Quốc hội Mỹ có quan điểm cứng rắng với Trumg Quốc. Trong các cuộc họp, Zuckerberg thường đặt câu hỏi rằng tại sao TikTok được phép hoạt động tại Mỹ, trong khi nhiều công ty Mỹ, như Facebook, lại không thể hoạt động tại Trung Quốc.
Không lâu sau, chính phủ Mỹ bắt đầu xem xét các nguy cơ an ninh quốc gia đối với TikTok. Đầu năm nay, Trump "úp mở" về khả năng cấm hoàn toàn ứng dụng thuộc sở hữu của ByteDance. Ngày 31/7, ông tuyên bố sẽ cấm TikTok hoạt động ở Mỹ bằng quyền kinh tế khẩn cấp hoặc sắc lệnh hành pháp. Trong tháng này, ông tiếp tục ký sắc lệnh yêu cầu ByteDance tự thoái vốn khỏi các hoạt động của TikTok tại Mỹ.
Rất ít công ty hưởng lợi từ lệnh cấm TikTok, Facebook là ngoại lệ. Mạng xã hội này được cho là luôn tích cực trong việc tạo "ác cảm", làm dấy lên nỗi sợ hãi về các ứng dụng phổ biến đến từ Trung Quốc như TikTok và ByteDance.
Ngoài việc tiếp cận cá nhân, Zuckerberg cũng từng công khai tuyên bố về sự nguy hiểm của các công ty đến từ Trung Quốc. Facebook đã thành lập một nhóm vận động có tên American Edge, bắt đầu chạy quảng cáo ca ngợi các công ty công nghệ Mỹ vì những đóng góp của họ cho sức mạnh kinh tế, an ninh quốc gia và ảnh hưởng văn hóa của Mỹ.
"Quan điểm của chúng tôi về các ứng dụng từ Trung Quốc rất rõ ràng: Chúng tôi phải cạnh tranh", phát ngôn viên Facebook, Andy Stone, cho biết. "Khi các công ty Trung Quốc ngày càng tăng tầm ảnh hưởng, rủi ro cho chúng tôi ngày càng lớn".
TikTok hiện thu hút hơn 100 triệu người dùng tại Mỹ, trở thành mối đe dọa lớn nhất đối với Facebook với 256 triệu người dùng. Trong quý đầu tiên của năm 2020, ứng dụng của ByteDance được tải xuống nhiều nhất, theo số liệu từ Sensor Tower.
Nhà phân tích Brian Wieser của GroupM nhận xét rằng trong vòng hai năm, TikTok từ "không gì cả" đã thành một thế lực tại phương Tây, "phả hơi nóng" vào Facebook. "Dù Facebook từng mua nhiều công ty khởi nghiệp tương tự TikTok để ngăn các mối đe dọa tiềm ẩn, sự giám sát của các cơ quan chống độc quyền khiến các giao dịch đó khó thực hiện", Wieser nhận định. "Họ buộc phải tìm đến các biện pháp phòng thủ khác".
Một trong các biện pháp của Facebook mới đây là trình làng tính năng chia sẻ video ngắn tương tự TikTok, tên Reels, trên Instagram. Bên cạnh đó, mạng xã hội của Zuckerberg cũng cố gắng chiêu mộ các nhà sáng tạo từ TikTok và trả tiền nếu họ đăng các video độc quyền.
Hiện tại, TikTok đối mặt với nguy cơ phải bán mình cho công ty Mỹ nếu muốn tồn tại. Microsoft, Twitter và Oracle được cho là các "ứng viên" tiềm năng.
Những lập luận của Zuckerberg về TikTok cho thấy sự đảo ngược về lập trường của CEO này với Trung Quốc. Năm 2010, ông thừa nhận đang lên kế hoạch học tiếng Quan Thoại, đồng thời thực hiện một số chuyến thăm công khai đến quốc gia đông nhất thế giới, dù Facebook đã bị cấm tại đây từ 2009.
Nỗ lực của Zuckerberg giúp ông khá nổi tiếng tại Trung Quốc. Thậm chí, Thời báo Hoàn Cầu từng ví ông là "con rể của nhân dân". Nhưng gần đây, tờ này viết một bài khác, cho rằng CEO Facebook đã "gạt bỏ đạo đức sang một bên vì lợi nhuận".
Bảo Lâm (theo WSJ)