Hơn 18 tháng qua, gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu ngày càng tồi tệ, gây ra tình trạng thiếu hụt các sản phẩm tiêu dùng và khiến các công ty phải tốn kém hơn trong việc đưa hàng hóa đến tay người tiêu dùng.
Những khó khăn chưa được giải quyết và sự xuất hiện của các vấn đề mới bao gồm cả biến thể Delta, có nghĩa là người mua sắm có khả năng phải đối mặt với giá cao hơn và ít lựa chọn hơn trong mùa mua sắm cuối năm. Các công ty như Adidas, Crocs và Hasbro đã lên tiếng cảnh báo về sự gián đoạn chuỗi cung ứng khi lên kế hoạch bán hàng cuối năm nay.
"Áp lực lên các chuỗi cung ứng toàn cầu vẫn chưa giảm và chúng tôi không cho rằng chúng sẽ sớm kết thúc", Bob Biesterfeld, Giám đốc điều hành C.H. Robinson, một trong những công ty hậu cần lớn nhất thế giới, dự báo.
Trở ngại mới nhất là ở Trung Quốc, nơi một nhà ga ở cảng Ninh Ba - Chu Sơn phía Nam Thượng Hải đã bị đóng cửa kể từ ngày 11/8 sau khi một công nhân tại đây dương tính với Covid-19. Các hãng tàu quốc tế lớn, bao gồm Maersk, Hapag-Lloyd và CMA CGM đã phải điều chỉnh lịch trình cập bến và thông báo khách hàng về nguy cơ chậm trễ.
Việc đóng cửa một phần cảng container bận rộn thứ ba trên thế giới đang làm gián đoạn các cảng khác ở Trung Quốc, kéo căng chuỗi cung ứng vốn đã gặp phải hàng loạt vấn đề trước đó như tắc tại cảng Diêm Điềm, tình trạng thiếu container, sản xuất khó khăn ở Việt Nam và hậu quả chưa kết thúc từ vụ tàu hàng mắc cạn ở kênh đào Suez hồi tháng 3.
Một góc cảng Ninh Ba, tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc ngày 3/3/2021. Ảnh: Xinhua
Các công ty vận tải biển dự báo cuộc khủng hoảng logistic toàn cầu sẽ tiếp tục, dẫn đến chi phí vận chuyển hàng hóa tăng và gây thêm áp lực lên giá tiêu dùng. "Hiện tại, chúng tôi cho rằng tình hình chỉ có thể hạ nhiệt sớm nhất trong quý I/2022", Giám đốc điều hành Hapag-Lloyd, Rolf Habben Jansen cho biết.
Chi phí vận chuyển hàng hóa từ Trung Quốc đến Bắc Mỹ và châu Âu tiếp tục tăng trong vài tháng qua, sau khi đã tăng đột biến hồi đầu năm, theo dữ liệu từ Drewry Shipping trụ sở tại London. Chỉ số Container Thế giới (World Container Index) của công ty này cho biết chi phí tổng hợp để vận chuyển một container 40 feet trên 8 tuyến đường chính Đông Tây đạt 9.613 USD trong tuần tính đến ngày 19/8, tăng 360% so với một năm trước.
Mức tăng giá lớn nhất là dọc theo tuyến đường từ Thượng Hải đến Rotterdam (Hà Lan), với giá một container 40 feet tăng 659%, lên 13.698 USD. Giá vận chuyển container trên các tuyến Thượng Hải đến Los Angeles và New York cũng tăng vọt. "Giá cước cao lịch sử hiện nay là do nhu cầu không được đáp ứng. Đơn giản là không có đủ công suất", Soren Skou, Giám đốc điều hành Maersk, lý giải.
Việc đóng cửa nhà ga ở Ninh Ba sẽ làm tăng thêm những tắc nghẽn phát sinh từ việc đóng cửa vào tháng 6 của Diêm Điềm, sau khi phát hiện các ca nhiễm ở nhân viên cảng.
Theo S&P Global Market Intelligence Panjiva, trong khi việc mở cửa trở lại một phần của Diêm Điềm chỉ mất vài ngày, thì phải mất gần một tháng để hoạt động vận chuyển trở lại bình thường do ảnh hưởng dây chuyền từ cảng này tràn sang các cảng khác.
Điều đó gây khó khăn cho các nhà bán lẻ và các công ty hàng tiêu dùng khi bước vào mùa mua sắm quan trọng. "Việc đóng cửa tại Ninh Ba đặc biệt nhạy cảm vì nó có thể kìm hãm xuất khẩu mùa cao điểm vào Mỹ và châu Âu, thường đến từ tháng 9 đến tháng 11", S&P Global Panjiva đánh giá.
Drewry Shipping cho hay, tình trạng tắc nghẽn tại các cảng gần Thượng Hải và Hong Kong đang "tăng đột biến" và lan rộng ra các nơi khác ở châu Á, châu Âu và Bắc Mỹ, đặc biệt là bờ Tây của Mỹ. Khoảng 36 tàu container đang neo đậu ngoài khơi các cảng của Los Angeles và Long Beach, theo một báo cáo tuần trước từ Sở giao dịch hàng hải Nam California. Đây là con số cao nhất kể từ tháng 2/2021.
"Cơ hội tàu của bạn đến đúng giờ là khoảng 40%, khi con số này là 80% vào cùng thời điểm năm ngoái", Bob Biesterfeld, Giám đốc C.H. Robinson, cho biết. Việc tồn đọng tại các cảng sẽ ảnh hưởng đến các kho hàng và năng lực vận chuyển của đường bộ và đường sắt. Các mạng lưới hậu cần đã hoạt động ở công suất tối đa trong nhiều tháng, nhờ vào nhu cầu phục hồi của người tiêu dùng Mỹ và sản xuất gia tăng. Tuy nhiên, tình trạng thiếu tài xế xe tải ở Mỹ và Anh đang làm trầm trọng thêm tình trạng gián đoạn nguồn cung.
Eric Oak, Nhà phân tích nghiên cứu chuỗi cung ứng tại S&P Global Panjiva, cho biết nhập khẩu của Mỹ trong tháng 3 và tháng 5 đã vượt mức tháng 10/2020, thường là cao điểm của mùa vận chuyển. "Điều này có nghĩa là các cơ sở hậu cần đã hoạt động không hiệu quả trong hầu hết mùa hè", ông phân tích.
Không chỉ có cảng biển, các sân bay đang tiếp nhận lượng hàng hóa ngày càng lớn, do các công ty chuyển sang các phương thức hàng không để thay thế. Theo Biesterfeld, một số sân bay lớn của Mỹ như Chicago, có thời gian trì hoãn đến hai tuần để lấy hàng. Trong khi, những nỗ lực ngăn chặn Covid-19 bùng phát gần đây đã làm gián đoạn hoạt động các sân bay Phố Đông và Nam Kinh của Trung Quốc.
"Các nhà bán lẻ đang phải vật lộn để bổ sung hàng thật nhanh để bán, chứ chưa nói đến việc chuẩn bị hàng cho mùa lễ", Biesterfeld nói thêm. Các nhà sản xuất hàng tiêu dùng đang thực hiện các bước quyết liệt để đáp ứng nhu cầu, chẳng hạn như thay đổi nơi sản xuất và vận chuyển bằng máy bay thay vì tàu.
Các công ty như Steve Madden cho biết đã bỏ lỡ doanh số bán hàng vì đơn giản là "không có đủ hàng hóa". Công ty đã chuyển một nửa số sản lượng sản xuất sản phẩm dành cho phụ nữ từ Trung Quốc sang Mexico và Brazil trong nỗ lực rút ngắn thời gian giao hàng.
Kasper Rorsted, Giám đốc điều hành Adidas, cho biết công ty sẽ không thể đáp ứng đầy đủ "nhu cầu mạnh mẽ" trong nửa cuối năm do nhiều đối tác gia công ngừng hoạt động, mặc dù đã chuyển sản xuất sang các khu vực khác nhau. Ông cho biết những khó khăn trong chuỗi cung ứng đã "dẫn đến chậm trễ đáng kể và chi phí hậu cần gia tăng", đặc biệt là khi họ phải dùng vận chuyển hàng không nhiều hơn.
Andrew Rees, Giám đốc điều hành Crocs, cho biết thời gian vận chuyển từ châu Á đến hầu hết thị trường hàng đầu của công ty xấp xỉ gấp đôi so với trước đây. Về phía Hasbro, để đảm bảo cung ứng hàng mùa cuối năm, công ty đang tăng số lượng các hãng vận tải biển mà họ hợp tác, sử dụng nhiều cảng hơn để đẩy nhanh việc giao hàng và sản xuất sớm tại nhiều quốc gia hơn.
Đối với người tiêu dùng, khủng hoảng chuỗi cung ứng có thể đồng nghĩa với việc giá cả sẽ cao hơn. Ví dụ, Hasbro đang tăng giá để bù đắp chi phí vận chuyển. Theo giám đốc tài chính Deborah Thomas, công ty dự kiến chi phí vận tải đường biển của họ sẽ cao hơn năm ngoái trung bình 4 lần. Người mua hàng cũng phải chờ đợi lâu hơn để nhận hàng.
"Nếu muốn mua hàng trực tuyến thì nên đặt hàng sớm. Thời gian giao hàng có thể từ bốn đến sáu tuần", Biesterfeld khuyến nghị người tiêu dùng về kế hoạch sắm sửa, tặng quà cuối năm.
Phiên An (theo CNN)