Từ cuối tháng 2 đến tháng 5, trong những rừng cây hay đất ngập nước ở phía đông Canada và đông bắc nước Mỹ, một loại cây thấp có mùi thối mang tên bắp cải chồn hôi (Symplocarpus foetidus) thường sinh sôi phát triển. Đây là một trong những loài cây đầu tiên mọc lên vào mùa xuân ở Bắc Mỹ khi tuyết chưa tan. Ảnh: Flickr.
Khi cây vươn khỏi lớp tuyết và bắt đầu ra hoa, nó tạo nên một vũng nước nhỏ bao quanh từ tuyết tan chảy. Lượng nhiệt cần thiết để làm chảy tuyết không đến từ ánh nắng mặt trời mà do chính cây phát ra. Bắp cải chồn hôi là một trong số ít loài thực vật có khả năng sinh nhiệt. Ảnh: Flickr.
Theo Amusing Planet, cây sinh nhiệt có mặt ở nhiều họ cây khác nhau, nhưng họ Ráy bao gồm nhiều loài hơn cả. Bắp cải chồn hôi, hoa ngựa thối, khoai tượng và cây trầu bà tay Phật chỉ là một số cây sinh nhiệt thuộc họ Ráy. Những loài cây này có thể phát ra lượng nhiệt lớn hơn so với động vật có vú. Ảnh: Flickr.
Trong một thí nghiệm, bắp cải chồn hôi có nhiệt độ phần hoa là 24 °C, cao hơn nhiệt độ không khí 9 °C. Khi nhiệt độ ngoài trời hạ xuống -15 °C, nhiệt độ bông hoa vẫn giữ nguyên. Ảnh: Flickr.
Cây sinh nhiệt đã được biết đến cách đây hơn 200 năm nhưng gần đây, các nhà nghiên cứu mới bắt đầu tìm ra cơ chế hóa sinh của nó. Nhiệt sinh ra ở ty thể, nơi chuyển hóa các chất hữu cơ thành năng lượng tế bào có thể sử dụng. Ảnh: Flickr.
Theo các nhà sinh học, cây sinh nhiệt tỏa nhiệt để hỗ trợ thụ phấn. Nhiệt lượng khiến hương hoa trở nên linh động hơn, giúp mùi hương lan rộng và côn trùng thụ phấn có thể tìm thấy vị trí cây từ xa. Ngoài ra, nhờ hơi nóng, các loài cây sinh nhiệt cũng trở nên hấp dẫn hơn với những côn trùng thích sự ấm áp. Ảnh: Flickr.
Tuy nhiên, các loài hoa cho côn trùng thụ phấn hút mật rồi rời đi có cơ hội phát tán phấn hoa tốt hơn những loài hoa bẫy côn trùng. Đó là lý do hiện tượng sinh nhiệt không phổ biến trong thế giới thực vật. Trong quá trình tiến hóa, cây sinh nhiệt biến mất dần, nhường chỗ cho những loài cây có phương pháp thụ phấn tốt hơn. Ảnh: Flickr.
Phương Hoa