Ứng viên tranh cử tổng thống Donald Trump. Ảnh: AFP
Tỷ phú Donald Trump cảnh báo bạo loạn sẽ nổ ra nếu ông không được chọn làm ứng viên đại diện tại đại hội đảng Cộng hòa toàn quốc diễn ra vào giữa tháng 7 ở Cleveland, bang Ohio. Dù giành chiến thắng trong phần lớn các cuộc bỏ phiếu sơ bộ, ông Trump có khả năng không giành đủ 1.237 đại biểu để tự động trở thành đại diện đảng và dẫn đến tình huống "đại hội mở".
Xem thêm: Quy trình lựa chọn đại biểu trong bầu cử tổng thống Mỹ
"Tôi nghĩ những cuộc bạo loạn sẽ bùng phát", ông Trump nói. "Tôi đang đại diện cho hàng triệu con người".
Trong chính trị Mỹ, đại hội mở (open convention) là tình huống mà không ứng viên nào giành được 1.237 đại biểu cần thiết để trở thành ứng viên đại diện cho đảng. Trong trường hợp đó, các đại biểu có thể thay đổi lựa chọn tại đại hội và có thể bầu cho người mà trước đó họ không tuyên bố ủng hộ. Theo Guardian, về mặt lý thuyết, thậm chí ngoài ba ứng viên đảng Cộng hòa đang chính thức tranh cử tổng thống là ông Trump, Ted Cruz và John Kasich, thì những người nổi bật trong đảng Cộng hòa như ông Mitt Rommey, từng là ứng viên tranh cử tổng thống năm 2012 và Chủ tịch Hạ viện Mỹ Paul Ryan cũng có thể được chọn, miễn là nhận được ít nhất 1.237 phiếu.
Ông Trump đưa ra bình luận khi ông đang là tâm điểm của nhiều lời chỉ trích về bạo lực với người phản đối tại các điểm vận động tranh cử của ông. Cuộc gặp mặt cử tri của tỷ phú tại Chicago cuối tuần trước bị hủy vì những người ủng hộ và người phản đối ông gây gổ với nhau.
Video: Ẩu đả tại cuộc vận động tranh cử của Donald Trump ở Chicago
Phát ngôn của ông Trump ngay lập tức hứng chỉ trích từ những người cùng đảng. "Đó là ngôn ngữ không thể chấp nhận được", đối thủ của ông Trump, thống đốc bang Ohio John Kasich viết trên Twitter. "Câu nói đó có hàm ý chấp nhận bạo lực, và đây là kiểu phát ngôn gây chia rẽ".
Christine O'Donnell, một thành viên của đảng Cộng hòa, nói rằng bà không thể chấp nhận nếu ông Trump trở thành đại diện tranh cử của đảng. "Ông ấy chả làm gì ngoài kích động bạo loạn", bà nói.
"Theo ý kiến của tôi, không một ai nên nói đến những điều như vậy, vì ngay cả đề cập hoặc ám chỉ đến bạo lực cũng đều không thể chấp nhận được", Chủ tịch Hạ viện Mỹ Paul Ryan nói với các phóng viên.
Ông Ryan sẽ là chủ tịch của hội nghị ở Cleveland. Ông thừa nhận rằng có nhiều khả năng tình huống "đại hội mở" sẽ xảy ra. "Chúng tôi đang suy nghĩ về vấn đề này và nó rất có thể trở thành sự thật", ông nói.
Tuy nhiên, nhiều người cho rằng ý kiến của ông Trump không nên được nhìn nhận một cách quá nghiêm trọng. Người dẫn chương trình trên Fox News, Brian Kilmeade và Steve Doocy, cho rằng truyền thông đã phản ứng quá đà. Theo họ, ông Trump chỉ "nói một cách hình tượng".
"Tôi rất bất ngờ trước các phản ứng gay gắt, bởi vì tôi hiểu lời ông ấy nói chỉ mang tính hình tượng, giống như người ta hay nói sẽ có địa ngục hay biển máu trên đường phố. Tôi không nghĩ ông ấy thật sự ám chỉ rằng sẽ có bạo loạn", Kilmeade nói. Những người dẫn chương trình của Fox cho rằng lời của ông Trump nên được hiểu đơn giản rằng những người ủng hộ ông sẽ tức giận nếu ông không được đi tiếp trong cuộc đua vào Nhà Trắng.
Ainsley Earhardt, một nhà báo của Fox, cũng đánh giá rằng ông Trump chỉ muốn nói "đủ rồi, đừng cố cản bước tôi nữa, hãy ủng hộ tôi".
Lời đe dọa
Trong khi đó, cây bút Greg Sargent của Washington Post bình luận rằng tuyên bố của ông Trump là một lời đe dọa với đảng Cộng hòa. Lời nói này không phải bột phát mà nằm trong chiến lược của ông.
Ông Trump đưa ra tuyên bố ngay sau khi Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Mitch McConnell nói với truyền thông rằng, ông đã nói chuyện riêng và khuyên ông Trump nên "lên án" và "đừng khuyến khích" bạo lực tại các điểm vận động tranh cử. Như vậy, tuyên bố "bạo loạn" của ông Trump là gáo nước lạnh tạt vào ông McConnell và các lãnh đạo đảng Cộng hòa khác.
Theo Washington Examiner, ông Trump đang thể hiện thái độ chẳng nề hà nếu bạo lực xảy ra. Trong các sự kiện gặp cử tri, ông đề cập đến việc dùng vũ lực với người phản đối, nhắc lại về thời người gây rối bị trấn áp mạnh mẽ. Ông thậm chí còn hứa sẽ trả phí pháp lý cho những người tấn công lại người gây rối.
Video: Trump - Obama phản ứng trái ngược trước người gây rối
Ông Trump tạo ra hình ảnh ông đang điều khiển một đám đông rất lớn những người ủng hộ giận dữ, mà ông có thể dễ dàng kích động nếu muốn, biên tập viên Philip Klein viết.
Thực tế, trước khi ông Trump đưa ra tuyên bố trên, các nhà bình luận chính trị đã cảnh báo về việc bạo loạn sẽ nổ ra ở Cleveland nếu ông Trump không được đảng chọn làm người đại diện, về việc những người ủng hộ ông Trump có súng và khi phẫn nộ, họ sẽ "thiêu cháy tất cả mọi thứ".
Và khi trực tiếp nhắc đến nguy cơ đó, ông Trump muốn các đại biểu đảng Cộng hòa kiểm soát số phận chính trị của mình phải nhớ rằng, đại hội đảng có thể biến thành "cuộc tắm máu" nếu họ không chọn ông. Khi truyền thông liên tục miêu tả những người ủng hộ ông Trump là một đám đông ngang bướng, khó kiểm soát, các đại biểu đảng Cộng hòa sẽ càng lo ngại hơn, và ông Trump càng giành được lợi thế hơn, Klein nhận xét.
Còn theo Sargent, ông Trump đang tuyên bố rõ ràng nếu đảng Cộng hòa tiếp tục tìm cách cản bước ông, ông cũng sẽ làm mọi việc có thể để gọi "đại hội mở" là không chính đáng. Và nếu không được làm ứng viên đại diện, ông sẽ yêu cầu người ủng hộ quay lưng với ứng viên được chọn, gây thiệt hại cho đảng Cộng hòa trong cuộc đua với đảng Dân chủ.
Dù thế nào chăng nữa thì giới chức cũng đang chuẩn bị kỹ lưỡng cho công tác an ninh ở Ohio. Đại hội đảng Cộng hòa là sự kiện được bảo vệ an ninh đặc biệt, giống như chuyến viếng thăm của Giáo hoàng Francis vào năm ngoái và đại hội đảng Dân chủ tại Philadelphia cũng vào tháng 7.
"Đó sẽ là sự kiện được bảo vệ an ninh rất nghiêm ngặt", Kevin Dye, phát ngôn viên mật vụ Mỹ, nói.
Xem thêm: Donald Trump trong mắt các lãnh đạo thế giới
Phương Vũ