Dự luật an ninh mới do quốc hội Trung Quốc đề xuất sẽ được hợp nhất vào hệ thống luật pháp của đặc khu Hong Kong với các biện pháp bảo hộ sẵn có dành cho những người phạm tội, một quan chức pháp lý cấp cao Hong Kong hôm 27/5 cho hay. Các nguyên tắc như suy đoán vô tội và bằng chứng vượt mọi nghi ngờ để kết án hình sự sẽ được tuân thủ trong những phiên tòa liên quan.
"Những người phạm tội theo luật an ninh mới sẽ đối mặt với các phiên tòa công khai tại Hong Kong sau khi luật được thông qua. Họ sẽ không bị đưa tới Trung Quốc đại lục để xét xử", nguồn tin nói. Ở Trung Quốc đại lục, một số phiên tòa an ninh thường được xử kín do tính chất nhạy cảm chính trị.
Công tố viên chịu trách nhiệm chứng minh hành vi phạm tội trong các phiên tòa an ninh, nguồn tin cho biết, thêm rằng dự thảo luật đã "có sẵn" và nhiều khả năng sẽ có hiệu lực từ tháng 8.
Thông tin mang tính trấn an này được đưa ra một ngày trước khi quốc hội Trung Quốc dự kiến thông qua nghị quyết để giao cho Ủy ban Thường vụ, cơ quan lập pháp hàng đầu Trung Quốc, soạn thảo luật an ninh Hong Kong, trong đó cấm các hành vi và hoạt động ly khai, lật đổ, khủng bố và can thiệp nước ngoài ở đặc khu.
Cảnh sát chống bạo động Hong Kong giải tán người biểu tình phản đối dự luật an ninh hôm 27/5. Ảnh: SCMP.
Nghị quyết về dự luật an ninh Hong Kong được đệ trình lên quốc hội Trung Quốc hôm 22/5. Dù Điều 23 Luật Cơ bản, đóng vai trò như "tiểu hiến pháp" Hong Kong, quy định đặc khu tự thông qua luật an ninh, chính quyền trung ương ở Bắc Kinh dường như không còn kiên nhẫn sau các cuộc biểu tình ở thành phố hồi năm ngoái.
Dự luật an ninh sẽ được quốc hội Trung Quốc thông qua mà không cần sự phê chuẩn của Hội đồng Lập pháp Hong Kong, đồng thời yêu cầu chính quyền đặc khu thành lập các tổ chức mới để bảo vệ chủ quyền, cho phép các cơ quan an ninh đại lục hoạt động trong thành phố khi cần thiết.
Đề xuất này làm dấy lên mối lo ngại về số phận chính sách "một quốc gia, hai chế độ" hứa hẹn cho Hong Kong mức độ tự trị cao khi đặc khu được Anh trao trả cho Trung Quốc năm 1997. Những cuộc biểu tình đã xảy ra trên đường phố Hong Kong và cảnh sát bạo động được triển khai để giải tán đám đông.
Bắc Kinh khẳng định dự luật trên thực tế củng cố nguyên tắc "một quốc gia, hai chế độ", phục vụ lợi ích và hỗ trợ Hong Kong phát triển. Trưởng đặc khu Hong Kong Carrie Lam bác bỏ những chỉ trích cho rằng dự luật sẽ gây hậu quả tiêu cực đối với nền kinh tế của thành phố và trấn an người dân rằng dự luật không vi phạm quyền và tự do của họ, mà chỉ nhằm vào nhóm thiểu số cực đoan.
Học giả pháp lý tự do Julian Chan Man-mun thuộc Đại học Hong Kong đặt câu hỏi liệu tòa án ở Hong Kong có được phép bãi bỏ một điều khoản hay một hành vi phạm luật trong luật an ninh nếu nó bị coi là vi phạm quy định nhân quyền trong Luật Cơ bản hay không. Chan cũng kêu gọi làm rõ liệu NPC có diễn giải lại luật mới nếu Bắc Kinh không hài lòng với phán quyết của tòa Hong Kong về một vụ án hay không.
Phản ứng trước những đồn đoán của giới truyền thông rằng các thẩm phán người nước ngoài ở Hong Kong có thể bị cấm chủ tọa các phiên tòa an ninh, nguồn tin pháp lý cấp cao cho biết sẽ rất kỳ lạ khi làm điều đó với các thẩm phán nước ngoài, những người đã xét xử các vụ án liên quan đến Luật Cơ bản 23 năm qua. "Bắc Kinh sẽ cần phải giải thích nếu quyết định cấm thẩm phán nước ngoài xử lý các vụ án liên quan đến an ninh", nguồn tin nói.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo hôm 27/5 tuyên bố Hong Kong không còn được hưởng mức độ tự chủ cao với Trung Quốc đại lục và không còn đủ điều kiện được đối xử theo cách luật Mỹ đã áp dụng cho Hong Kong trước tháng 7/1997. Tổng thống Donald Trump trước đó cũng cảnh báo Mỹ sẽ hành động với Trung Quốc trong tuần này vì dự luật Hong Kong.
Huyền Lê (Theo SCMP)