Mở cửa ngày 13/5, giá vàng SJC được niêm yết 85,5 - 88,5 triệu đồng một lượng, giảm 3,3 triệu đồng chiều mua và 2,8 triệu đồng chiều bán so với cuối tuần trước. So với mức đỉnh của ngày 10/5, mỗi lượng vàng miếng sụt gần 4 triệu đồng. Sang buổi chiều, giá vàng phục hồi 1,5 triệu đồng, tức còn thấp hơn mức đỉnh 2,5 triệu đồng.
Giá kim loại quý biến động mạnh sau khi Chính phủ yêu cầu khẩn trương kiểm tra. Ngân hàng Nhà nước nói sẽ tiếp tục đấu thầu vàng với khối lượng và tần suất phù hợp nhu cầu thị trường, đồng thời khuyến cáo người dân thận trọng khi giao dịch để tránh rủi ro.
Đây không phải lần đầu tiên nhà đầu tư chịu lỗ khi chọn "đu đỉnh" vàng miếng. Thống kê của VnExpress cho thấy, mỗi khi vàng SJC lập đỉnh giá mới luôn đi kèm những cơn rung lắc mạnh sau đó.
Khách mua vàng tại cửa hàng SJC Nguyễn Thị Minh Khai (quận 3, TP HCM) vào ngày 10/5 - thời điểm vàng miếng vượt 92 triệu đồng mỗi lượng. Ảnh: Thanh Tùng
Tháng 7/2011, giá kim loại quý chạm 40 triệu đồng và tăng liên tiếp sau đó. "Cơn sốt" lan tỏa khắp nơi khiến người dân ùn ùn kéo nhau rút tiền từ ngân hàng ra mua vàng để đầu cơ. Những tháng cuối năm 2012, thị giá có lúc vượt 48 triệu đồng mỗi lượng, nhiều ngày ghi nhận biên độ tăng tới vài triệu đồng.
Giữa lúc thị trường quay cuồng, Ngân hàng Nhà nước công bố quản lý thương hiệu vàng SJC, giữ độc quyền trong sản xuất kinh doanh vàng miếng và không cho phép các doanh nghiệp nhập khẩu vàng nguyên liệu. Sau khi quy về một mối, giá vàng miếng tuột dốc không phanh, nhiều phiên giảm 500.000-800.000 đồng mỗi lượng - tương đương hơn một nửa mức lương cơ sở thời điểm đó.
Suốt giai đoạn từ năm 2013 đến nửa đầu 2019, vàng đi dưới 40 triệu, có lúc về sát 32 triệu đồng, tức giảm hơn 33% so với mức đỉnh.
Chu kỳ tích lũy tiếp theo được khởi động từ tháng 7/2020 kéo vàng vượt mốc 50 triệu đồng. Chỉ một tháng sau, vùng giá mới được thiết lập, đỉnh điểm lên tới hơn 62 triệu đồng. Tuy nhiên, mốc này duy trì chỉ trong một phiên. Vàng rớt hơn 2 triệu đồng mỗi lượng chỉ qua một đêm. Liên tiếp những phiên sau đó, giá rung lắc mạnh hàng trăm nghìn đến cả triệu đồng và đi ngang trong vùng 50 triệu đồng suốt thời gian dài sau đó.
Hơn một năm sau, kim loại quý vượt 60 triệu đồng thành công và tiến dần lên mức đỉnh hơn 68 triệu đồng vào đầu năm 2023. Kịch bản mất giá hàng trăm nghìn đồng tiếp tục được ghi nhận. Theo sau đó, vàng cũng đi ngang suốt thời gian dài.
Cuối năm 2023, kim loại quý lại có đợt biến động mạnh. Sau khi vượt 70 triệu đồng vào giữa tháng 10/2023, giá vàng rung lắc liên tục trước khi kiểm tra thành công vùng đỉnh mới.
Hai tuần cuối 2023, thị trường quay cuồng với vàng miếng khi biểu đồ thị giá gần như lập kỷ lục mới mỗi ngày. Riêng phiên 26/12, kim loại quý mang thương hiệu SJC tăng từng giờ và vượt 80 triệu đồng vào cuối buổi sáng.
Tương tự những lần chạm 60 triệu và 70 triệu, giá "nhảy múa" liên tục sau khi leo lên mốc mới. Nhưng thay vì giữ được vài phiên, giá mới chỉ được giao dịch vỏn vẹn vài giờ. Hơn ba tiếng sau, kim loại quý thủng 80 triệu đồng. Sau một đêm, giá tiếp tục đi xuống mạnh. Ba ngày sau, giá vàng rơi tự do về 74 triệu đồng một lượng. Vàng SJC chủ yếu giao dịch dưới 80 triệu trong suốt hai tháng đầu năm nay, trước khi bước vào chu kỳ tăng giá mới hiện nay.
Lâu nay, vàng miếng SJC vẫn thường biến động khó lường và lệch pha với thế giới (đắt hơn quốc tế gần 20 triệu đồng). Nguyên nhân được cho là nguồn cung hạn chế. Bởi chỉ có một số lượng vàng miếng không đổi lưu thông trên thị trường trong chục năm qua, nằm trong két người dân hoặc được mua đi bán lại. Chỉ tới gần đây thông qua việc đấu thầu, nguồn cung mới được tăng thêm nhưng cũng chưa đáng kể (cung ra 6.800 lượng trên tổng số mời thầu 84.000 lượng).
Ông Huỳnh Trung Khánh, Phó chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng nói, rất khó để dự báo chính xác diễn biến giá vàng miếng SJC trong ngắn hạn. Xu hướng điều chỉnh giá trong các phiên tới, theo ông phụ thuộc rất lớn vào tính hiệu quả của các phiên đấu thầu. Trong trường hợp các phiên chào thầu vẫn "ế ẩm" vì giá sàn cao, giá vàng miếng SJC sẽ neo cao. Còn trong kịch bản nhà điều hành giảm giá sàn xuống thấp so với thị trường, giá mặt hàng này có thể hạ nhiệt.
Trước sự biến động mạnh của giá vàng gần đây, Ngân hàng Nhà nước cho biết trước mắt cơ quan này tiếp tục đấu thầu với khối lượng hợp lý (nâng lên hai lần mỗi tuần) để tăng cung, nhằm ổn định và giảm chênh lệch với giá thế giới. Về lâu dài, Ngân hàng Nhà nước sẽ đề xuất sửa Nghị định 24 để phù hợp với bối cảnh mới của thị trường.
Lãnh đạo một công ty vàng có trụ sở tại TP HCM cho rằng với mức độ biến động hiện tại, quyết định mua phụ thuộc vào tâm lý và khẩu vị rủi ro của nhà đầu tư. Ông nói mỗi người nên tự trả lời cho câu hỏi: Nếu không mua vàng bây giờ, vài ngày nữa giá tăng liệu có tiếc hay không; ngược lại nếu mua, vài ngày nữa giá giảm liên tiếp có chịu nổi không.
Tương tự, ông Nguyễn An Huy - chuyên gia tư vấn có kinh nghiệm về thị trường vàng thuộc công ty FIDT, nói đầu tư nên phụ thuộc vào mục tiêu tài chính cá nhân của mỗi người, không nên dựa vào dự đoán diễn biến giá vàng trong hiện tại. Ông khuyến nghị một người dân ở tầng lớp trung lưu chỉ nên nắm giữ kim loại quý với tỷ trọng 5-10% tổng tài sản.
Tất Đạt - Quỳnh Trang