Tre ra hoa vào mùa xuân trong một khu vườn ở Roskilde, Đan Mạch. Ảnh: Wikipedia.
Theo Amusing Planet, tre là loài cây sinh trưởng nhanh nhất trên Trái Đất. Một cây tre thông thường mọc cao 10 cm mỗi ngày. Một số loài tre có thể mọc cao một mét mỗi ngày, hay một milimet sau hai phút. Phần lớn các loài tre chỉ cần 5-8 năm để trưởng thành trong khi cây sồi cần 120 năm. Tuy nhiên, tre lại nằm trong số những loài cây ra hoa chậm nhất trên thế giới.
Tre ra hoa là một hiện tượng độc đáo và rất hiếm gặp trong thế giới thực vật. Đối với đa số các cây tre, thời gian giữa mỗi lần ra hoa là 60-130 năm. Nguyên nhân tre lâu ra hoa vẫn là điều bí ẩn đối với các nhà thực vật học.
Loài tre Fargesia nitida trổ hoa sau 120 năm. Ảnh: Shweeash Bamboo.
Quá trình ra hoa của cây tre còn gắn với một đặc điểm kỳ lạ khác. Những cây tre cùng loài ra hoa gần như đồng thời trên toàn thế giới, bất kể vị trí địa lý và thời tiết. Nguyên nhân là do các cây có cùng gốc gene với cây tre mẹ. Hiện tượng ra hoa hàng loạt này được gọi là trổ bông tập thể.
Theo một giả thuyết, trổ bông tập thể giúp hạt giống cây lưu lại trong trường hợp loài gặm nhấm ăn quả, làm tăng khả năng sinh tồn của quần thể tre. Nhờ chu kỳ ra hoa lâu hơn tuổi thọ của chuột, cây tre góp phần làm giảm số lượng loài này khi chúng bị chết đói trong thời gian giữa những lần ra hoa. Tuy nhiên, giả thuyết này không giải thích tại sao chu kỳ ra hoa của cây tre lâu gấp 10 lần tuổi thọ của loài chuột.
Thời gian giữa mỗi lần tre ra hoa là 60-130 năm. Ảnh: Wikipedia.
Sau khi trổ hoa và ra quả, cây tre già sẽ chết, khiến cả khoảnh rừng tre úa tàn trong thời gian vài năm. Một lý giải cho rằng việc ra quả làm cây tre tiêu tốn năng lượng khổng lồ đến mức không thể tiếp tục sinh sôi. Một giả thuyết khác giải thích cây mẹ chết để nhường chỗ cho cây con đâm chồi.
Hiện tượng tre ra hoa hàng loạt thường thu hút nhiều loài thú gặm nhấm, chủ yếu là chuột. Nguồn quả dồi dào trong rừng tre kéo đến hàng triệu con chuột đói. Chúng ăn quả và sinh sôi ở tốc độ đáng báo động. Sau khi ăn hết quả tre, đàn chuột bắt đầu tàn phá mùa màng, dẫn đến nạn đói và bệnh dịch ở những ngôi làng lân cận. Ở bang Mizoram phía đông bắc Ấn Độ, sự kiện này diễn ra đều đặn 48-50 năm một lần, khi loài tre Melocanna baccifera trổ hoa và ra quả. Lần gần nhất xảy ra hiện tượng là năm 2006-2008.
Phương Hoa