Tôi có nghe nói rằng người bệnh đái tháo đường chỉ cần cắt lượng đường trong thức ăn thì sẽ kiểm soát được bệnh, không biết như vậy có đúng không thưa bác sĩ? Người bệnh nên chọn các loại thực phẩm nào để giúp kiểm soát lượng đường tốt hơn trong quá trình điều trị bệnh? (T.M.H, 40 tuổi)
- Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Bích Đào - Phó giám đốc chuyên môn Bệnh viện Tim Tâm Đức cho biết, phụ trách Nội tiết - Chuyển hóa - Dinh dưỡng cho biết: Trong điều trị đái tháo đường, dinh dưỡng trị liệu đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định đường huyết, huyết áp, lipid máu và cân nặng. Cần cá nhân hóa chế độ dinh dưỡng phù hợp với giới, tuổi, mức lao động, tình trạng sức khỏe, bệnh lý và chế độ điều trị của từng người bệnh, cũng như ở từng giai đoạn bệnh để phù hợp về tổng năng lượng, các thành phần dinh dưỡng và sự phân phối năng lượng trong các bữa ăn hàng ngày.
Đầu tiên người bệnh phải đến gặp bác sĩ để được tư vấn về dinh dưỡng, đảm bảo kiểm soát được cân nặng, cung cấp đủ năng lượng và cân đối các chất béo, chất đạm, chất xơ, tinh bột, vitamin, khoáng chất... Nhờ đó, thức ăn được hấp thu vào cơ thể từ từ mà không ảnh hưởng đến đường huyết, nhất là đường huyết sau ăn.
Bà cháu mắc bệnh đái tháo đường và đang điều trị bằng insulin. Sức khỏe bà cũng giảm nhiều, xin bác sĩ cho biết cần lưu ý những gì khi chăm sóc người đái tháo đường lớn tuổi. (N.G.B, 25 tuổi)
- Khi điều trị có sử dụng insulin đối với mọi người nói chung và đặc biệt ở người cao tuổi cần lưu ý:
Chế độ ăn: đảm bảo duy trì ăn đúng giờ, đầy đủ lượng thức ăn của từng bữa, đảm bảo đầy đủ các thành phần dinh dưỡng theo yêu cầu của bác sĩ, đảm bảo uống đủ nước hằng ngày. Trong trường hợp bệnh nhân ăn ít hoặc không ăn uống được cần bổ sung bằng cách sử dụng các sản phẩm dinh dưỡng chuyên biệt cho người đái tháo đường để đảm bảo năng lượng và dinh dưỡng. Người bệnh phải chú ý đến thành phần tinh bột trong các bữa ăn, không được để thiếu vì có liên quan đến lượng thuốc tiêm insulin và hiệu quả hoạt động của insulin, giúp giảm nguy cơ gây hạ đường huyết.
Người bệnh cần theo dõi đường huyết theo hướng dẫn của bác sĩ điều trị: duy trì đường huyết mục tiêu theo yêu cầu bao gồm đường huyết lúc đói, đường huyết 2 giờ sau khi bắt đầu ăn.
Tiêm insulin và ăn đúng giờ, bảo quản insulin đúng theo yêu cầu của nhà sản xuất để đảm bảo chất lượng tốt và tái khám định kỳ.
Tôi đang điều trị đái tháo đường bằng insulin. Tuy nhiên, tôi vừa biết mình mang thai, không biết việc tiêm insulin có ảnh hưởng gì mẹ và thai nhi hay không? (N.T.H.K, 35 tuổi)
- Tiêm insulin được chỉ định trong những trường hợp bệnh nhân đái tháo đường và có thai. Bạn đang điều trị bằng insulin thì tiếp tục sử dụng insulin trong thời kỳ mang thai là cần thiết. Bác sĩ sẽ chỉ định loại insulin, liều lượng insulin theo các thời điểm khác nhau trong ngày. Chế độ điều trị insulin như thế nào sẽ tùy theo tình trạng kiểm soát đường ở các thời điểm trong ngày...
Buổi tọa đàm "Khởi đầu hành trình với Insulin và vui sống cùng bệnh đái tháo đường" với sự tư vấn của Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Bích Đào mang đến nhiều thông tin về nguyên nhân, cách điều trị căn bệnh này.
Tôi bị đái tháo đường típ 2 đã nhiều năm và được bác sĩ chỉ định điều trị bằng insulin, nhưng tôi vẫn muốn sử dụng thuốc viên do rất sợ việc tiêm chích. Xin bác sĩ cho biết rằng liệu có giải pháp nào cho những người sợ đau và sợ tiêm như tôi hay không? (N.N.MK, 40 tuổi)
- Khi tình trạng đường huyết tăng cao hơn mức mục tiêu có thể dẫn đến xuất hiện các biến chứng. Bạn đã bị đái tháo đường lâu năm, nếu các liệu pháp dinh dưỡng và vận động đã phù hợp nhưng điều trị bằng thuốc viên nhưng vẫn chưa kiểm soát được đường huyết thì cần phải điều chỉnh chế độ điều trị để có thể kiểm soát được đường huyết tốt hơn.
Thuốc viên chỉ có thể được dùng tới một giới hạn cho phép, chứ không thể tăng liều quá mức. Giải pháp thêm một hoặc 2 liều tiêm insulin theo chỉ định của bác sĩ cần thiết giúp kiểm soát đường huyết tốt hơn. Bệnh nhân không nên chần chừ và chờ đợi một giải pháp không tiêm để ổn định đường huyết.
Hiện nay, các kĩ thuật trong y khoa, nhất là đái tháo đường đang phát triển rất mạnh mẽ, ví dụ để tiêm insulin, bên cạnh ống tiêm insulin truyền thống, còn có các loại bút tiêm insuin, bơm tiêm insulin. Bút tiêm insulin cho phép lấy liều thuốc chính xác, kỹ thuật tiêm đơn giản và nhẹ nhàng và ai cũng có thể sử dụng. Đầu kim tiêm dùng cho bút tiêm hiện nay cũng đã được cải tiến rất đáng kể, giúp giảm được cảm giác đau khi tiêm cho bệnh nhân.
Xin bác sĩ xin tư vấn những bài tập thể dục, những môn thể thao nào mà bệnh nhân đái tháo đường có thể theo hoặc có cần tránh những môn nào hay không? (T.T, 40 tuổi)
Tập thể dục hay nói chung là vận động thể lực là biện pháp điều trị được thực hiện đầu tiên và liên tục suốt cuộc đời người bệnh nhân cùng với chế độ dinh dưỡng. Vận động thể lực góp phần vào nâng cao sức bền của cơ thể, cải thiện tình trạng chuyển hóa, phát triển hệ cơ bắp. Vận động thể lực giúp kiểm soát đường huyết, kiểm soát huyết áp, cải thiện chức năng tim mạch cho người bệnh.
Việc người bệnh nên áp dụng loại hình, hình thức tập luyện nào còn tùy thuộc vào tình trạng bệnh lý, sức khỏe của người đó. Một người không có biến chứng gì có thể áp dụng các hình thức vận động mà mình ưa thích, ít nhất 30 phút mỗi ngày và 150 phút mỗi tuần, không nghỉ vận động quá 2 ngày.
Tuy nhiên đối với những bệnh nhân đã có biến chứng ở mắt, tim, bàn chân, mạch máu ... bác sĩ sẽ khuyên những hình thức và thời gian vận động phù hợp khác nhau để tránh những tác động có hại gây ra do vận động không thích hợp. Vì vậy, khó lòng có một công thức chung cho tất cả mọi người. Chỉ có những bác sĩ trực tiếp theo dõi người bệnh mới có đủ thông tin và cơ sở để đưa ra lời khuyên về hình thức vận động phù hợp.
Xin bác sĩ cho biết rằng có phải tất cả các loại insulin đều giống nhau hay không và có những lưu ý gì cho người điều trị bằng insulin? (T.M.Đ, 43 tuổi)
- Có rất nhiều loại insulin và các loại này đều khác nhau về thời gian tác dụng, cách tổng hợp... Sự khác nhau về thời gian tác dụng của các loại insulin nhằm giúp kiểm soát đường huyết trong các thời điểm khác nhau (đường huyết khi đói hay đường huyết sau ăn). Tùy theo phác đồ điều trị cho người bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn loại insulin cần thiết. Bệnh nhân nên cần phải tuân thủ theo đúng chỉ định của bác sĩ như tên, loại insulin.
Bệnh đái tháo đường thường được biết là một loại bệnh phổ biến ở người lớn, tuy nhiên ngày nay đã có rất nhiều người trẻ bị bệnh đái tháo đường. Xin bác sĩ cho biết những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh đái tháo đường để các bạn trẻ có thể phát hiện sớm? (M.H, 26 tuổi)
- Triệu chứng điển hình của đái tháo đường là ăn nhiều, uống nhiều, tiểu nhiều, sụt cân. Tuy nhiên khi nhận biết được các triệu chứng điển hình thì đường huyết đã tăng cao và kéo dài. Để có thể phát hiện sớm, mọi người cần phải lưu ý khám sức khỏe định kỳ.
Người trưởng thành có các yếu tố nguy cơ cao sau đây thì cần phải đi tầm soát để phát hiện sớm tiền đái tháo đường hoặc đái tháo đường: gia đình có người thân trực hệ (cha, mẹ, anh, chị em ruột) có đái tháo đường; tuổi ≥ 45; tăng huyết áp; rối loạn lipid máu; thừa cân; ít vận động thể lực; phụ nữ có tiền sử bị đái tháo đường thai kỳ; có hội chứng buống trứng đa nang, bệnh gai đen....
Nhờ bác sĩ cho lời khuyên đến với bệnh nhân để sống chung với đái tháo đường vui vẻ và đối với những bệnh nhân điều trị bằng phương pháp insulin cũng sẽ cảm thấy thoải mái trong tâm lý. (Đ.T.N.M, 34 tuổi)
- Khi bị đái tháo đường, bệnh nhân sẽ rất lo lắng, đầu tiên là việc điều trị phức tạp, thứ hai là về các biến chứng của bệnh. Tuy nhiên, với các tiến bộ trong kỹ thuật điều trị hiện nay, mọi thứ đang trở nên dễ dàng, thuận tiện hơn và có thể hỗ trợ bảo vệ tốt sức khỏe của người đái tháo đường.
Điều quan trọng nhất trong điều trị đái tháo đường là bệnh nhân phải hiểu biết về bệnh và có các chế độ điều trị phù hợp cho từng giai đoạn nhằm giúp ổn định được đường huyết, ngăn chặn được biến chứng do tăng đường huyết gây ra. Nếu bệnh nhân cần phải tiêm insulin như một nhu cầu của việc điều trị thì phải hiểu rằng insulin không đáng sợ như chúng ta thường nghĩ, đó là sự can thiệp cần thiết để tăng hiệu quả kiểm soát đường huyết.
Các tiến bộ trong kỹ thuật điều trị như bút insulin, thiết bị đo đường huyết... tất cả sẽ giúp bệnh nhân kiểm soát đường huyết tốt hơn và không gây nguy hiểm cho cơ thể. Người bệnh có thể có cuộc sống kéo dài hơn, khỏe mạnh với chất lượng cuộc sống tốt.
Độc giả có thể xem lại video chương trình tư vấn trực tuyến "Khởi đầu hành trình với insulin và vui sống cùng bệnh đái tháo đường" tại đây.
Ngọc An