Cố vấn an ninh Nhà Trắng Mike Waltz ngày 11/3 lập nhóm chat trên ứng dụng nhắn tin Signal gồm các quan chức chính quyền Mỹ để bàn chiến dịch không kích Houthi ở Yemen diễn ra 4 ngày sau đó. Ông đã vô tình thêm cả Jeffrey Goldberg, tổng biên tập tờ Atlantic, vào cuộc trò chuyện.
Atlantic chiều 24/3 đã công bố một phần nội dung trò chuyện, không nhắc đến những đoạn trao đổi mà ông Goldberg cho rằng là thông tin mật, có thể ảnh hưởng an ninh quốc gia của Mỹ.
Diễn biến khiến Tổng thống Donald Trump phẫn nộ. Nhưng sau cùng, ông chủ Nhà Trắng quyết định không sa thải Waltz bởi làm vậy sẽ đồng nghĩa ngầm thừa nhận sai phạm và Atlantic chiến thắng, các quan chức thân cận với ông Trump trả lời Guardian.
Tổng thống Donald Trump trả lời họp báo tại Nhà Trắng ngày 26/3. Ảnh: AFP
Các nguồn tin cho biết những dấu hiệu đầu tiên về một bê bối nghiêm trọng xuất hiện từ 9h ngày 24/3. Các quan chức Mỹ bắt đầu nhận tin báo rằng nhóm chat của họ trên Signal đã vô tình bao gồm cả tổng biên tập Atlantic.
"Tổng thống tức giận vì không ngờ ông Waltz lại hành động ngớ ngẩn như vậy", một nguồn tin nói với Politico.
Nhưng sự phẫn nộ của ông Trump không đơn giản chỉ là vì ông Waltz có thể đã để lộ bí mật quốc gia. Tổng thống cùng đồng minh từ lâu đã chú ý đến vấn đề rò rỉ thông tin, hoài nghi khi nhân viên liên lạc với một số nhà báo nhất định hoặc không thuộc lĩnh vực người đó phụ trách.
Sau nhiệm kỳ đầu nhiều biến động, chính quyền ông Trump lần này đã hoạt động kỷ luật và bảo mật tốt hơn, phần nào nhờ sự quản lý hiệu quả từ Chánh văn phòng Nhà Trắng Susie Wiles và việc kiểm tra kỹ lòng trung thành của các vị trí quan trọng.
Do đó, vụ lộ thông tin nhóm chat là diễn biến khiến chính quyền Trump mất mặt, đặc biệt là khi nhà báo được thêm vào còn có quan điểm chỉ trích Nhà Trắng. Ông Trump từng mô tả Goldberg là "kẻ đê tiện", công kích cách tờ Atlantic đưa tin.
Hiểu mức độ nghiêm trọng, ông Waltz là một trong những người đầu tiên báo cáo sự cố cho Tổng thống, hai nguồn tin nói. Waltz khẳng định với ông Trump rằng ông chưa bao giờ gặp hay trao đổi với Goldberg.
Đội ngũ của ông Trump sau đó tìm cách giảm mức độ nghiêm trọng của vấn đề. Thông tin về nhóm chat được công bố khi Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đang bay đến châu Á. Tài khoản mang tên ông đã gửi thông tin về kế hoạch tác chiến, gồm "mục tiêu, vũ khí mà Mỹ triển khai và trình tự tấn công" vào nhóm.
"Không ai nhắn tin về kế hoạch tác chiến cả. Đó là tất cả những gì tôi muốn nói về vấn đề", ông Hegseth trả lời báo giới ở Hawaii với vẻ mặt giận dữ.
Phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ Brian Hughes xác thực nhóm chat, nhưng lưu ý đây là minh chứng cho sự phối hợp thành công giữa các quan chức chính quyền. Giám đốc truyền thông Nhà Trắng Steven Cheung cho rằng đây là màn dàn dựng của truyền thông để công kích chính phủ.
Giám đốc tình báo quốc gia Mỹ Tulsi Gabbard và giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương John Ratcliffe điều chỉnh lại nội dung chuẩn bị cho phiên điều trần trước Thượng viện ngày 25/3, từ các mối đe dọa trên thế giới sang cách kiểm soát thông tin mật. Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết ông Trump "hết sức tin tưởng Waltz và đội ngũ an ninh quốc gia của mình".
Waltz cũng đưa ra lý do khiến điện thoại ông có số liên lạc của Goldberg là "một trong những trợ lý tại Nhà Trắng đã thêm nhầm vào danh bạ", theo các nguồn tin. Walz không đề nghị từ chức và ông Trump cũng không nhắc đến việc này.
Một số quan chức thân cận của ông Trump cho rằng nếu Waltz có thể tránh gây tranh cãi thêm vài ngày nữa, câu chuyện sẽ lắng xuống và ông sẽ thoát hiểm.
Cố vấn an ninh quốc gia Mike Waltz tại cuộc họp ở Nhà Trắng ngày 25/3. Ảnh: AFP
"Lửa giận" của ông Trump sau đó hạ nhiệt. Trả lời phỏng vấn NBC News sáng 25/3, Tổng thống Trump mô tả bê bối "chỉ là sự cố nhỏ và không hề nghiêm trọng", cho thấy ông sẵn sàng bỏ qua vấn đề. "Michael Waltz đã rút ra bài học. Ông ấy là người tốt", ông nói.
Tại cuộc họp với các đại sứ chiều cùng ngày, ông Trump và ông Waltz thể hiện quan hệ giữa hai người vẫn ổn. Tổng thống Mỹ bênh vực cấp dưới, cho rằng Waltz đang bị công kích bất công. Ông tuyên bố không có ý định sa thải cố vấn sau sai lầm, vì những trao đổi trên Signal "không quan trọng".
Về mặt cá nhân, ông Trump quý mến Waltz và hài lòng với những gì cố vấn này đã làm được. Điều đó phần nào thúc đẩy Tổng thống đứng về phía cấp dưới, các nguồn thạo tin nói.
Một lý do nữa là thừa nhận sai phạm, hoặc sa thải Waltz, sẽ càng khiến sự chỉ trích nhằm vào chính quyền ông Trump gia tăng. Chiến dịch không kích Houthi ngày 15/3 vẫn diễn ra suôn sẻ và ông Trump không muốn Atlantic hay phe Dân chủ có được chiến thắng.
Nhưng giới quan sát lưu ý ông Waltz chưa thoát hoàn toàn khỏi rắc rối.
"Tổng thống đặt niềm tin vào đội ngũ của ông nhiều hơn nhiều so với nhiệm kỳ đầu. Nhưng ông ấy vẫn là người không dễ bỏ qua các lỗi lầm", một nguồn tin nói. "Nếu ông ấy hoài nghi về phán đoán hay tệ hơn là lòng trung thành của họ, quyết định sa thải chỉ là vấn đề thời gian".
Như Tâm (Theo CNN, Politico, Guardian)