Chiều 9/10, trong khuôn khổ Liên hoan quốc tế sân khấu thử nghiệm lần thứ tư, vở kịch Nữ ca sĩ hói đầu của Lucteam được diễn tại Trung tâm văn hóa Pháp L'Espace, Tràng Tiền. Sự kiện không bán vé, thu hút nhiều khán giả. 250 ghế trong khán phòng được lấp đầy, nhiều người đứng thưởng thức tác phẩm.
Nữ ca sĩ hói đầu phi lý ngay từ chính cái tên bởi trong các nhân vật, chẳng có nữ ca sĩ nào và chẳng ai hói đầu. Tác phẩm mở đầu với khung cảnh ma mị, một người mặc áo choàng đen đứng gõ chuông. Sau những hồi chuông, bối cảnh trở lại là một buổi sáng ở Anh, lúc 9h, ông Smith (Hán Huy Bách thủ vai) ngồi đọc báo còn bà Smith (Ngọc Trâm đóng) liên tiếp lảm nhảm những chủ đề thường nhật như đồ ăn, bác sĩ chết chung với bệnh nhân... Người này nói, người kia chẳng hiểu gì và khán giả cũng không hiểu gì.
Một cảnh trong vở kịch "Nữ ca sĩ hói đầu". Ảnh: Hồng Nhung.
Ông bà Martin (Phương Nam - Phương My thủ vai) đến làm khách nhà Smith. Họ là một cặp vợ chồng nhưng chẳng nhớ mình là vợ chồng. Những câu thoại "Lạ thật", "Một sự kỳ lạ dị thường", "Nhưng tôi chẳng thể hiểu nổi điều gì"... lặp đi lặp lại khiến khán giả phì cười. Phải đối thoại rất lâu họ mới nhận ra mình là vợ chồng, đang sống cùng nhau trong một căn hộ và có một đứa con. Các diễn viên thể hiện nét ngây thơ, ngơ ngẩn, đôi lúc lại rất tăng động để khán giả tin vào thế giới mà nhân vật của họ đang sống.
Vở kịch không có nội dung, chỉ là những câu chuyện rời rạc, đoạn đối thoại nhạt nhẽo, lúc mâu thuẫn, lúc vô nghĩa. Sân khấu được thiết kế tối giản với ba màu đen, trắng, ghi. Đạo cụ chỉ gồm một chiếc đồng hồ giấy màu trắng, một chiếc tủ và vài ba chiếc ghế. Các câu chuyện được phân định và kết nối với nhau bằng những hồi chuông. Các nhân vật hóa trang, diện trang phục và thực hiện nhiều động tác giống nhau khiến khán giả cho rằng họ là người nhân bản hay những chú robot.
Phần cuối cũng chính là điểm nhấn của vở kịch khi những món ăn, bài hát, sự kiện, nhân vật đậm chất Việt Nam được Trần Lực khéo léo đưa vào. Những tràng pháo tay của khán giả liên tiếp vang lên khi các nhân vật bất chợt thốt ra "sườn xào chua ngọt", "bia Hải Xồm" hay "mắm tôm", khi họ tranh cãi Đoàn Hang Seo hay Park Nguyên Đức (trộn lẫn tên của HLV đội tuyển bóng đá Việt Nam Park Hang Seo và ông Đoàn Nguyên Đức - chủ tịch đội bóng Hoàng Anh - Gia Lai), khi họ liệt kê Quỳnh búp bê, Về nhà đi con, Vì yêu mà đến rồi ngân nga Khi hai ta về một nhà, bà Smith đọc thơ "Trăm năm trong cõi người ta, chữ tài chữ mệnh khéo là get out"... theo phong cách của cộng đồng mạng.
Đặc biệt, khi các nhân vật nhắc đến Trần Lực với các câu như: "Trần Lực, Trần Lực, trần như nhộng", "Đánh cho Trần Lực một trận" khiến khán giả không nhịn được cười.
Nữ ca sĩ hói đầu thu hút khán giả ngay từ khi ra mắt hồi tháng 1. Trần Lực cho biết anh không nghĩ tác phẩm được khán giả yêu thích nhanh chóng bởi đây là lần đầu tiên kịch phi lý xuất hiện trên sân khấu Việt Nam. Khái niệm kịch phi lý gắn với loạt hiện tượng trong văn học (chủ yếu là kịch) và sân khấu ở Tây Âu những năm 50-60 của thế kỷ 20, xuất phát từ triết học chủ nghĩa hiện sinh về tính phi lý, vô nghĩa của cuộc sống. Kịch phi lý không có cốt truyện, tính cách, con người chỉ được xác định bởi các hành vi không có liên hệ nhân quả. Một trong những thủ pháp chính của kịch phi lý là nghịch dị.
Khi bắt tay thực hiện vở kịch, Trần Lực xác định gặp nhiều ý kiến trái chiều. "Trái chiều nhất chính là những người trong nghề. Có những giáo sư, tiến sĩ nghiên cứu về sân khấu không chấp nhận", anh tâm sự.
Trần Lực bày tỏ dòng kịch phi lý đi ngược hẳn với kịch truyền thống nên ai không nghiên cứu về nó hoặc đứng trên góc độ kịch truyền thống để cảm nhận sẽ cho là thứ vớ vẩn. Tuy nhiên, anh nghĩ mình phải tiên phong đưa ra cái mới.
Trần Lực trên sàn tập. Ảnh: TL.
Đằng sau những câu chuyện rất phi lý, vở kịch mang đến những thông điệp về cuộc sống, do chính cảm nhận của mỗi khán giả. Đạo diễn nói: "Thông điệp của kịch phi lý không còn là mớ rau, miếng thịt nữa mà mang tầm nhân loại, đó là thế giới mà chúng ta thắc mắc: Tại sao chúng ta tồn tại? Chúng ta sinh ra để làm gì? Tại sao chúng mình không hiểu nhau?... Đằng sau những câu chuyện vớ vẩn là tính triết lý sâu rộng".
Nữ ca sĩ hói đầu là sáng tạo của tác giả Rumani - Eugène Ionesco. Tác phẩm lần đầu được công diễn vào ngày 11/5/1950 tại rạp Noctambules (Paris). Sau 61 năm với hơn 17.000 buổi diễn tại nhà hát Huchette (Paris), Nữ ca sĩ hói đầu lập kỷ lục thế giới là tác phẩm kịch được công diễn với mật độ dày nhất.
Lucteam là đoàn kịch tư nhân đầu tiên ở miền Bắc do NSƯT Trần Lực thành lập với 12 thành viên, năm 2017. Ngôn ngữ sân khấu của Trần Lực là ước lệ biểu hiện. Trước đó, anh đã cho ra đời các vở Quẫn, Cơn ghen của lọ lem. Sắp tới, anh trình làng vở diễn mới có tên Kiều.
Hiểu Nhân