 |
|
Richard Morefield, nhà ngoại giao Mỹ từng bị bắt làm con tin tại Iran năm 1979. (Getty images) |
Căng thẳng xung quanh chương trình hạt nhân của Iran đang lên cao làm sống lại ký ức đau buồn của Richard Morefield và cả nước Mỹ khi ông bị bắt làm con tin trong vụ sinh viên Iran tấn công sứ quán Mỹ năm 1979.
"Tôi đến Iran vào ngày 29/7/1979. Chúng tôi mở cửa khu vực lãnh sự trở lại vào ngày 9/9, đúng ngày sinh nhật lần thứ 50 của tôi. Chỉ chưa đầy 2 tháng sau, các chiến binh chiếm giữ sứ quán".
Morefield là một trong số 52 người Mỹ bị giữ làm con tin hơn một năm tại sứ quán Mỹ ở Tehran cho đến đầu năm 1981. Đây là điều đau buồn cho cả nước Mỹ nói chung và gia đình Morefields nói riêng song ông tin rằng từ đó ông bước tiếp.
"Có sự khác biệt giữa cảm giác cay đắng đối với những sinh viên bắt giữ và tra tấn tôi và cảm giác với người dân Iran bình thường", ông cho biết. "Có hai gia đình Iran sống gần đây. Tôi không thể đánh đồng những gì tôi biết về Iran và văn hóa của họ với những chiến binh sinh viên đã giữ tôi suốt 444 ngày"
Sau hơn một phần tư thế kỷ, Morefield và vợ là Dottie vẫn cảm thấy khó khăn khi xem lại những đoạn băng ghi lại thời gian ông bị giữ làm con tin.
"Chúng gây nhiều cảm xúc. Đó là một khoảng thời gian khó khăn", Dottie nói.
Morefield cho rằng Mỹ cần có cái nhìn thận trọng hơn về quốc gia mà Tổng thống Bush xếp vào "trục ma quỷ".
"Hầu hết người Mỹ, nếu họ nhắm mắt và cố hình dung ra một người Iran, có lẽ họ sẽ nghĩ đến hình ảnh một người đàn ông có rậm râu hoặc một phụ nữ mặc quần áo trùm đầu", ông nói. "Iran khác thế nhiều. Đó là xã hội gồm nhiều nhóm người khác nhau và có thể đóng góp cho một xã hội hiện đại nếu có cơ hội".
 |
|
Nhân viên sứ quán Mỹ bị bắt tại Tehran năm 1979. (Getty images) |
Và khi mối căng thẳng chính trị xung quanh chương trình hạt nhân của Iran đang lên cao, người từng bị bắt làm con tin ở Iran này không thể không nhìn thấy sự tương đồng với vụ khủng hoảng năm 1979.
"Khi bạn xem xét cách mà người Iran đang đàm phán hiện nay, bạn cần phải đi ngược thời gian và xem lại cách họ đàm phán về việc thả chúng tôi. Họ là những người rất rất rất khó mặc cả".
"Họ cư xử như ở chợ. Khi bạn đặt cái gì đó lên bàn, họ nói 'được rồi. Còn gì để đưa tôi nữa không?'".
Và cho đến giờ, Morefield chưa được đền bù từ Iran khi cuộc chiến pháp lý vẫn kéo dài. Bà vợ Dottie tin rằng điều đó chứng tỏ chính phủ Mỹ dưới các đời tổng thống liên tiếp không để mắt tới những hậu quả tiềm ẩn.
"Tôi nghĩ rằng Iran luôn coi Mỹ là quỷ satan và có lẽ chúng tôi đã nên để ý hơn những gì họ đang làm".
Giờ đây Dottie và Morefield có rất nhiều thời gian để nghiền ngẫm những gì họ đã trải qua, điều xa xỉ mà Morefield cho rằng chính phủ Mỹ không có được.
"Một trong số các vấn đề là việc tìm giải pháp ngoại giao sẽ tốn rất nhiều thời gian. Nhưng với những gì đang diễn ra tại Iran hiện nay, người Mỹ không có nhiều thời gian. Song có lẽ nếu tôi có câu trả lời hay hơn thế thì tôi đã là ngoại trưởng rồi chứ không phải nhân viên nghỉ hưu quèn", Morefield cho biết.
Khi được hỏi liệu ông có cho rằng người ta sẽ dùng vũ lực để giải quyết vấn đề, Morefield dừng một lát và nói: "Trời ạ, tôi hy vọng là không".
Ngọc Sơn (theo BBC)