Trong 3 tháng đầu năm, ngành đường sắt liên tiếp thay đổi để hút khách du lịch như mở tuyến tàu hỏa du lịch Huế - Đà Nẵng "kết nối di sản miền Trung", khai thác tuyến tàu chất lượng cao Sài Gòn - Đà Nẵng. Nhu cầu đi lại tăng cao, giá vé hợp lý giúp Đường sắt Hà Nội và Sài Gòn đều báo lãi quý I gấp 3 lần kế hoạch đề ra. Đại diện Tổng công ty đường sắt Việt Nam cho biết không chỉ dịp lễ, khách đi tàu thời gian qua tăng nhanh, được nhiều người lựa chọn cho các chuyến đi trong nước.
Ông Lê Anh Tuấn, Giám đốc Chi nhánh Vận tải đường sắt Sài Gòn, thuộc Công ty cổ phần Vận tải đường sắt Sài Gòn, cho biết tổng lượng vé được công ty mở bán dịp lễ năm nay khoảng 55.000 cho cả chiều đi và về, lượng khách tương đương năm ngoái nhưng điểm khác biệt năm nay là vừa mở bán đã hết sớm.
Công ty cổ phần Vận tải đường sắt Hà Nội cho biết dịp lễ vừa qua cung ứng khoảng 140.000 vé, gồm tàu Bắc - Nam và chặng ngắn đi các địa phương. Đơn vị này cũng chạy thêm 36 đoàn tàu trên những chặng có nhu cầu lớn, như từ Hà Nội đi Lào Cai, Thanh Hóa, Vinh, Đồng Hới, Hải Phòng, trong đó, nhiều nhất là chặng Hà Nội - Vinh và Hà Nội - Hải Phòng.
Du khách trên chuyến tàu chất lượng cao Sài Gòn - Đà Nẵng, tháng 4. Ảnh: Quỳnh Trần
Ông Trần Tường Huy, Phó viện trưởng Viện nghiên cứu Du lịch Xã hội đánh giá sau 10 năm cổ phần hóa, ngành đường sắt đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ. Bên cạnh duy trì phục vụ vận tải hành khách, hàng hóa, các công ty đường sắt trên cả nước cũng phát triển nhiều sản phẩm dành cho du lịch, bắt theo xu hướng du lịch đường sắt của các nước trên thế giới.
Du lịch đường sắt được cả du khách nội địa và quốc tế đón nhận. Năm 2020, công ty tư vấn du lịch Roughguides có trụ sở tại Anh, từng bình chọn chuyến tàu Hà Nội - TP HCM là một trong những hành trình bằng đường sắt có phong cảnh đẹp nhất châu Á, đặc biệt là chặng đường Huế - Đà Nẵng qua vịnh Lăng Cô.
Tờ Lonely Planet từng bình chọn chuyến tàu Thống Nhất vào danh sách các tuyến tàu hỏa đẹp nhất thế giới. Tạp chí du lịch này đánh giá tuyến tàu xuyên Việt đi qua những thành phố có bề dày lịch sử, qua những cung đường ven bờ biển tuyệt đẹp.
Ông Huy chỉ ra 3 lý do du lịch đường sắt ngày một thu hút khách. Yếu tố đầu tiên là ngành đường sắt ra mắt liên tiếp sản phẩm các mới, tân trang lại toa tàu, đổi mới cách phục vụ, cung cấp các dịch vụ, tiện ích 5 sao trên tàu như tuyến Nha Trang - Quy Nhơn, TP HCM - Nha Trang và mới nhất là Sài Gòn - Đà Nẵng. Trước đây, đi tàu chỉ đơn thuần là ngồi trên toa như một phương tiện vận tải. Sản phẩm du lịch đường sắt khác ở chỗ đem đến nhiều trải nghiệm cho du khách như phục vụ đặc sản địa phương, biểu diễn nghệ thuật trên tàu, đầu tư làm mới nội thất.
Các cửa trên toa xe tuyến Sài Gòn - Đà Nẵng gắn thêm thiết bị tự động cố định để giảm âm thanh rung lắc trong quá trình chạy tàu. Ảnh: Quỳnh Trần
Lý do thứ hai, đường sắt không xảy ra tình trạng ùn tắc, kẹt xe như đường bộ. Các tuyến khởi hành đúng giờ, không nhồi nhét khách.
Thứ ba là chi phí hợp lý. Đường sắt giải quyết được nhu cầu đi lại của du khách khi vé máy bay tăng cao, nhất là trong vào dịp nghỉ lễ 30/4. Theo ông Huy, du khách từ Hà Nội và TP HCM đi các tỉnh miền Trung nếu lựa chọn du lịch tàu hỏa đêm sẽ tối ưu chi phí và thời gian vui chơi. Thời gian di chuyển bằng tàu hỏa lâu hơn máy bay nhưng chi phí rẻ hơn. Theo khảo sát, giá vé tàu Sài Gòn - Đà Nẵng trong tháng 5 trung bình từ 589.000 đến một triệu đồng mỗi chiều, di chuyển trong 18 tiếng. Vé máy bay chặng này dao động 1,2-2,5 triệu đồng mỗi chiều, di chuyển trong 1,5 tiếng.
Với các chặng trên 8 tiếng, du khách có thể đặt vé chuyến đêm, ngủ lại trên tàu, giảm được chi phí một đêm lưu trú khách sạn, dành trọn thời gian tham quan vào ban ngày.
Chuyên gia nhận định du lịch đường sắt sẽ tiếp tục là xu hướng được nhiều người lựa chọn trong kỳ nghỉ hè, do giá vé máy bay nội địa sẽ còn ở mức cao.
Sở Du lịch Đà Nẵng đánh giá một trong những yếu tố giúp thành phố tăng gần 12% lượng khách dịp lễ là khách đến bằng tàu hỏa, tăng 60% so với cùng kỳ. Ông Thi Quốc Duy, Giám đốc trung tâm bán lẻ công ty BenThanhTourist, cho hay thay đổi rõ rệt của thị trường du lịch nội địa hè năm nay là sự vươn mình của du lịch tàu hỏa. Tour trải nghiệm tuyến tàu hỏa 5 sao từ Huế đi Đà Nẵng vừa đưa vào khai thác có lượng khách quan tâm cao.
Trước 2019, các sản phẩm du lịch nội địa đường bay có sự chênh lệch rõ rệt so với tour tàu hỏa khi 80% khách chọn đi máy bay, 20% chọn đi tàu hỏa, đường bộ để tiết kiệm thời gian. "Nhưng năm nay, tỷ lệ khách chọn trải nghiệm tàu hỏa chiếm đến 40-45%", ông Duy nói.
Tuyến đường sắt qua đèo nối Huế - Đà Nẵng. Ảnh:Vạn An
Phó viện trưởng Viện nghiên cứu du lịch xã hội cho rằng du lịch đường sắt ở Việt Nam "nở muộn" vì cơ sở hạ tầng còn nhiều hạn chế. Kết quả khả quan như hiện tại là nỗ lực liên tục thay đổi của toàn ngành. Đường sắt Việt Nam vẫn phải phát triển vận tải song song chứ không thể phụ thuộc hoàn toàn vào du lịch.
Theo ông Huy, để du lịch tàu hỏa ở Việt Nam phát triển, cần mở mở rộng nhiều kênh bán trực tuyến hơn nữa để khách du lịch tự túc dễ tiếp cận hơn, vì đây hiện là nhóm khách đang gia tăng ở thị trường nội địa. Ngành đường sắt cần kết nối với các khách sạn, cơ sở dịch vụ du lịch để bán các combo. "Hàng không đã làm từ lâu nhưng đường sắt đang ở giai đoạn manh mún", ông Huy nói.
Bích Phương