Các yếu tố chính trị và lịch sử đã đưa Joe Biden đến với Harris. Hồi mùa xuân, ông cam kết sẽ chọn một nữ "phó tướng" nhằm thừa nhận tầm quan trọng ngày càng tăng của cử tri nữ đối với thành công của đảng Dân chủ trong bầu cử giữa kỳ năm 2018 và mở ra hy vọng cho mùa bầu cử năm nay.
Khi vấn đề phân biệt chủng tộc sục sôi ở Mỹ sau cái chết của thanh niên da màu George Floyd, Biden chịu áp lực ngày càng lớn. Ông không chỉ phải chọn một phụ nữ, mà còn phải là phụ nữ da màu và thượng nghị sĩ Kamala D. Harris là một lựa chọn an toàn.
Joe Biden và Kamala D. Harris tại cuộc tranh luận của đảng Dân chủ ở Michigan tháng 7/2019. Ảnh: Reuters.
Tuy nhiên, việc quyết định chọn Harris có thể không quá dễ dàng với Biden. Harris cũng là một ứng viên tranh cử tổng thống trong mùa bầu cử năm nay cho đến khi rút lui vào tháng 12/2019. Trong cuộc tranh luận đầu tiên của đảng Dân chủ, bà đã công kích Biden về lập trường trong quá khứ của ông với việc cho học sinh da trắng và da màu ngồi chung khi nhà trường đưa đón bằng xe buýt. Đòn công kích này đã gây ảnh hưởng đến hình ảnh của cựu phó tổng thống và khiến nhiều người ủng hộ Biden tức giận.
Bằng việc chọn Harris, Biden chứng minh rằng ông sẽ làm tất cả những điều có thể để giành chiến thắng. Việc Biden có thể gác lại hiềm khích khi tranh luận và hướng đến mục tiêu lớn hơn là giành chiến thắng vào tháng 11 thể hiện tham vọng trở thành tổng thống của ông. Trong khi đó, Harris hiện lên là một người có kinh nghiệm với các cuộc đấu chính trị khi chính bà đã tham gia tranh cử cho vị trí ứng viên tổng thống của đảng Dân chủ.
Đây không phải là lần đầu tiên một ứng viên tổng thống chọn cựu đối thủ trong chiến dịch tranh cử làm "phó tướng". Ronald Reagan đã chọn George H.W. Bush vào năm 1980, mặc dù Bush từng gọi chính sách kinh tế của Reagan là "kinh tế học tà thuật".
Ngay cả trước khi các cuộc biểu tình toàn quốc phản đối cái chết của George Floyd bùng lên, Biden đã mang ơn các cử tri da màu. Ở Nam Carolina, họ là nhóm cử tri đã giúp "hồi sinh" chiến dịch của ông, đưa ông từ vị trí nguy hiểm lên top đầu của đảng Dân chủ.
Trong các cuộc bầu cử sơ bộ, Biden có kết quả không khả quan ở Iowa, New Hampshire và Nevada. Nếu không có cử tri da màu và và sự hậu thuẫn kịp thời từ nghị sĩ da màu James E. Clyburn, lãnh đạo nhóm đa số tại Hạ viện, Biden có thể đã phải kết thúc sớm chiến dịch.
Biden mô tả mình như một người chuyển tiếp trong đảng Dân chủ, giúp mở ra một thế hệ lãnh đạo mới. Harris phù hợp với lập luận đó theo hai cách. Thứ nhất, bà 55 tuổi, trẻ hơn đáng kể so với Biden, người sẽ 78 tuổi nếu ông tuyên thệ nhậm chức vào đầu năm sau.
Thứ hai, Biden hiện lên là người da trắng làm cầu nối chủng tộc trong nền chính trị quốc gia. Ông từng là phó tổng thống của Barack Obama, tổng thống người Mỹ gốc Phi đầu tiên và giờ, ông đề cử một phụ nữ da màu nắm giữ vị trí chính trị cao hơn bất kỳ phụ nữ da màu nào trước đây.
Lựa chọn này của Biden sẽ giúp ông ghi điểm với phụ nữ da màu, có lẽ là nhóm cử tri trung thành nhất của đảng Dân chủ nhưng thường không có quyền lực hoặc được công nhận xứng đáng. Với tư cách ứng viên phó tổng thống, Harris sẽ đưa các vấn đề về cuộc sống và địa vị của phụ nữ da màu vào thông điệp và có thể là "phát ngôn viên" cho họ tại Nhà Trắng nếu bà và Biden đắc cử.
Tuy nhiên, Harris nhiều khả năng đối mặt với một số hoài nghi từ cánh tả và dễ bị Trump công kích về công việc của bà khi còn là công tố viên quận tại San Francisco và tổng chưởng lý California. Bà từng nhiều lần chật vật khi bảo vệ cách mình xử lý một số vụ án nhạy cảm, bao gồm một vụ liên quan đến tử tù tìm cách lấy bằng chứng ADN, cũng như việc bà bảo vệ án tử hình của California trước tòa dù bà từng tuyên bố phản đối án tử hình.
Trong tuyên bố đưa ra khi công bố ứng viên phó tổng thống, Biden nhấn mạnh Harris từng là tổng chưởng lý của California khi con trai ông Beau, người đã qua đời vì ung thư não năm 2015, làm tổng chưởng lý Delaware.
"Con tôi đã rất tôn trọng cô ấy và công việc của cô ấy", Biden nói "Tôi đã suy nghĩ rất nhiều về vấn đề này khi đưa ra quyết định. Không có ý kiến nào tôi trân trọng hơn ý kiến của Beau và tôi tự hào khi có Kamala sát cánh cùng tôi trong chiến dịch".
Biden đang ở một vị trí tốt trong cuộc đua. Ông dẫn trước Trump với khoảng cách đáng kể trong các cuộc thăm dò quốc gia và dẫn trước ở nhiều bang chiến trường trọng yếu. Với lợi thế đó, "Biden không nên mạo hiểm với lựa chọn phó tổng thống của mình. Và cuối cùng, ông ấy không phải làm vậy", Dan Balz, ký giả của Washington Post, viết.
Phương Vũ (Theo Washington Post/CNN)