Tại phiên thảo luận về kinh tế - xã hội sáng 4/11, nhiều đại biểu đã đề cập sai sót trong sách giáo khoa tiếng Việt, bộ Cánh Diều. Đại biểu Đặng Phương Thảo và Bùi Văn Phương đã có cuộc tranh luận sôi nổi.
Chiều qua, bà Thảo khá gay gắt khi cho rằng sách giáo khoa ở một số bộ còn thiếu trong sáng về ngôn ngữ, thiếu hệ thống logic, chưa khai thác được kho tàng văn hóa của Việt Nam, dẫn tới giáo viên vừa dạy vừa phải điều chỉnh. Những tồn tại này chỉ đến khi đưa vào sử dụng mới bộc lộ, mà không được phát hiện sớm hơn trong quá trình biên soạn, thẩm định.
Bà đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo dừng thực hiện và khẩn trương rà soát, thẩm định lại với toàn bộ số sách giáo khoa này. Bà cũng yêu cầu làm rõ trách nhiệm của các bên liên quan từ biên soạn, thẩm định, đến phê duyệt để ban hành. Riêng nhóm tác giả, "nguồn lợi mà họ thu được phải gắn với trách nhiệm đến khâu cuối cùng và chịu trách nhiệm trước cơ quan có thẩm quyền".
Không đồng tình với ý kiến của bà Thảo, đại biểu Bùi Văn Phương cho rằng biên soạn sách giáo khoa là vấn đề rất lớn và "ngành giáo dục đã hết sức cố gắng". Một số thiếu sót như vừa qua là "không tránh khỏi" và đây không phải sai sót quá nghiêm trọng, chỉ một số ngữ liệu ở dạng học âm, học vần chưa thật phù hợp.
Đại biểu Phương nhấn mạnh, những việc này có thể điều chỉnh và sửa được ở trong lần tái bản tiếp theo. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có văn bản gửi các địa phương, khi giáo viên giảng bài, những bài có liên quan đến ngữ liệu này thì chỉ cần điều chỉnh cho phù hợp. "Chúng ta phải hết sức cẩn trọng nếu không sẽ gây tâm lý hoài nghi, hoang mang trong nhân dân, cử tri", ông Phương nói.
Cuộc tranh luận tiếp tục diễn ra trong phiên thảo luận sáng 4/11 khi bà Thảo nói rõ hơn đề nghị "chuyển cơ quan điều tra" là đối với những cá nhân, tổ chức in sách lậu. Kiến nghị này xuất phát từ 2 căn cứ gồm thực trạng sách lậu đã tồn tại trong nhiều năm qua chưa được dẹp bỏ; và từ chính cử tri địa phương.
Riêng đề nghị cơ quan điều tra xác minh những sai sót trong sách giáo khoa tiếng Việt, bà Thảo nói "điều tra xác minh sai phạm cũng có thể trả lại sự trong sạch của cá nhân, tổ chức".
Đại biểu Bùi Văn Phương tiếp tục giơ biển tranh luận, tái khẳng định sách giáo khoa tiếng Việt lớp 1 "có lỗi", nhưng đây không phải sai sót quá nghiêm trọng và có thể điều chỉnh, sửa được trong lần tái bản tiếp theo.
"Ta nên nhớ rằng Quốc hội thông qua dự án luật với quy trình hết sức chặt chẽ, chu đáo, nhưng vẫn có những sơ suất. Ngành giáo dục mới năm đầu tiên thực hiện đổi mới chương trình, sách giáo khoa, không tránh khỏi sơ suất. Chúng ta cần có những chia sẻ để tất cả cùng chung sức, đồng lòng, cùng ngành giáo dục", ông Phương nói.
Đại biểu Bùi Văn Phương. Ảnh: Trung tâm báo chí Quốc hội
Giải trình các vấn đề liên quan đến sách giáo khoa, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết, hai ngày nay ông đã nghe nhiều ý kiến và trước kỳ họp, nhiều đại biểu, người dân cũng gọi điện, nhắn tin phản ánh. "Chúng tôi đã lắng nghe, qua đó thấy rằng tất cả ý kiến đều rất tâm huyết, trách nhiệm với mong muốn góp ý cho ngành giáo dục và đào tạo để có bộ sách giáo khoa thật tốt, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Tôi trân trọng cảm ơn các đại biểu và người dân", Phó thủ tướng nói.
Ông cho biết, Luật Giáo dục sửa đổi quy định rõ đơn vị chịu trách nhiệm về sách giáo khoa, từ hướng dẫn, quy trình biên soạn, thành lập hội đồng thẩm định đến việc phê duyệt sách. Luật quy định Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo chịu trách nhiệm về sách giáo khoa. Việc này không thuộc thẩm quyền của Chính phủ, nhưng Chính phủ đặc biệt rất quan tâm. Các phiên họp Chính phủ gần đây đều nói về vấn đề sách giáo khoa. Thủ tướng nhắc rất nhiều lần. Phó thủ tướng hai lần họp với Bộ trưởng và Ủy ban Văn hóa Giáo dục Thanh niên Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cùng chuyên gia, hội đồng thẩm định.
"Sai đến đâu, mức nào thì cần có cơ quan chuyên môn. Như Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nói với tôi là Bộ trưởng cũng không hề có kiến thức và kinh nghiệm dạy ngữ văn lớp 1. Nhưng qua các lần làm việc, tôi có thể nói cuốn tiếng Việt lớp 1 của nhóm Cánh diều có lỗi, sai sót, sạn. Lỗi này cần được tiếp thu một cách cầu thị, khoa học", ông Đam nói và khẳng định những việc liên quan đến chuyên môn dạy ngôn ngữ cho trẻ lớp 1, nếu có người không hiểu thì phải trao đổi cởi mở.
Thủ tướng, Phó thủ tướng đã yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo thực hiện đúng tinh thần như trên. "Bộ trưởng đã báo cáo Chính phủ là đã nhìn nhận sai sót và trách nhiệm theo luật. Bộ trưởng đã chỉ đạo xử lý, cũng khá cương quyết như thay chủ tịch hội đồng thẩm định", ông Đam nói.
Hiện Chính phủ tiếp tục chỉ đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo rút kinh nghiệm nghiêm túc để quy trình biên soạn, thẩm định sách giáo khoa lớp 2, lớp 6 năm nay và các năm tiếp theo không xảy ra tình trạng như vậy.
Phó thủ tướng cũng phân tích, trước đây chỉ có một chương trình, một bộ sách giáo khoa cũng như mặc đồng phục một màu, kiểu áo. Nhưng hiện nay có nhiều bộ sách giáo khoa tức là chỉ quy định đồng phục, còn chất liệu, kiểu dáng khác nhau.
"Dù có một hay nhiều bộ sách thì chất lượng vẫn phải bằng hoặc tốt hơn trước đây. Đây là trách nhiệm của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Tôi đã chỉ đạo Bộ tận dụng công nghệ thông tin đưa bản thảo sách giáo khoa lên mạng sớm trước khi phê duyệt, thậm chí trong quá trình thẩm định để nghe góp ý, qua đó chắt lọc ý kiến đúng để tiếp thu, ý kiến chưa đúng thì phản hồi lại để toàn xã hội đồng thuận. Tất cả vì tương lai đất nước và con cháu", ông Đam nói.
Bà Ngô Thị Minh, Thứ trưởng Giáo dục và Đào tạo, bày tỏ chia sẻ những lo toan, trăn trở của cử tri và đại biểu. Những lo toan đó hoàn toàn chính đáng nhưng việc đổi mới chương trình, sách giáo khoa phổ thông là vấn đề lớn và rất khó. Sách giáo khoa là tài liệu và mỗi môn học có nhiều sách giáo khoa. Việc dạy theo chủ đề sẽ giúp học sinh có nhiều cách nhìn nhận, cách tiếp cận bởi trình độ các em khác nhau.
Thời gian qua do ảnh hưởng Covid-19, việc bồi dưỡng giáo viên, học sinh theo chương trình mới là "áp lực rất lớn". Vì vậy, bà Minh mong đại biểu, cử tri hiểu và có sự đồng thuận.
Giải trình trước Quốc hội chiều qua, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ cho biết, người dân đã có ý kiến về sách giáo khoa tiếng Việt trong bộ sách Cánh Diều. Bộ đã kiểm tra và thấy nội dung sách có những ngữ liệu chưa thật phù hợp với học sinh lớp 1. "Chúng tôi đã yêu cầu Hội đồng thẩm định, tác giả nghiêm túc lắng nghe, tiếp thu và hiện nay sách được chỉnh sửa ngữ liệu cho phù hợp với tâm lý lứa tuổi", ông Nhạ nói và cho biết, các bộ sách giáo khoa khác vẫn đang được sử dụng hiệu quả tại nhà trường.
Theo điều 9 của Thông tư 33 quy định tiêu chuẩn, quy trình biên soạn, chỉnh sửa sách giáo khoa; từ kinh nghiệm của việc thực hiện sách giáo khoa các năm trước và kinh nghiệm thế giới, sách giáo khoa được hiệu đính và chỉnh sửa thường xuyên để phù hợp với thực tiễn chứ, không phải ban hành một lần là xong. Với kinh nghiệm đó và theo Nghị quyết 122 của Quốc hội, sau một năm Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tổng kết để rút kinh nghiệm và tiếp tục hoàn thiện sách giáo khoa.
Hoàng Thùy - Viết Tuân - Minh Sơn
Xem diễn biến chính