Ông Nguyễn Quốc Tư tốt nghiệp tiến sĩ Đại học Ngôn ngữ Bắc Kinh, là một trong những người nước ngoài đầu tiên đạt chứng chỉ hành nghề Giáo viên tiếng Trung (CTCSOL) do Hán Ban -Tổng bộ Viện Khổng tử cấp. Hiện ông là trưởng khoa tiếng Trung, trường Đại học Đông Đô, kiêm giám đốc một công ty tư vấn du học.
Sau đây là những chia sẻ của ông Tư về học bổng du học Trung Quốc năm nay:
Thị trường Du học Trung Quốc bắt đầu sôi động trong 10 năm gần đây. Học bổng du học Trung Quốc rất đa dạng, gồm học bổng chính phủ CSC, học bổng Khổng Tử CIS, học bổng địa phương, học bổng của trường đại học.
Việt Nam hiện có khoảng 36 trung tâm tư vấn du học Trung Quốc lớn, có văn phòng và đăng ký kinh doanh tư vấn du học. Ước tính du học sinh Việt Nam ở Trung Quốc khoảng 12.000 người tại thời điểm trước dịch Covid-19.
Tôi từng khảo sát thị trường du học Trung Quốc trước khi bắt đầu công việc tư vấn du học từ năm 2015. Mỗi năm có khoảng 4.000 người Việt Nam du học nước này, cả chương trình ngắn hạn và dài hạn. Con số này không quá nhiều so với sinh viên quốc tế đến từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia, Mỹ... nhưng đang có xu hướng gia tăng.
Đại học Nhân dân Trung Quốc ở Bắc Kinh. Ảnh: RMBS
CIS là học bổng thường cấp nhiều chỉ tiêu nhất, có năm 1.000 - 2.000 suất cho học sinh Việt Nam. Năm nay, theo mã định danh thứ tự hồ sơ nộp lên hệ thống, số ứng viên Việt Nam giành học bổng này chỉ hơn 600 trên tổng số khoảng 6.000 đơn dự tuyển. Trong khi đó, năm ngoái riêng công ty của tôi đã hỗ trợ cho 382 bạn trúng học bổng CIS, cao gấp hơn 8 lần năm nay (44).
Ngoài ra, công ty của tôi hiện hỗ trợ tuyển sinh cho 107 trường đại học Trung Quốc. Riêng năm nay, học sinh của chúng tôi dự tuyển tại 35 trường. Những trường top đầu ở Trung Quốc nhận học sinh Việt Nam hàng năm gồm Đại học Ngôn ngữ Bắc Kinh, Đại học Sư phạm Quảng Tây, Đại học Vũ Hán... Có trường mỗi năm nhận cả trăm sinh viên Việt Nam nhưng năm nay chỉ nhận vài chục bạn, thậm chí vài bạn.
Ví dụ Đại học Ngôn ngữ Bắc Kinh năm 2022 nhận khoảng 280 sinh viên Việt Nam nhưng năm nay theo thông tin từ phòng công tác tuyển sinh mới có 23 ứng viên Việt Nam trúng tuyển. Trong số này, phần lớn là học viên học một năm tiếng Trung, hệ cử nhân, thạc sĩ rất ít. Trong khi đó, Đại học Sư phạm Quảng Tây chia sẻ chỉ hơn 70 ứng viên trúng tuyển trong hơn 200 hồ sơ được nhà trường duyệt. Đại học Cát Lâm Trung Quốc cũng chấp nhận hai ứng viên từ Việt Nam.
Chuyện gì đang xảy ra? Theo tôi, học bổng năm nay ít đi do những nguyên nhân sau:
1. Số người Việt Nam dự tuyển học bổng du học Trung Quốc tăng đột biến, từ 3.000 hồ sơ năm ngoái lên 6.000 năm nay. Năm 2019, chúng tôi nhận được 8.000 lượt khách hàng nhờ tư vấn nhưng năm 2022 tăng lên 22.000 lượt và năm nay khoảng 40.000 lượt.
2. Trung tâm Hợp tác và Giao lưu ngôn ngữ giữa Trung Quốc và nước ngoài (CLEC) thường xin quỹ học bổng cho năm tiếp theo từ tháng 12 năm trước.
Cuối năm 2022, truyền thông và phần lớn các đơn vị giáo dục Trung Quốc nhận định nước này sẽ đóng cửa ít nhất đến tháng 9/2023. Tuy nhiên, Trung Quốc mở cửa sớm hơn, nguồn tiền cho các học bổng cũng từ đó mà tiêu tốn nhanh hơn. Một số hạng mục dự kiến làm online bị dừng, chuyển sang trực tiếp khiến ngân sách bị đội lên. Vì thế, số chỉ tiêu được học bổng sẽ giảm.
3. Nền kinh tế Trung Quốc bị ảnh hưởng sau đại dịch Covid nên có thể ngân sách cho các mảng cũng giảm.
4. Học bổng CIS bị cắt giảm chỉ tiêu nhiều nhất trong tất cả loại học bổng cho thấy mục tiêu quảng bá tiếng Trung và văn hóa Trung Quốc đã đạt được những kết quả nhất định. Vì thế nếu số suất học bổng này tiếp tục giảm trong năm tới cũng là điều dễ hiểu.
Học bổng Chính phủ thường mở đơn từ tháng 12 năm trước đến tháng 3 năm sau, trong khi học bổng Khổng Tử thường mở từ đầu tháng 3 đến cuối tháng 5. Học bổng địa phương, học bổng từ các trường mở muộn hơn nhưng chế độ không tốt bằng hai loại học bổng trên.
Nếu dự định du học Trung Quốc, học sinh hãy tìm hiểu sớm và chuẩn bị kỹ hồ sơ, đặc biệt chú trọng đến thành tích HSK (kỳ thi năng lực Hán ngữ), điểm trung bình môn và một bản kế hoạch học tập thuyết phục. Bên cạnh đó, việc nắm bắt thông tin chính xác về các loại học bổng, các trường tuyển sinh và số lượng chỉ tiêu tuyển sinh cũng ảnh hưởng lớn đến kết quả dự tuyển.
Nguyễn Quốc Tư