Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hôm 29/10 công bố báo cáo cho biết hơn một nửa số ca nhiễm trên thế giới ngày 18-24/10 nằm ở châu Âu, khu vực duy nhất ghi nhận số ca nhiễm và tử vong tăng trên toàn cầu.
Một số quốc gia Tây Âu ghi nhận số ca nhiễm tăng, song đã tiêm đủ liệu trình cho phần lớn nhóm dân trưởng thành nên số ca tử vong và nhập viện tương đối thấp.
Tỷ lệ tiêm vaccine thấp ở các quốc gia Đông Âu được cho là một trong những nguyên nhân khiến châu Âu đối mặt đợt bùng phát Covid-19 mới. Các quốc gia này có đủ vaccine Covid-19, song nhiều người dân chần chừ tiêm chủng vì hoài nghi vaccine.
"Số ca nhiễm và tử vong trên toàn cầu lần đầu tiên tăng trong vòng hai tháng", Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus nói trong cuộc họp báo ngày 28/10. "Đó là lời nhắc nhở nữa rằng đại dịch Covid-19 còn lâu mới kết thúc".
Nhân viên y tế Serbia chăm sóc bệnh nhân tại một bệnh viện ở thủ đô Belgrade ngày 4/10. Ảnh: Reuters.
Châu Âu gần đây ghi nhận gần 29 ca nhiễm trên 100.000 dân, vượt qua tỷ lệ 22/100.000 dân của Mỹ, theo Our World in Data. Các quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nhất nằm ở Đông Âu, gây lo ngại một đợt bùng phát mới có thể đánh sập hệ thống chăm sóc y tế vốn thiếu nhân lực và năng lực của họ.
Các quốc gia vùng Baltic gồm Estonia, Latvia và Litva ghi nhận hơn 100 ca nhiễm mới trên 100.000 dân mỗi ngày. Latvia ngày 21/10 áp lệnh phong tỏa toàn quốc, trong khi Estonia ban hành các hạn chế mới. Khoảng 50% dân số Latvia tiêm đủ hai mũi, trong khi tỷ lệ trung bình của Liên minh châu Âu (EU) là 64%.
Tại Romania, nơi khoảng 30% dân số được tiêm đủ vaccine, tình hình trở nên nghiêm trọng tới mức chính phủ nước này đề nghị các quốc gia EU khác hỗ trợ khẩn cấp. Các bệnh viện tại Romania hết giường, khiến nước này ngày 19/10 ghi nhận số ca tử vong cao kỷ lục từ khi đại dịch bắt đầu.
Bộ trưởng Y tế Ba Lan Łukasz Szumowski hồi tuần trước cũng cảnh báo nước này đang đối mặt với đợt bùng dịch quy mô lớn, sau khi ghi nhận số ca nhiễm mới mỗi tuần tăng 85-100%.
Nga nhiều ngày qua cũng liên tiếp ghi nhận các kỷ lục buồn về số ca nhiễm và tử vong. Nước này ngày 29/10 báo cáo 1.163 ca tử vong mới do Covid-19, mức cao chưa từng có, nâng tổng số người chết lên hơn 236.000, cao nhất châu Âu, buộc Điện Kremlin yêu cầu dân chúng ở nhà tới 7/11.
Không chỉ các quốc gia Đông Âu ghi nhận sóng Covid-19 tăng đột biến. Số ca nhiễm mới tại Đức tăng gấp đôi so với ngày 1/10, trong khi Anh ghi nhận trung bình 66 ca nhiễm mới trên 100.000 dân. Bỉ buộc phải tái áp đặt các hạn chế từ ngày 26/10, vốn được dỡ bỏ vài tuần trước, do số ca nhiễm tăng đều đặn.
Nhân viên y tế Bulgari tiêm vaccine Covid-19 cho một người đàn ông ở làng Krushovitsa ngày 10/10. Ảnh: Reuters.
Theo giới quan sát, sóng Covid-19 tại châu Âu trỗi dậy khi thời tiết khu vực này trở nên lạnh hơn do mùa đông. Khi trời lạnh, người dân có xu hướng tụ tập trong các phòng kín để sưởi ấm, ít giao tiếp ngoài trời, khiến virus dễ lây lan hơn.
Theo Hajo Zeeb, chuyên gia dịch tễ học tại Đại học Bremen của Đức, tình hình trở nên tồi tệ hơn khi một bộ phận dân chúng châu Âu chần chừ tiêm vaccine, gọi đây là "đại dịch của những người chưa tiêm chủng".
Zeeb khẳng định ông "rất yên tâm" về hiệu quả ngăn ngừa tử vong của tiêm chủng, nhưng cảnh báo vaccine "không thể giải quyết được tất cả vấn đề". "Tiêm vaccine có thể ngăn nhiễm bệnh song không phải 100%. Điều đáng lo ngại là khả năng miễn dịch của người được tiêm bị suy giảm, do đó một số nước phải tiêm mũi tăng cường", ông nói.
Bộ trưởng Y tế Pháp Olivier Veran cũng nhận định tỷ lệ tiêm vaccine thấp khiến số ca nhiễm tại Đông Âu gia tăng. "Tại những nơi khác, điều kiện khí hậu và nhánh phụ của biến chủng Delta khiến các ca nhiễm gia tăng", Veran nói với các nghị sĩ Pháp ngày 26/10.
Deepti Gurdasani, chuyên gia dịch tễ tại Đại học Queen Mary ở London, cho rằng việc các trường học tại Anh mở cửa trở lại cũng khiến số ca nhiễm tăng mạnh ở nước này.
Zeeb nhận định dù các ca nhiễm mới ở châu Âu có thể cao hơn cuối năm 2020, song số người nhập viện "chắc chắn không cao hơn". "Đó là tin tốt và cho thấy tác dụng của việc tiêm chủng", chuyên gia này nhấn mạnh.
Ông cho rằng sau đợt sóng mùa đông này, Covid-19 sẽ trở thành bệnh đặc hữu ở châu Âu, khi tỷ lệ tiêm chủng tăng lên. "Vào mùa xuân, số ca nhiễm và tử vong sẽ giảm xuống và chúng ta sẽ tăng cường tiêm chủng, có thể đạt miễn dịch cộng đồng ở một số nơi, nhờ cả tiêm vaccine lẫn những người từng nhiễm", Zeeb nói.
Nguyễn Tiến (Theo NY Times, Politico)