Có rất nhiều công ty Trung Quốc như Xpeng do Alibaba hậu thuẫn cho tới đối tác Li Auto của Nvidia,... đều muốn sao chép thành công của Tesla và đón đầu cuộc cách mạng công nghiệp xe điện. Nhưng kẻ thách thức thực sự có thể là Huawei Technologies - gã khổng lồ viễn thông đang ở trung tâm của cuộc xích mích công nghệ Mỹ - Trung.
"Nếu nhìn vào giá cổ phiếu Tesla, bạn sẽ biết tương lai của ôtô nằm ở đâu", Xu Zhijun, Chủ tịch luân phiên của Huawei, nói trong một bài phát biểu trước công chúng vào năm 2019. Vào ngày 1/9, vốn hóa thị trường của Tesla đã vượt 500 tỷ USD, lớn hơn Ford, General Motors, Daimler, Volkswagen và Toyota cộng lại.
Ông Xu là một trong nhiều chuyên gia cho rằng Tesla đang tiên phong trong cuộc cách mạng công nghiệp ôtô tiếp theo, chạy bằng điện và trí tuệ nhân tạo (AI), dẫn đến sự thay đổi cơ bản trong thiết kế xe hơi và cấu trúc của ngành.
Hơn thế, bình luận của ông cũng làm sáng tỏ trọng tâm kinh doanh tiếp theo của Huawei khi hãng này phải vật lộn với các lệnh trừng phạt Mỹ đang bóp nghẹt các mảng kinh doanh cốt lõi.
Việc Huawei chuyển sang nghiên cứu công nghệ liên quan đến ôtô bắt đầu từ năm 2013, khi công ty âm thầm thành lập đơn vị phát triển các ứng dụng ôtô trên nền Internet. Tháng 4/2019, công ty xuất hiện lần đầu tiên tại triển lãm ôtô quốc tế Thượng Hải, tuyên bố kế hoạch trở thành nhà cung cấp phụ tùng ôtô. Một tháng sau, Huawei lập đơn vị kinh doanh ôtô, tập trung vào các giải pháp xe thông minh.
Hoạt động kinh doanh ôtô của Huawei bao gồm 5 phân khúc: lái xe thông minh, nền tảng buồng lái thông minh, mạng thông minh, điện thông minh và dịch vụ đám mây. Các hoạt động được giám sát chung bởi đơn vị ôtô thông minh của Huawei và đội ngũ kinh doanh tiêu dùng, giúp kết nối các ứng dụng ôtô với các dịch vụ dựa trên di động khác của Huawei.
Một chiếc Porsche Panamera điều khiển bởi Huawei Mate 10 Pro tại Mobile World Congress 2018 ở Barcelona, Tây Ban Nha. Ảnh: Reuters.
Mặc dù người sáng lập kiêm Chủ tịch Nhậm Chính Phi đã nhắc lại rằng, Huawei không có kế hoạch sản xuất ôtô, nhưng công ty đã xây dựng năng lực để sản xuất mọi thứ cần thiết cho ôtô thông minh. "Bất cứ điều gì mà Tesla có thể làm, chúng tôi có thể làm", Xu nói trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 10.
Một người thân cận với công ty cho biết, Huawei đặt mục tiêu trở thành nhà cung cấp một cửa tất cả phần mềm và phần cứng cho ôtô thông minh và tìm vị trí thống lĩnh trong ngành. Người này cho biết sẽ chỉ có hai hoặc ba công ty như vậy trên toàn cầu.
Các nguồn tin cho biết, Huawei đã ráo riết tuyển dụng nhân tài từ các nhà cung cấp ôtô lớn như Robert Bosch GmbH (Bosch) của Đức. Nếu cần, Huawei có thể nhanh chóng thành lập một đội quân hàng nghìn chuyên gia.
Giữa tháng 8, Huawei lặng lẽ sửa đổi đăng ký kinh doanh, bổ sung lĩnh vực nghiên cứu, sản xuất - kinh doanh phụ tùng ôtô và hệ thống lái xe thông minh. Đầu tháng 9, Huawei tiết lộ phiên bản 2.0 của hệ điều hành (OS) riêng cho điện thoại thông minh mới của Huawei từ năm sau.
Là một giải pháp thay thế Android của Google theo lệnh cấm kinh doanh của Mỹ, hệ điều hành Harmony đã được cài đặt trong nền tảng buồng lái thông minh HiCar của Huawei, cho phép mọi người điều khiển hầu hết chức năng tự hành trên xe của họ thông qua điện thoại Huawei.
Huawei cần mảng ôtô vì các mảng kinh doanh thiết bị viễn thông và điện thoại di động phải đối mặt với những thách thức trên toàn cầu. Lệnh cấm của chính quyền Trump có hiệu lực mới đây đã cắt đứt nguồn cung cấp nước ngoài về chất bán dẫn, phần mềm và các vật liệu khác, vốn là chìa khóa sức mạnh cho điện thoại di động và các trạm 5G của Huawei.
Huawei muốn làm mọi thứ liên quan đến silicon trong ôtô, một người thân cận với công ty cho biết. Những công ty khác trong ngành ôtô đang theo dõi chặt chẽ. "Huawei có thể trở thành phiên bản Bosch của Trung Quốc" và gây ra mối đe dọa đối với các nhà cung cấp ôtô lớn khác, CEO một nhà sản xuất ôtô hàng đầu bình luận.
Chen Yudong, Chủ tịch Bosch Trung Quốc, cho biết Huawei là một công ty mới gia nhập, có thể là đối tác của Bosch cũng như đối thủ cạnh tranh tiềm năng. Các nhà sản xuất ôtô lo ngại rằng Huawei cuối cùng sẽ chế tạo ôtô của riêng mình.
"Trước đây họ nói rằng sẽ không sản xuất điện thoại di động. Trong quý II, Huawei đã trở thành nhà sản xuất điện thoại thông minh lớn nhất thế giới, vượt qua Samsung và Apple, sau 17 năm họ bắt đầu kinh doanh điện thoại di động", một CEO ngành ôtô ví dụ.
Một chuyên gia cao cấp trong ngành cho biết, ngành công nghiệp ôtô phải đối mặt với những thay đổi chưa từng có trong 2-3 năm tới, khi AI và công nghệ lái xe tự động được triển khai. Cai Jianyong, Giám đốc công nghệ mảng ôtô của Huawei, cho biết, quá trình chuyển đổi đòi hỏi một kiến trúc kỹ thuật số mới để quản lý hệ thống phức tạp và đảm bảo tính an toàn và tương thích. Ông tuyên bố Huawei đã chuẩn bị kỹ trước ngã rẽ đó.
Sự chuẩn bị lâu dài
Huawei đặt mục tiêu vào công nghệ ôtô dựa trên Internet vào năm 2013, khi xe điện trở thành điểm nóng đầu tư ở Trung Quốc. Các chính sách hỗ trợ của chính phủ đã khuyến khích đầu tư tràn vào lĩnh vực này. Tin đồn rằng Huawei sẽ chế tạo ôtô đã xuất hiện trong nhiều năm, mặc dù ông Nhậm Chính Phi liên tục phủ nhận.
Xu nói với giới truyền thông vào năm 2019 rằng đã không có sự nhất trí trong nội bộ Huawei vào cuối năm 2018 về việc liệu công ty có nên đẩy mạnh hơn nữa vào thị trường ôtô hay không. Richard Yu, Giám đốc điều hành mảng tiêu dùng Huawei, là một trong những người ủng hộ kinh doanh ôtô điện.
Trong một cuộc phỏng vấn năm 2019, ông Nhậm Chính Phi cho biết "Huawei sẽ không bao giờ chế tạo ôtô" mà sẽ tập trung vào hoạt động kinh doanh cốt lõi và không thâm nhập vào các lĩnh vực không thể cạnh tranh hiệu quả.
Lúc đó, Huawei cho rằng thời điểm cho ôtô thông minh vẫn chưa sẵn sàng và công ty nên tiếp tục tập trung vào các mảng kinh doanh điện tử và truyền thông, tránh cạnh tranh trực tiếp với các nhà cung cấp phụ tùng ôtô, các nguồn tin cho biết.
Nhưng bất chấp tuyên bố, Huawei đã nhanh chóng đẩy mạnh phát triển phần mềm ôtô và mô-đun điện tử có thể trang bị cho các phương tiện giao thông với công nghệ truyền thông không dây 5G của Huawei. Vào tháng 5, Huawei hợp tác với 18 nhà sản xuất ôtô Trung Quốc về ứng dụng 5G cho ôtô, bao gồm FAW Group, Chang'an Automobile, SAIC Motor, BAIC Group và BYD Auto.
Tính đến tháng 9, hơn 150 mẫu xe do 20 nhà sản xuất ôtô đã sử dụng nền tảng buồng lái thông minh HiCar của Huawei, tương tự như CarPlay của Apple và Android Auto của Google. Huawei cho biết số lượng mẫu xe sẽ vượt 500 vào 2021.
Dự án N61
Huawei đang tiến tới chế tạo ôtô bằng cách hợp tác với BAIC BluePark New Energy Technology, đơn vị sản xuất ôtô điện của Tập đoàn BAIC. Mẫu xe đầu tiên do hai công ty đồng phát triển được gọi là N61. Bản thử nghiệm sẽ bắt đầu di chuyển trên đường vào cuối năm 2020 và tung ra thị trường vào quý IV năm sau.
Liu Yu, Tổng giám đốc BAIC BluePark, cho biết N61 hoàn toàn áp dụng các giải pháp phần mềm và phần cứng của Huawei cho ôtô thông minh và có thể hoạt động ở chế độ tự chủ cấp độ 4, nghĩa là tự lái hoàn toàn có điều kiện.
Quan hệ đối tác của Huawei với BAIC BluePark bắt đầu cuối năm 2018 và được mở rộng thành hợp tác kinh doanh toàn diện tháng 1/2019. Hai công ty thành lập một phòng thí nghiệm, tự chịu một phần chi phí nghiên cứu và sẽ chia sẻ doanh thu dựa trên đóng góp đầu vào.
Một nguồn tin của BAIC cho biết, Huawei đang trông đợi vào dự án N61 để tạo ra một hệ thống tiêu chuẩn nhằm áp dụng cho các nhà sản xuất ôtô khác. Theo các tài liệu của BAIC, hệ thống lái xe tự hành của Huawei vận hành nhờ hai chip Ascend AI cao cấp. Cấu hình phần cứng hệ thống này cao cấp hơn so với Tesla Model 3.
Một người thân cận với Huawei cho biết, công ty có đủ dự trữ chip để hỗ trợ nghiên cứu ôtô và sản xuất quy mô nhỏ bất chấp lệnh cấm thương mại của Mỹ.
Kẻ thay đổi cuộc chơi
Hầu hết người trong ngành được Caixin phỏng vấn cho biết, họ nghĩ Huawei có khả năng trở thành một công ty lớn trong ngành công nghiệp ôtô. Công ty này có thể trở thành nhà cung cấp nền tảng công nghệ được sử dụng phổ biến cho ngành, như hệ điều hành Android cho điện thoại thông minh, họ nói.
Một CEO công ty ôtô cũng cho rằng, Huawei đang làm mọi thứ liên quan đến ôtô thông minh nhưng sẽ tìm ra phần giá trị nhất để tập trung vào, đó có thể là hệ điều hành và chip. So với các nhà sản xuất ôtô thông thường, đang tìm kiếm sự chuyển đổi trong kỷ nguyên ôtô thông minh, Huawei có nhiều khả năng nghĩ xa hơn và tạo ra các sản phẩm sáng tạo như Tesla, một nguồn tin trong ngành ôtô cho biết.
Theo các chuyên gia, điều quan trọng là Huawei sẽ thúc đẩy chiến lược của mình như thế nào và cân bằng mối quan hệ đối tác với các công ty ôtô, khi mọi người lo ngại về tham vọng hơn là khả năng của họ.
Một người thân cận với Huawei cho biết, các nhà sản xuất ôtô đều có cảm xúc lẫn lộn khi làm việc với Huawei. Một mặt, họ muốn nắm lấy công nghệ của Huawei, nhưng mặt khác lại do dự trong việc tăng cường quan hệ đối tác vì lo ngại rằng công ty này sẽ trở thành một mối đe dọa tiềm tàng.
Các nhà phân tích trong ngành cho hay, họ kỳ vọng đợt bùng nổ chế tạo ôtô tiếp theo sẽ diễn ra trong 2-3 năm nữa khi ngành công nghiệp chuyển đổi để áp dụng mức độ thông minh cao hơn, một cơ hội mà Huawei có thể khai thác.
Phiên An (theo Caixin)