Thạc sĩ, bác sĩ Trà Anh Duy cho biết, hẹp bao quy đầu là tình trạng bao quy đầu không thể kéo xuống được làm cho bao không thể tách khỏi quy đầu. Đây có thể là hẹp sinh lý hoặc hẹp bệnh lý.
Hẹp sinh lý là bao quy đầu dính với quy đầu một cách tự nhiên để bảo vệ quy đầu và lỗ tiểu lúc trẻ mới sinh ra, chiếm khoảng 96%. Trong 3 năm đầu, dương vật của trẻ to dần ra, lớp bề mặt da sẽ bong ra, tích tụ lại thành chất bợn nằm bên dưới bao quy đầu, giúp bao quy đầu tách dần khỏi quy đầu và tự tuột hẳn ra. Việc không ít trường hợp tích tụ chất bợn này thành một “cục” khiến phụ huynh hoang mang rằng con mình bị u bướu. Tuy nhiên đây là hiện tượng sinh lý bình thường trong quá trình tách da bao quy đầu khỏi quy đầu.
Khi trẻ được 3 tuổi, tỷ lệ hẹp bao quy đầu giảm dần xuống còn 10%. Đến năm 16 tuổi thì chỉ có không tới 1% bé bị hẹp bao quy đầu thực sự.
Hẹp bệnh lý là hẹp thật sự khi có sự hiện diện của sẹo xơ. Sẹo xơ được hình thành do viêm nhiễm tái phát nhiều lần ở bao quy đầu bình thường hoặc bao quy đầu dài. Đây là dạng hẹp bao quy đầu cần điều trị.
Đa số hẹp bao quy đầu ở trẻ không cần can thiệp. Ảnh minh họa: square
Cần làm gì khi hẹp bao quy đầu sinh lý
Theo bác sĩ Duy, đối với trẻ dưới 3 tuổi, nhiều phụ huynh cho rằng nên chịu khó tuột bao quy đầu, vừa vệ sinh vừa để tránh hẹp cho bé. Điều này tưởng chừng giúp tránh hẹp, nhưng thật ra lại vô tình "tiếp tay" gây hẹp. Do có hiện tượng dính tự nhiên, động tác cố gắng tuột lột bao quy đầu ở trẻ nhỏ dễ gây chảy máu, nhiều khả năng bao quy đầu sẽ bị dính trở lại, tạo thành sẹo xơ ở chỏm bao, từ đó gây hẹp bao quy đầu bệnh lý.
"Ở trẻ dưới 3 tuổi, hiện tượng hẹp bao quy đầu sinh lý đơn thuần mà không có biểu hiện hay biến chứng nào khác là hoàn toàn bình thường", bác sĩ Duy phân tích. Tình trạng này biến mất dần khi trẻ được 3-6 tuổi. Điều rất quan trọng nữa là những động tác cố gắng “tuột cho bằng được” hoặc lạm dụng nong bao quy đầu sẽ gây đau, ảnh hưởng đến tâm lý trẻ. Phụ huynh không cần phải làm gì, ngay cả nong bao quy đầu hay cắt bao quy đầu.
Biểu hiện của hẹp bao quy đầu có biến chứng
Trẻ bị hẹp bao quy đầu có biến chứng thường có những biểu hiện như sau:
- Tiểu khó, tiểu phải rặn làm phồng bao quy đầu, tia tiểu bắn xa.
- Quấy khóc và đỏ mặt vì rặn mỗi khi đi tiểu ở những trẻ nhỏ.
- Bao quy đầu của trẻ thường xuyên tấy đỏ và ngứa ngáy.
- Tiểu ra nước tiểu rất đục và hôi.
- Trẻ có thói quen hay vọc bộ phận sinh dục của mình.
Tình trạng ở trẻ nếu không được điều trị kịp thời hoặc bị viêm nhiễm tái phát nhiều lần có thể tạo thành sẹo xơ dẫn đến hẹp bao quy đầu bệnh lý. Ngoài ra tình trạng viêm nhiễm sẽ gây tích tụ chất bẩn trong nước tiểu và dịch nhầy đọng ở nếp da quy đầu. Đây là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, gây viêm đường tiết niệu, có thể ảnh hưởng đến thận.
Khi nào cần nong hay cắt bao quy đầu ở trẻ
Về mặt điều trị, nếu trẻ bị hẹp bao quy đầu không có biến chứng thì dù lứa tuổi nào, chúng ta cũng nên bắt đầu bằng điều trị bảo tồn không phẫu thuật trước bao gồm nong bao quy đầu và bôi thuốc. Trường hợp thất bại với điều trị bảo tồn thì mới cần tới điều trị phẫu thuật, cụ thể như sau:
- Trẻ dưới 3 tuổi, hẹp bao quy đầu sinh lý, không có biến chứng như nêu ở trên thì không cần thiết can thiệp, kể cả nong tại nhà khi trẻ tắm.
- Trường hợp trẻ hẹp bao quy đầu có biến chứng thì có thể điều trị nhiễm trùng trước, sau đó có thể bôi thuốc có chứa chất kháng viêm Betamethasone 0,05% một lần một ngày trong 4 tuần và nong bao quy đầu nhẹ nhàng tại nhà lúc tắm cho trẻ vì lúc này bao quy đầu mềm mại.
- Nếu trẻ đã 3-4 tuổi mà bao quy đầu vẫn chưa tuột xuống được thì có thể bôi thuốc Betamethasone 0,05% lên bao quy đầu, 1-2 lần mỗi ngày trong khoảng 4-6 tuần. Bao quy đầu có thể tuột xuống trong khoảng 2/3 trường hợp.
- Nếu trẻ 7-8 tuổi mà bao quy đầu vẫn chưa tuột được, bôi thuốc cũng không có kết quả, nhất là khi tiểu có hiện tượng bao quy đầu căng phồng hoặc trẻ hay bị viêm bao quy đầu, thì nên phẫu thuật cắt da quy đầu.
- Nếu trẻ chỉ bị dài và hẹp nhẹ bao quy đầu thì nên chờ đến độ tuổi bắt đầu dậy thì mới tiến hành cắt bao quy đầu đơn giản bằng gây tê tại chỗ.
Trẻ em được chỉ định cắt bao quy đầu trong những trường hợp sau:
- Hẹp bao quy đầu bệnh lý, lúc này bao quy đầu của bé bị chít hẹp xơ chai.
- Trong trường hợp điều trị bảo tồn thất bại.
- Vì lý do tôn giáo, thẩm mỹ hoặc yêu cầu của người nhà.