Ngày 6/6, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu chuyển nguyên trạng Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia (A0) từ Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) về Bộ Công Thương trong tháng 6. Việc này nhằm đảm bảo minh bạch trong vận hành thị trường điện.
EVN là đơn vị sở hữu hơn một phần ba các nguồn sản xuất điện, và quản lý, vận hành toàn bộ hệ thống truyền tải và phân phối điện. Trong khi đó, A0 là đơn vị hạch toán phụ thuộc của EVN. Việc tách trung tâm điều độ ra khỏi tập đoàn nhằm minh bạch lợi ích giữa bên bán và mua điện.
Các kỹ sư A0 đang vận hành hệ thống điện quốc gia. Ảnh: EVN
A0 vận hành các khâu truyền tải, phân phối điện, để đảm bảo hệ thống điện vận hành an toàn, ổn định. Đơn vị này cũng chịu trách nhiệm vận hành các nhà máy điện; khai thác, điều tiết hồ chứa; xử lý sự cố hệ thống điện 500 kV. Việc tách A0 khỏi EVN đã được nêu trong Quyết định tái cơ cấu ngành điện năm 2017 nhưng chưa được thực hiện.
Tại tờ trình gửi Thủ tướng hôm 14/6, Bộ Công Thương xin cơ chế tài chính đặc biệt khi chuyển A0, với 2 phương án. Phương án 1, A0 trở thành đơn vị sự nghiệp công lập, cung cấp dịch vụ vận hành hệ thống điện và điều hành thị trường điện trực thuộc Bộ Công Thương. Phương án hai là A0 trở thành Công ty TNHH MTV vận hành hệ thống điện và điều hành thị trường điện 100% vốn Nhà nước trực thuộc Bộ Công Thương.
Bộ Công Thương cho rằng, phương án 1 hợp lý trong bối cảnh hiện nay. Còn sau khi Luật Giá và Luật Điện lực sửa đổi được ban hành, có thể xem xét thêm phương án thứ hai.
Trung tâm điều độ hệ thống điện có những nhân sự chịu áp lực công việc lớn, điều khiển vận hành hàng trăm nhà máy điện, hàng ngàn thiết bị điện cao áp. Việc này đòi hỏi nhanh, chính xác, không sai sót, đảm bảo vận hành 24/7.
"Đây là lực lượng tối quan trọng với vận hành an toàn, kinh tế hệ thống điện, cần duy trì ổn định và không dễ dàng thay thế do phải mất gần 2 năm mới có thể có nhân sự mới", Bộ Công Thương cho biết.
Để tránh xáo trộn nhân lực, dẫn tới rủi ro về vận hành ổn định, an toàn và hiệu quả hệ thống điện, Bộ Công Thương đề nghị có cơ chế tài chính đặc biệt để duy trì mức lương, phụ cấp tương đương mức các kỹ sư điều độ đang hưởng. Bình quân lương cán bộ kỹ sư tại Trung tâm điều độ điện quốc gia là 40 triệu đồng một người một tháng.
Để tránh xáo trộn, ảnh hưởng tới an ninh năng lượng, Bộ cũng đề nghị cần có lộ trình phù hợp chuyển nguyên trạng tài sản, nhân sự hiện nay của A0 từ EVN sang Bộ và kiến nghị sửa các quy định liên quan đến điều lệ tổ chức và hoạt động của EVN; nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ.
Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia (A0) được thành lập từ 1994, đảm nhận việc điều độ hệ thống điện và điều hành giao dịch thị trường điện.
EVN đang trong thời gian bị thanh tra về việc cung ứng điện, trong bối cảnh người dân Hà Nội cũng như các tỉnh thành miền Bắc từ đầu tháng 6 thường xuyên bị mất điện. Lượng điện tiêu thụ bình quân cả nước đạt gần 820 triệu kWh một ngày trong tháng 5, tăng hơn 20% so với tháng 4. Riêng Hà Nội, điện tiêu thụ bình quân tháng 5 là hơn 75,4 triệu kWh, tăng 22,5% so với tháng 4. Đến 8/6, mức tiêu thụ bình quân đạt hơn 85,6 triệu kWh.