Tọa đàm "Cầu Long Biên - Giải pháp nào gắn bảo tồn với phát triển" được Hội Quy hoạch và phát triển đô thị Việt Nam tổ chức ngày 10/12, tại Hà Nội.
Chỉ ra sự xuống cấp của cây cầu 100 năm tuổi có giá trị lớn về lịch sử, văn hóa này, KTS quy hoạch đô thị Nguyễn Nga đã đưa ra phương án bảo tồn và phát triển cầu Long Biên, gắn với du lịch văn hóa. "Vì thực tế phát triển du lịch của thủ đô những năm qua còn thiếu các điểm nhấn về lịch sử văn hóa mà ở đó cầu Long Biên chưa được khai thác, phát triển đúng tiềm năng", KTS Nga nói.
KTS Nguyễn Nga đã nêu phương án, biến cầu Long Biên thành bảo tàng, cầu đi bộ, sử dụng phương tiện xanh. Ảnh: Quỳnh Trang.
Đề án của KTS Nguyễn Nga biến cầu Long Biên thành bảo tàng và giao thông xanh. Cụ thể, trên 9 nhịp cầu nguyên thủy sẽ được duy trì bảo tồn nguyên trạng và cải tạo theo phương pháp cũ đinh tán ri-vê để triển lãm 2 đầu tàu hơi nước, những toa xe tàu cũ thành quán cà phê và nhà hàng, được đặt trên một nền kính trong veo, có thể thấy được tất cả mố trụ cầu cũ, đường ray xe lửa cũ cũng như sông Hồng chảy bên dưới.
10 nhịp cầu bị phá trước đây sẽ được đúc mới để hoàn chỉnh cây cầu về thiết kế nguyên bản năm 1902. Trên những đoạn cầu này sẽ tổ chức các phòng tranh, làm bảo tàng ký ức lịch sử thế giới thế kỷ 20 để tái hiện hình ảnh Việt Nam đã thay đổi cục diện thế giới qua 3 cuộc chiến tranh thần thánh. Hai bên thành cầu thiết lập những vọng lâu, có cột thép và gắn trên bãi giữa, tạo không gian điểm dừng chân ngắm cảnh bãi giữa, sông Hồng.
Hệ thống gầm cầu, theo đề án bảo tồn này, sẽ được cải tạo thành vườn nghệ thuật giới thiệu các sản phẩm làng nghề truyền thống, bảo tàng, phòng tranh trưng bày nghệ thuật. Bãi giữa sông Hồng trở thành quảng trường, triển lãm quốc gia nông - lâm - ngư Việt Nam, công viên nghệ thuật.
Cầu Long Biên "mới" sẽ thành cầu đi bộ và sử dụng phương tiện giao thông xanh, phục vụ nhu cầu du lịch và phát huy được giá trị lịch sử, biểu tượng của cây cầu. Cầu sẽ nằm trên một trục văn hóa lịch sử - trục đi bộ dài 4 km, gắn với các điểm nhấn văn hóa lịch sử của thủ đô, kéo dài từ Nhà hát Lớn, qua vườn hoa Lý Thái Tổ - hồ Hoàn Kiếm - Hàng Ngang - Hàng Đào.
Bảo tàng trên cầu Long Biên, qua đề án bảo tồn, cải tạo của KTS Nguyễn Nga. Ảnh chụp màn hình.
Đề án "Quy hoạch bảo tồn, cải tạo, phát triển cầu Long biên và khu vực liên quan trung tâm thủ đô Hà Nội, trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 2011-2020" của KTS Nguyễn Nga nhận được nhiều lời khen cho sự sáng tạo, tính lãng mạn.
Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Hà Nội, nguyên Phó chủ tịch UBND TP Hà Nội Đỗ Hoàng Ân đồng tình với KTS Nguyễn Nga về việc biến cầu Long Biên thành cầu đi bộ và sử dụng phương tiện xanh. Theo ông Ân, chức năng giao thông - đường sắt của cây cầu, sau khi Thủ tướng đồng ý xây dựng một cầu đường sắt mới bên cạnh, sẽ không còn. Do đó, có thể xem xét phương án giao thông xanh. KTS Phạm Đình Việt và 5/10 nhà kiến trúc phát biểu trong tọa đàm, cũng tán đồng phương án đó để phục vụ việc bảo tồn về lâu dài.
Tuy nhiên, hai phó chủ tịch Hội Quy hoạch và phát triển đô thị Hà Nội, TS.KTS Tô Anh Tuấn và Đào Ngọc Nghiêm lại cho rằng, chưa hợp lý để thay đổi chức năng giao thông của cầu Long Biên.
"Giao thông là chức năng vốn có và quan trọng nhất của cầu Long Biên. Từ lúc ra đời đến nay, cầu đóng vai trò giải quyết một lượng phương tiện giao thông nhất định cho thành phố, cụ thể về xe máy, xe đạp. Việc chuyển Long Biên thành cầu đi bộ, giảm chức năng giao thông để đầu tư cho bảo tàng, triển lãm là chưa hợp lý vào thời điểm này. Đây là thay đổi lớn về chức năng với cây cầu, ảnh hưởng đến quy hoạch, giao thông đô thị", KTS Tô Anh Tuấn nói.
Ông Tuấn cũng cho rằng, việc sử dụng phương tiện xanh trên cầu Long Biên là chưa hợp lý. Giao thông xanh phải đặt trong tổng thể quy hoạch của cả đô thị chứ không phải cho một cây cầu. Giữa lòng Hà Nội đang tràn ngập xe máy, ôtô, việc sử dụng phương tiện xanh qua cầu Long Biên, sẽ cắt đứt luồng giao thông phổ biến, gây khó khăn đi lại cho người dân khi họ phải bỏ phương tiện của mình ở chân cầu và đi xe điện sang đầu đối diện.
Phó chủ tịch Hội Quy hoạch và phát triển đô thị Hà Nội Tô Anh Tuấn đề nghị xem xét cẩn thận phương án biến cầu Long Biên thành bảo tàng lịch sử văn hóa, khi Hà Nội đã có nhiều "bài học" về bảo tàng bị bỏ trống, không có giá trị sử dụng thực tiễn, như Bảo tàng Hà Nội.
TS Đào Ngọc Nghiêm thì cho rằng, không nên tham lam ôm tất cả nhà bảo tàng, khu phát triển làng nghề, vườn treo... vào 1.800 m chiều dài của cây cầu Long Biên vì đã có những công trình chuyên biệt phục vụ mục đích đó. Làng văn hóa các dân tộc Việt Nam ở Đồng Mô là một bài học về việc gom rất nhiều thứ vào mà giá trị sử dụng thực tế lại chẳng được bao nhiêu.
Kết thúc tọa đàm, các KTS thống nhất phải bảo tồn nguyên trạng cầu Long Biên, thúc đẩy việc công nhận cầu là di tích lịch sử văn hóa, phương án cải tạo -bảo tồn cầu phải gắn với không gian cảnh quan xung quanh như bãi giữa sông Hồng. "Chúng tôi sẽ làm văn bản kiến nghị lên các bộ, ban, ngành đề xuất gấp rút bảo tồn công trình có giá trị lịch sử văn hóa quan trọng này", KTS Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển Đô thị Việt Nam nói.
Quỳnh Trang