Ông Ishii Chikahisa, Bí thư thứ nhất Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam, cho biết thông tin này tại Hội chợ việc làm cho lao động Chương trình EPS và IM Japan ngày 8/11. Quốc hội Nhật Bản hồi tháng 6 đã sửa luật, thiết lập chế độ việc làm để phát triển kỹ năng thay thế dần cho chương trình thực tập sinh kỹ năng nhằm giữ chân lao động nhập cư.
Phía Nhật sẽ áp dụng cơ chế mới để công ty tiếp nhận và lao động chia sẻ khoản chi phí xuất cảnh nhằm giảm gánh nặng cho người đi làm việc. Lao động có thể chuyển việc nếu đáp ứng một số điều kiện thay vì bó buộc 3 năm với công ty tiếp nhận ban đầu. Chế độ việc làm mới cũng tạo nguồn nhân lực cho chương trình kỹ năng đặc định, giúp lao động có sự chuẩn bị tốt cho công việc đòi hỏi tay nghề cao và thời gian cư trú tại Nhật dài hơn.
Với chương trình mới, ông Ishii Chikahisa cho rằng mức lương có thể chưa tăng ngay nhưng sẽ tốt hơn so với thực tập kỹ năng. Mục tiêu của chương trình tạo điều kiện cho lao động tự hoàn thiện kỹ năng hướng tới hình thành nghề nghiệp tương lai, cải thiện quyền lợi lao động nước ngoài làm việc tại đây.
Công nhân xây dựng Việt Nam tại công trường thi đấu các môn thể thao dưới nước ở Tokyo năm 2018. Ảnh: Mainichi
Ngoài cải thiện chế độ làm việc, Nhật Bản nới điều kiện, mở rộng thêm một số ngành nghề tiếp nhận. Kỳ thi kỹ năng trong hai lĩnh vực mới gồm phục vụ ăn uống sẽ được tổ chức vào tháng 12 và sản xuất thực phẩm đồ uống vào tháng 2/2025.
"Xin cảm ơn bạn trẻ Việt Nam vì đã chọn Nhật làm nơi hoàn thiện mình thông qua việc làm", ông Ishii Chikahisa nói, khẳng định Chính phủ nước này đang nỗ lực tạo môi trường cần thiết để người Việt thấy hạnh phúc khi làm việc, sinh sống tại đây.
Người Việt Nam tại Nhật vượt hơn 600.000 chủ yếu lao động và du học sinh, là cộng đồng nước ngoài lớn thứ hai tại quốc gia này, tính tới tháng 6/2024. Riêng năm 2023, khoảng 80.000 người Việt sang Nhật làm việc, chiếm tỷ trọng lớn nhất trong số nước phái cử lao động tại quốc gia này.
Thực tập sinh kỹ năng là chương trình được Nhật Bản triển khai từ 1992, bộc lộc bất cập sau nhiều năm. Thời gian làm việc từ một đến 5 năm coi như "học việc", lao động chỉ nhận lương tối thiểu, không thưởng, không phụ cấp như người bản địa. Thực tập sinh cũng không được chuyển nơi khác khi công việc không phù hợp, chủ đối xử không tốt.
Chương trình bị chỉ trích là nhập khẩu lao động giá rẻ, coi thực tập sinh như công nhân làm việc chân tay do nước này thiếu nhân lực trầm trọng. Do đó, tháng 4/2023, Hội đồng gồm 15 chuyên gia, học giả và quan chức đứng đầu các tỉnh ở Nhật Bản đã đề xuất loại bỏ.
Việt Nam hiện dẫn đầu 15 nước phái cử thực tập sinh đi làm việc tại Nhật Bản với hơn 200.000 người. Lao động đi làm việc diện kỹ năng đặc định cũng chiếm tỷ lệ lớn nhất trong số các nước phái cử, khoảng 110.600 người.
Hồng Chiêu