Hôm qua, cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận dài 51 km thông xe sau 13 năm triển khai, rút ngắn thời gian từ TP HCM về các tỉnh miền Tây từ 3 tiếng còn khoảng 1 tiếng 45 phút. Đường rộng 17 m, 4 làn xe, không có làn khẩn cấp ở hai bên như nhiều cao tốc khác, thay vào đó mỗi chiều bố trí 6 điểm dừng khẩn cấp, mỗi điểm cách nhau 4-5 km.
Các xe chạy trên cao tốc, sáng 19/1. Ảnh: Hoàng Nam
TS Chu Công Minh, chuyên ngành cầu đường thuộc Đại học Bách khoa TP HCM, cho biết làn dừng khẩn cấp thiết kế phía ngoài cùng bên phải của cao tốc. Làn đường này thường hẹp hơn các làn khác, nhưng giúp xe bị sự cố có thể lập tức tấp vào, hạn chế ùn tắc, tai nạn so với việc phải dừng trên phần đường chính. Làn còn tác dụng để các xe ưu tiên như cứu thương, cứu hoả, cảnh sát... chạy vào trong trường hợp khẩn cấp.
Theo ông Minh, cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận thiết kế nhiều điểm dừng, nhưng không thay thế được tác dụng làn dừng khẩn cấp. Ví dụ, một ôtô bị sự cố khi đang chạy trên tuyến nhưng xa các vị trí dừng nêu trên, xe phía sau dễ xảy ra tai nạn bởi gặp tình huống đột ngột, khó xử lý. Sự cố cũng gây ùn tắc kéo dài, nên khi đó việc giải quyết rất khó vì các xe cứu nạn, cứu hộ không thể tiếp cận hiện trường kịp thời.
"Tuyến Trung Lương - Mỹ Thuận khi khai thác có mật độ xe rất lớn, bởi là trục giao thông huyết mạch kết nối TP HCM với khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Vì vậy nếu chỉ sự cố nhỏ xảy ra gây ùn tắc nghiêm trọng", ông Minh nói.
Đại diện Công ty cổ phần BOT Trung Lương - Mỹ Thuận (đơn vị quản lý dự án) cho biết khó khăn về tài chính là nguyên nhân khiến cao tốc chưa xây dựng làn khẩn cấp. Sau 13 năm triển khai, dự án phải hai lần thay đổi nhà đầu tư, bốn lần lùi thời hạn hoàn thành, tổng mức đầu tư ban đầu từ 19.000 tỷ đồng giảm còn 12.000 tỷ đồng.
Theo Bộ Giao thông Vận tải, cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận là dự án đầu tư theo hình thức hợp tác công tư (PPP) đầu tiên ở khu vực phía Nam. Vướng mắc về vốn, dự án chia thành 2 giai đoạn. Giai đoạn đầu, tuyến có 4 làn, chưa có làn dừng khẩn cấp mà bố trí mỗi bên 6 điểm dừng khẩn cấp được tính toán đúng quy chuẩn.
Ở giai đoạn tiếp theo, cao tốc được mở rộng thêm 2 bên để đạt quy mô 6 làn xe, có làn dừng khẩn cấp. Tuy nhiên giai đoạn này chưa được ấn định vì phụ thuộc vào lưu lượng xe ở giai đoạn trước đó.
Hiện một số dự án cao tốc cũng được chia các giai đoạn đầu tư để đạt tối ưu về phương án tài chính và địa hình. Điển hình như cao tốc Cao Bồ - Mai Sơn (Ninh Bình) quy mô 4 làn xe, không có làn dừng khẩn cấp. Dự án La Sơn - Túy Loan (Thừa Thiên Huế - Đà Nẵng) quy mô hai làn xe, có làn dừng khẩn cấp song không có dải phân cách giữa...
Cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận đi qua 5 huyện của tỉnh Tiền Giang. Đồ hoạ: Bộ Giao thông Vận tải
Ông Phan Văn Thắng, Phó chủ tịch HĐQT Tập đoàn Đèo Cả (đơn vị điều hành, quản lý dự án), cho biết khi Đèo Cả được Bộ Giao thông Vận tải giao tiếp quản, dự án này triển khai được 10% khối lượng. Do đó đơn vị tiếp tục thực hiện theo kế hoạch, chỉ điều chỉnh lại tổng mức đầu tư, thay thế nhà thầu yếu kém, bổ sung vốn. "Nếu được tiếp cận dự án từ đầu, chúng tôi sẽ đề xuất thiết kế tuyến đường có làn dừng khẩn cấp thuận tiện hơn cho người dân", ông Thắng nói.
Song ông Thắng cho rằng, thiết kế tuyến hiện nay với mặt đường rộng 17 m, 4 làn xe, tốc độ tối đa 80km/h, việc bố trí các điểm dừng khẩn cấp đã được tư vấn thiết kế tính toán theo quy chuẩn. Giai đoạn mở rộng tuyến đường giai đoạn 2 lên 6 làn xe theo đúng quy hoạch sẽ được tỉnh Tiền Giang xem xét. Hiện, dự án đã được giải phóng mặt bằng cho 6 làn xe.
Giám đốc Sở Giao thông Vận tải Tiền Giang Trần Văn Bon cho biết ngoài các điểm dừng khẩn cấp, toàn tuyến thiết kế 4 nút giao, bình quân 20 km có một nút. Phương tiện gặp sự cố sẽ được đưa ra khỏi cao tốc tại nút giao gần nhất. Các sự cố xảy ra đã được các cơ quan quản lý tính toán để có giải pháp.
Cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận ngày thông xe, 19/1. Video: Hoàng Nam
Nhóm phóng viên